Сэтинньи 1 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 305-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 306-c күнэ). Сыл бүтүө 60 күн баар.
Бэлиэ күннэр:
- Аан дойдутааҕы веган күнэ
- Мексика, Гуатемала, Никарагуа, Гондурас, Эл Салвадор — Өлбүттэр күннэрэ (Сэтинньи 1-2 күннэрэ)
- Арассыыйа — Суут приставын күнэ
- Кыргыстаан — Милиция күнэ
- АХШ — Национальнай тиис суунар суокка күнэ
- Япония — Бэйэни көмүскэнии күүстэрин күнэ
Түбэлтэлэр:
- 1512 — Римҥэ Микеланджело ойуулаабыт Сикстин капеллатын үрдэ дьоҥҥо көрдөрүллүбүт.
- 1755 — Португалия киин куоратыгар Лиссабоҥҥа сүүнэ кыахтаах сир хамсааһына буолбут. 5 миэтирэҕэ тиийэ кэтиттээх сир хайа барыылара куорат киин өттүн тулалыыр сиртэн ойуннарбыттар. Сир хамсааһынын кэнниттэн 20 миэтирэҕэ тиийэ үрдүктээх цунами куораты урусхаллаабыт. Түмүгэр куорат 275 тыһыынча олохтооҕуттан 90 тыһыынчаҕа тиийэ киһи өлбүт.
- 1911 — Ливияҕа Италия—Турция сэриитин кэмигэр бастакы салгынтан бомбалааһын буолбут. Италия лейтенана Джулио Гавотти көтөр аалтан икки кыра бомбаны бырахпыт.
- 1922 — Осман Импиэрийэтин бүтэһик султана Мехмед VI бүрүстүөлүттэн батыммыт уонна дойдутуттан көскө барбыт. Инньэ гынан 6 үйэлээх Осман Импиэрийэтэ эһиллибит.
- 1928 — Мустафа Кемал Ататүрк тус көҕүлээһининэн туурак тыла арабтыы алпыбыыттан латыынныы алпабыыкка көһөрүн туһунан сокуон ылыллыбыт. Аны биир ыйынан хаһыаттар, сурунааллар, киинэ субтитрдара, реклама, бэлиэлэр бары саҥа алпабыытынан суруллан саҕалыахтаахтара.
- 1955 — 19,5 сыллаах АХШ Вьетнамҥа сэриитэ саҕаламмыт. Бу иннинэ аҕай Вьетнам Франция былааһын утары өрө туран босхоломмута уонна хомуньуустуу сайдыы суолун диэки охтубута.
- 1963 — Пуэрто-Рикоҕа аарыма улахан 304,8 м диаметрдаах Аресибо радиотелескоп үлэтин саҕалаабыт. 2016 сыллаахха Кытайга 500 м диаметрдаах FAST радиотелескоп тутуллуор дылы аан дойдуга саамай улахан этэ.
- 1993 — Европа Сойууһун олохтуур Маастрихт дуогабара күүһүгэр киирбит. Европа Сойууһа биир өттүттэн судаарыстыбалар холбоһуктара буолар, биир өттүттэн бэйэтэ судаарыстыба буолар. Билигин Европа Сойууһугар 27 дойду киирэр, нэһилиэнньэтин ахсаана 453 мөлүйүөн киһи, экэниэмикэтин сабардамынан быһа холоон АХШ уонна Кытай тэҥнээхтэрэ.
Төрөөбүттэр:
- 1841 — Ибрай Алтынсарин — хаһаах уопсастыбаннай диэйэтэлэ, сырдатааччыта, Казахстаҥҥа элбэх оскуоланы арыйбыта.
- 1906 — Сара Садыкова — татаар композитора, актриса уонна ырыаһыт. Татаардартан бастакы композитор идэлээх дьахтар.
- 1907 — Сергей Асямов (30.04.1942 өлб.) — лётчик, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа (20.06.1942), майор. Сэрии иннинэ Саха сиригэр Главсевморпуть Өлүөнэтээҕи авиационнай группатыгар летчигинэн үлэлээбитэ.
- 1932 — Константин Шубин — Полярнай — дулгаан бэйиэтэ, суруйааччыта.
- 1963 — Татьяна Оглезнева — устуоруйа билимин хандьыдаата.
Өлбүттэр:
- 1993 — Авксентий Мординов — сахаттан бастакы бөлүһүөк-учуонай; философия билимин дуоктара, профессор, Арассыыйа билимин үтүөлээх диэйэтэлэ.
- 2008 — Вадим Кузьмин — техника билимин дуоктара, профессор, СӨ НА академига.
