Дьааҥы улууһун Эҥэ нэһилиэгин олохтооҕо, коллекционер, бибилитиэкэр Мария Афанасьевна Стручкова Улуу Кыайыы 75 сылыгар анаан киэҥ хабааннаах үлэни ыытар. Кини Кыайыыны уһансыбыт биир дойдулаахтарыгар анаан оҥобут слайдатыгар сэрии ыар кэмнэригэр үлэлээн ааспыт бэтэрээннэр, аҕа дойду сэриитин кыттыылаахтара, сэрии сылларын оҕолоро киирбиттэр.
Коллекциялааһын олоххо чахчы буолбуту, оҥоһуллубуту мунньан кэпсиир дириҥ истээх дьарык буоларын, муспутун тиэмэтинэн наардаан тиһэрин кэпсиир Мария Стручкова. «Бэлиэ дааталары сылларынан көрдөөн буларга олус табыгастаах.
Билигин баар матырыйааллары биир күнүнэн көрөн бүтэрэккин. Ордук почтовай кэнбиэр маркаларын (филателия), ол иһигэр ССРС саҕанааҕы бастакы таһаарыы өрөспүүбүлүкэлэр маркаларын (туфтология), почтовай аккырыыккалары (филокартия), почта кэнбиэрин ойууларын (сигиллатия) ыччат, дьон сэргээн көрөр», — диир кини.
Коллекциятыттан киһи хараҕар чопчу быраҕыллар 1938 сыллааҕы латыынныы тылынан бэчээттэммит “Бэлэм буол” хаһыата буолар.
Бибилитиэкэ үлэтин чэрчитинэн ыытар ситим нөҥүө тэрээһиннэригэр оҕо, ыччат, тэрилтэ үлэһиттэрэ көхтөөхтүк кытталлар.
Эҥэ сирэ улуус кииниттэн кыһын эрэ суоллаах. Онон суол баарына биир дойдулаахтара — нуучча географическэй уопсастыбатын, РФ суруналыыстарын чилиэнэ, НВК «Саха» оператора Александр Слепцов нэһилиэк мусуойун пуондатын хаҥатарга ыыппыт экспонатын туһунан Мария Афанасьевна махтанан туран маннык сырдатар:
— 1941-1945 с.с. сэрии буолбут сирдэрин толоонноругар хаалбыт сэрии сэптэрин көрдөөһүн, сэбиэскэй саллааттар уҥуохтарын кырамталарын булан Кыайыы күнүгэр Ийэ буордарыгар кистээһин чэрчитинэн хаһыс да сылын ыытылла турар Бүтүн Арассыыйатааҕы «Вахта памяти» аахсыйа хамсааһыныгар Александр Саха сириттэн кытынна. Толоонтон булуллубут сэбиэскэй саллаат кааскатын биһиэхэ ыыппыта. Кини «Зов героев», «Вахта памяти» устууларга Саха сириттэн оператор, режиссер быһыытынан сырытта.
2017 c. Санкт-Петербург “Миф” этэрээтин кытта «Синявские высоты”, 2018 с. Вологоградскай уобалас Городищенский уобалаһыгар, Татарстааҥҥа «Легенда» диэн патриотическай клуб этэрээтин кытта үлэлээбитэ.
Мария Афанасьевна оҥоро сылдьар үлэтэ кэнникитин дойду, дьон, дьылҕалар тустарынан кэпсиир матырыйааллар буолан үйэтитиллиэхтэрэ.
Ханнык баҕарар нэһилиэккэ, куоракка, кыра сэлиэнньэлэргэ энтузиаст дьон анаан төрүүллэр. Кинилэр сыранан булбут экспонаттара биир нэһилиэги эрэ буобакка, Аан дойду историятын сырдаталлар.
