28 Кулун тутар 28.03
  • -13°
  • $ 92,59
  • 100,27

Сэтинньи 3 күнэ. Японияҕа - култуура, Украинаҕа инженернэй сэриилэр күннэрэ - Бикипиэдьийэ

09:03, 03 ноября 2020
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Бу күн Финляндия автономията сөргүтүллүбүт, Берлиҥҥэ баттаммыт конвенция түмүгэр аан дойдуга SOS сигнал ылыныллыбыт. Саха өрөспүүбүлүкэтин өрөгөйүн ырыатын айбыт композитор, педагог Кирилл Герасимов төрөөбүт күнэ. 


Сэтинньи 3 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 307-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 308-c күнэ). Сыл бүтүө 58 күн баар.

Бэлиэ күннэр:

Түбэлтэлэр:

  • 1693 — Нуучча ыраахтааҕытын сорудаҕынан Идес Избрант Пекииҥҥэ тиийбит. Кытай ыраахтааҕыта (Богдыхаан титулаах эбит) кинини үстэ ыҥыран кэпсэппит (1693 сыл сэтинньи 17, ахсынньы 27 күннэригэр уонна 1694 сыл олунньу 16 күнүгэр) уонна Москуба судаарыстыбатын туһунан ыйыталаспыт, Ниэрчинскэйдээҕи дуогабары тутуһалларын бигэргэппиттэр. Посол бэйэтэ Кытай атыытын-эргиэнин туһунан сибидиэнньэ хомуйбут. Москубаттан Кытайга айанныырыгар кэлэ-бара Сибиир усталаах-туоратын сыыйан, үгүс этнографическай хабааннаах матырыйаалы хомуйбута. Сырыытын түмүгүнэн 1704 сыллаахха Амстердам куоракка Н.К. Витсен кинигэ таһаартарбыта. Избрант бу үлэтигэр комилар, остяктар, тоҥустар, вогуллар, бүрээттэр, сахалар о.д.а олохтоох омуктар тустарынан эрдэтээҥи сибидиэнньэлэри биэрбитэ.
  • 1905 — Финляндия автономията сөргүтүллүбүт.
  • 1906 — Берлиҥҥэ баттаммыт конвенция түмүгэр аан дойдуга SOS сигнал ылыныллыбыт.
  • 1912 — Монголия киин куоратыгар Ургаҕа (билиҥҥитэ УлаанбаатарАрассыыйа уонна Монголия ыккардыларыгар доҕордоһуу туһунан сөбүлэҥ түһэрсиллибит. Бу түгэн биир сыл иннинэ Кытайтан тутулуга суоҕун биллэрбит Монголияны Арассыыйа билиммит уонна бэйэтин протекторатынан оҥостубут. Кэлин 1945 сыллаахха Сэбиэскэй Сойуус ыгыытынан Кытай Монголияны туспа судаарыстыбанан билиммитэ. Ол кэннэ атын дойдулар эмиэ билинэн барбыттара. 1961 сыллаахха Монголия ХНТ-га киирбитэ.
  • 1918 — Германия импиэрийэтэ Аан дойду бастакы сэриитигэр кыайтарбытын кэнниттэн Киль пордугар 40 000 моряк өрө туруута күөдьүйбүт, 1918-19 сыллардааҕы ньиэмэс өрөбөлүүссүйэтэ (Сэтинньи өрөбөлүүссүйэтэ) саҕаламмыт. Өрөбөлүүссүйэ түмүгүнэн Германия өрөспүүбүлүкэ буолбута.
  • 1918 — Дьокуускайга федералистар баартыйалара таһаарар «Якутский голос» хаһыаттарын иккис нүөмэрэ тахсыбыт.
  • 1924 — Саха сиринээҕи Толоруулаах киин кэмитиэт (ЯЦИКойууннааһыны утары охсуһууну биллэрбит.
  • 1925 — Саха АССР-ы үөрэтэр ССРС Наукаларын Академиятын хамыыһыйатын президиумун мунньаҕа буолбут. Мунньахха Дьокуускайга Национальнай бибилитиэкэни арыйар туһунан кэпсэппиттэр.
  • 1928 — Турция араап алпабыытыттан латыынныыга көспүт.
  • 1946 — Дьоппуон императора Сёва (Хирохито) саҥа конституцияҕа илии батаабыт. Дойду иһигэр толору былаас императортан норуокка көспүт, оттон император «ил уонна норуот биир ньыгылын им бэлиэтэ» эрэ буолан хаалбыт. Ону кытары конституцияҕа Дьоппуон сэбилэниилээх күүстэри тэриниэ суохтааҕа уонна сэрии ыытыа суохтааҕа этиллибит.
  • 1970 — Чиилигэ Сальвадор Альенде бэрэсидьиэн буолуутун церемонията буолбут.
  • 1992 — Бэрэсидьиэн Михаил Николаев баһылыктаах дэлэгээссийэ Словенияҕа бэрэсидьиэн Кучан ыҥырыытынан ыалдьыттааһынын саҕалаабыт.
  • 1993 — Арассыыйа премьер-миниистирэ Черномырдин «Беркакит — Томмот — Дьокуускай (Уҥа Өлүөнэ) тимир суолун тутуутугар ылыныллар миэрэлэр тустарынан» уураахха илии баттаабыт. Манна атын миэрэлэр истэригэр, холобур, таас чоҕу хостуур Саха сирин тэрилтэлэрэ валютанан выручкаларыттан 10 % суолу тутууга угуохтаахтарын туһунан этиллибит.
  • 1993 — Бэрэсидьиэн Михаил Николаев Москубаҕа Швеция посолун Бернеры кытта көрсүбүт.
  • 1995 — Улуу Британия ыраахтааҕыта Елизавета II маори омугуттан бырастыы гынарын көрдөспүт.
  • 1998 — «Сахаювелир» ХЭТ үлэлииригэр анаан өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбата 43 кг көмүһү уонна 1200 караат бриллианы иэс биэрэргэ уураах таһаарбыт.

Төрөөбүттэр:

Өлбүттэр:

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА
Тутаах тыллар