СӨ Доруобуйа харыстабылыгар министиэристибэтэ уонна медицинскэй профилактика өрөспүүбүлүкэтээҕи киинэ бэс ыйын 13-15 күннэригэр Эдьигээн бөһүөлэгэр «Трезвая Арктика» өрөспүүбүлүкэтээҕи форуму ыытыахтара.
«Арыгыта суох Арктика» конгресс чэрчитинэн ыытыллар форумҥа Арктика 5 оройуона: Анаабыр, Эдьигээн, Өлөөн, Эбээн-Бытантай уонна Булуҥ улуустара кэлиэхтэрэ. Манна бу улуустартан дэлэгээттэр уонна уопсастыбанньыктар кыттыахтара. Форумҥа СӨ бастакы Президенэ, РФ Федеральнай Мунньаҕын Судаарыстыбаннай Думатын депутата Михаил Николаев, СӨ Доруобуйа харыстабылын министиэристибэтин Уопсастыбаннай Сэбиэтин салайааччыта Иван Егоров уо.д.а. сүрүн иһитиннэриилэри оҥоруохтара.
Форум сүрүн соруга – нэһилиэнньэ олоҕун укулаатыгар үчүгэй уларытыылары киллэриигэ уопсастыба доруобай күүстэрин түмүү, арыгылааһыны уонна наркоманияны утары туруоран, чөл олох идеалларын киэҥник сырдатыы. Ол түмүгэр Арктикаҕа олорор аҕыйах ахсааннаах норуоттар култууралара уонна доруобуйалара чөл хаалыахтаах, чөл олох иһин охсуһар саҥа бөлөхтөр уонна тирэх зоналар баар буолуохтаахтар.
Ханнык да кэмнэргэ нэһилиэнньэ доруобуйата чөл хааларыгар уонна доруобуйаны бөҕөргөтүү боппуруостарыгар ураты болҕомто ууруллар. Онуоха Арктика уонна өрөспүүбүлүкэ хотугу оройуоннарыгар олорор аҕыйах ахсааннаах норуоттар култуураларын уонна доруобуйаларын, олохторун-дьаһахтарын укулаатын оннунан хаалларыы дьоһун суолтаны ылар.
Кистэл буолбатах, Арктика уонна хотугу улуустар олохтоохторо олорор усулуобуйа ыараханыттан, олох-дьаһах араас охсууларыттан уйулҕалара хамсыыр, өйдөрө-санаалара буомурар, өр кэмнээх стресскэ сылдьаллар. Ити барыта санаа тууйуллуутугар, кэхтиигэ, ньиэрбэ ыарыыларыгар, бэйэҕэ тиийиниигэ, арыгылааһыҥҥа, араас буруйу оҥорууга тириэрдэр.
Саха сиригэр кэнники сылларга арыгылааһыны сэрэтиигэ үлэ күүскэ ыытыллар. Бастатан туран, арыгылааһыны утары охсуһуу бэлиитикэтигэр нуорма-быраап базата ылыллыбыта. Судаарыстыбаннай бэлиитикэ Арктика, хотугу сир оройуоннарыгар уонна аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттар түөлбэлээн олорор сирдэригэр нуорма-быраап докумуоннарыгар олоҕуран олоххо киллэриллэр.
Төһө да сөптөөх үлэ ыытылларын уонна демографияҕа биллэр көрдөрүүлэр ситиһиллэллэрин да иһин, Арктика оройуоннарыгар куһаҕан дьаллыктарга ылларыы элбээһинэ сытыы боппуруоска кубулуйар.
