Ыам ыйын 24 күнэ. Славян суругун-бичигин уонна култууратын күнэ - Бикипиэдьийэ

Бэлиэ күннэр:

• Болгария, Македония, Арассыыйа — Славян суругун-бичигин уонна култууратын күнэ
• Эквадор — Пичинча кыргыһыытын күнэ
• Эритрея — Тутулуга суох буолуу күнэ. 1993 сыллаахха Эфиопияттан тутулуга суох буолбут
• Белиз — Наассыйалар Холбоһуктарын күнэ (ааҥл. Commonwealth Day)

Түбэлтэлэр:

• 1032 — Авиценна Чолбон Күн бэтэрээ өттүнэн ааһарын көрбүт уонна ойуулаабыт.
• 1571 — Кырыым хаана Девлет-Гирей Москуба кириэмилин төгүрүктээбит. Тулалыыр дьиэлэр барыта урусхалланаллар.
• 1626 — Саҥа Нидерланды дириэктэрэ Петер Минёйт индеецтэртэн Манхэттен арыыны атыыласпыт.
• 1684 — Саха сирин бойобуодата Иван Приклонскай уурайбыт. Приклонскай 1680 сыллаахха Арассыыйаҕа саҕаламмыт реформаны Саха сиригэр ыыта кэлбитэ. Сүрүн соруга — Дьокуускай остуруогун байыаннай-административнай уокурук киинигэр — куоракка — кубулутуу. 1682 сыллаахха хаҥаластар Дьэнник салалталаах түмүллүүлэрин үлтү сынньар. Дьэнниги бэйэтин куоракка аҕалан өлөттөрөр. 1685 сыллаахха сиэри-майгыны аһара кэспитин иһин кинини митрополит Павел сууттатан турардаах.
• 1822 — Эквадор Испанияттан тутулуга суох буолбут.
• 1826 — Николай I ыраахтааҕы Арассыыйаҕа крепостной быраап туллаҥныа суохтааҕын туһунан манифест таһаарбыт.
• 1829 — Арассыыйа ыраахтааҕыта Николай I Польша хоруолун титулун ылбыт.
• 1844 — Сэмюэл Морзе аан бастакы телеграмманы Вашингтон куоратыттан Балтиморга ыыппыт.
• 1883 — Нью-Йорк куоратыгар 14 сыл устата тутуллубут Бруклин күргэтин аспыттар.
• 1943 — ыам ыйын 24—27 күннэригэр буолбут обкуом тыа хаһаайыстыбатыгар аналлаах пленумугар Илья Винокуров салалта алҕастарыттан Саха сиригэр хоргуйуу буолбутун туһунан хорсуннук тыл эппитэ. Онтон от ыйыгар кинини совнарком бэрэстээтэлинэн анаабыттара, өрөспүүбүлүкэни салайан олорбут Ион Степаненконы үлэтиттэн уһулбуттара.
• 1956 — Швейцарияҕа Лугано куоракка аан бастакы Евровидение ырыа күрэһэ буолбут.
• 1982 — ЦК ССКП КК пленума дэписсиити суох гынар соруктаах ССРС ас-үөл программатын ылыммыт.
• 2001 — Нууччалыы Бикипиэдьийэҕэ бастакы ыстатыйа тахсыбыт.

Төрөөбүттэр:

• 1905 — Михаил Шолохов (1984 өлб.), Нобель бириэмийэтин лауреата (1965).
• 1924 — Николай Тарскай (1962 өлб.) — Саха Сиригэр физкультураҕа күргүөмнээх хамсааһыны төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, өрөспүүбүлүкэҕэ көҥүл тустуу сайдарыгар сүҥкэн өҥөнү оҥорбут киһи, 1955—1959 сылларга Саха АССР спорткомитетын салайааччыта.
• 1940 — Иосиф Бродскай (1996 өлб.), нуучча бэйиэтэ, Нобель бириэмийэтин лауреата (1987).

Өлбүттэр:

• 1543 — Николай Коперник — Польша астронома, математига. Аан дойду күнү тула эргийиитин туһунан түөрүйэ ааптара.
• 1993 — Cаха норуодунай суруйааччыта, бэйиэт, прозаик, публицист Болот Боотур. Сорох сыанабылынан Болот Боотур “Уһуктуу” трилогията саха литэрэтиирэтин көмүс кэрчик кэмин түмүктүүр айымньыта буолар. Ол аата, прозаҕа Ньукулай Ностуруойап суруйбутун курдук, уу сахалыы суруллубут тиһэх айымньы.
• 2000 — Олег Ефремов (1927 төр.), тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, режиссёр, ССРС норуодунай артыыһа.