Ыам ыйын 13 күнүгэр 1922 сыллаахха Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Саввич Степанов төрөөбүтэ. Историяттан аахтахха, кини 1944 с. кулун тутар ыйдааҕы хорсун быһыытын иһин Дьоруой аатыгар түһэриллибит. Ол гынан баран, наҕараадатын тута ылбатаҕа. Үрдүк Бэлиэни 1990 сыллаахха ыам ыйын 5 күнүгэр биирдэ туппута. Саха буойуна ханнык хорсун быһыыны оҥорбутун сиһилии Бикипиэдьийэҕэ аах.
🔹1846 — АХШ Техас штааты былдьаһан Миэксикэҕэ сэриини биллэрбит. Бу сэрии түмүгэр билиҥҥи Калифорния, Нью-Мексико, Аризона, Невада уонна Юта штааттар сирдэрэ уонна Техас АХШ састаабыгар киирбиттэр.
🔹1888 — Бразилияҕа кулуттааһыны суох оҥорбуттар.
🔹1918 — Арассыыйаҕа оробуочайдары, аармыйаны, дьадаҥылары аһынан хааччыйар соруктаах Аска-үөлгэ диктатура саҕаланар. Ону аныыр ВЦИК уонна совнарком дэкириэттэрэ тахсыбыт.
🔹1934 — ССРС суруйааччыларын сойууһун бастакы мунньаҕар Максим Горькайга бастакы нүөмэрдээх билиэт туттарыллыбыт.
🔹1945 — штурмовик сөмүлүөккэ сулууспалаабыт таба ытарынан биллибит стрелок-радист Иннокентий Колесов эдьиийигэр Суоттуга сурук суруйбут, Кыһыл Сулус, Албан Аат III степеннээх уордьаннарынан уонна «Хорсунун иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмытын кэпсээбит. Аҕыйах хонон баран кыргыһыыга өлбүт.
🔹1980 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ икки киһиэхэ туттарыллыбыт: «Былыргы Бүлүү уоттара» оратория ааптарыгар композитор Николай Берестовка уонна опера ырыаһытыгар Иван Степановка.
🔹1992 — Риим Паапата Иоанн Павел II Ыарыһах күнүн бэлиэтииргэ ыҥырбыта. Бу күн онтон ыла сыл ахсын олунньу 11 күнүгэр бэлиэтэнэр буолбута.
🔹2000 — Арассыыйаҕа федеральнай уокуруктар тэриллибиттэр.
Төрөөбүттэр:
🔸1859 — Кэтт Марсден — араҥ ыарыыны утары охсуспут, XIX үйэ бүтүүтүгэр Саха сиригэр кэлэ сылдьан Бүлүүтээҕи лепрозорийы арыйбыт Англия дьахтара.
🔸1922 — Орто Бүлүү улууһун Өргүөтүгэр (билигин Бүлүү улууһун Арыылаах нэһилиэгэ) Николай Степанов (1992 өлб.) — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. Пулеметчик Украина, Молдова, Румыния, Югославия, Венгрия, Австрия уонна Чехословакия босхолооһуннарыгар кыттыбыт. Соҕуруу Бууг өрүһү туорааһыҥҥа хорсун быһыытын иһин дьоруой аатыгар түһэриллибит, ол эрээри докуомуоннара сүтэн, наҕараадатын ылбакка хаалбыт. 1990 сыллаахха Кириэмилгэ баран бэйэтэ туппута.
🔸1925 — Кириэс-Майыар нэһилиэгэр (билигин Абый улууһа) Николай Абыйчанин) — суруйааччы
🔸1946 — Ньурба улууһун Сүлэ нэһилиэгэр уустук дьылҕалаах бэйиэт Варвара Потапова төрөөбүтэ (1979 өлб.)
Өлбүттэр:
🔹1930 — аатырбыт айанньыт Фритьоф Нансен. Хотугу Полюска айаннарынан ордук биллэр эрээри, дьиҥэр бөдөҥ учуонай уонна элбэх үтүөнү оҥорбут гуманист диэйэтэл этэ. Норвегия тутулуга суох буолуутун туруорсубута, Сэбиэскэй Арассыыйаны атын дойдулар билинэллэригэр элбэх сыратын уурбута, Волгаҕа хоргуйуу буолбутугар Европаттан көмө тэрийбитэ. Аан дойду бастакы сэриитин кэнниттэн тыһыынчанан дьону дойдутугар төннөрбүтүн, күрээбит дойдуларыгар олохсуйарга көмөлөспүтүн, дьылҕатын тупсарбытын иһин 1922 с. Нобель Эйэҕэ бириэмиэйтин ылбыта.
https://sah.wikipedia.org/wiki/Степанов_Иван_Прокопьевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Ыам_ыйын_13
https://sah.wikipedia.org/wiki/Колесов_Иннокентий_Дмитриевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Берестов_Николай_Савельевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Марсден_Кэтт
https://sah.wikipedia.org/wiki/Степанов_Николай_Саввич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Слепцов_Николай_Васильевич_-_Абыйчанин
