Дойду баһылыга Владимир Путин бэс ыйын 17 күнүгэр Госдума VII ыҥырыытыгар ыытыллар быыбар күнүн-дьылын тустаах уурааҕынан бигэргэттэ. Биллэрин курдук, быйыл балаҕан ыйын 18 күнүгэр Госдума быыбара ыытыллыаҕа. Баартыйалартан кандидаттары туруорууга бэлэмнэнии үлэтин туһунан СИА баартыйа салайааччыларыттан ыйыталаста.
Сокуон быһыытынан уураах тахсыбытын кэнниттэн 25 күн буолан баран баартыйалар бэйэлэрин кандидаттарын туруоруохтаахтар. 2003 сылтан ыла аан бастакытын 450 дьокутааттан 225 биир мандааттаах быыбардыыр уокуруктартан талыллыахтара. Быыбар иннинэ парламент баартыйалара бэс ыйын 25-30 күнүттэн саҕалаан съезтэри ыытары былаанныыллар.
«Бэс ыйын 28 күнүгэр РЛДПР съеһэ Москваҕа буолар. Мин онно кыттабын. Владимир Жириновскай эрэннэрбитинэн, баартыйа холбоһуктаах испииһэгэ үөскэтиллиэхтээх. Ити испииһэккэ Саха сирин дьокутаатын эмиэ киллэрэллэрэ буолуо», — диэн СИА-ҕа баартыйа Саха сиринээҕи салаатын салайааччыта Гаврил Парахин эттэ.
Кини эппитинэн, холбоһуктаах испииһэккэ Саха сириттэн, Амур уобалаһыттан, Забайкальскай кыраайтан кандидаттар киириэхтэрэ. «Саха сириттэн мин кандидатурам киириэхтээх. Тоҕо диэтэххэ, испииһэгинэн барар кыахтаах Уһук Илиҥҥэ миигиттэн атын күүстээх кандидат суох. Госдума билиҥҥи дьокутаата Иван Абрамов баар, ол эрээри кини биир мандааттаах уокурутан туруон сөп», — диэн Парахин санаатын үллэһиннэ.
«Сиэрдээх Россия» бэс ыйын 27 күнүгэр былааннаммыт ахсыс съеһигэр кандидаттар кимнээх буолаллара биллиэҕэ. Регион таһымыгар сүбэлэһэн баран бэйэбит кандидаттарбытын чуолкайдыахпыт. Баҕалаахтар элбэхтэр. Саха сириттэн — Федот Тумусов. Кини биир мандааттаах уокуруктан быыбарга кыттар уонна регионнааҕы биһиги испииһэкпит инники кирбиитигэр турар. Баартыйа баһылыга Сергей Миронов федеральнай испииһэккэ соҕотох буоларын туһунан эппитэ. Уоннааҕылар регионнар испииһэктэрин баһылыахтара. Маннык дьаһал регионнарга баартыйа аатын-суолун үрдэтиигэ, үлэ көхтөөх уонна көдьүүстэх буоларын туһугар оҥоһуллар», — диэн СИА-ҕа Государственнай Мунньахха «Сиэрдээх Россия» фракциятын салайааччыта Юрий Григорьев эттэ.
РФКП съеһэ бэс ыйын 25 күнүгэр Москваҕа ыытыллыаҕа. Съезкэ Саха сириттэн үс делегат талыллыаҕа. Реском бастакы сэкэритээрэ Виктор Губарев, Уус-Алданнааҕы олохтоох отделение салайааччыта, баартыйа бэтэрээнэ Матрена Борисова уонна «Советская Россия» хаһыат эрэдээктэрэ Валентин Чикин.
«Бу сотору буолаары турар съезкэ Уһук Илин регионнарыттан бөлөхтөрү үөскэтиэхпит уонна бигэргэтиэхпит. Хас биирдии субъектан икки-үс кандидат киириэҕэ. Саха сирин хомуньуустара маннык бөлөххө Виктор Губаревы уонна Иннокентий Васильевы киллэрэр туһунан быһаарыыны ылбыттара. Баартыйа конференцията кинилэр кандидатураларын киллэрбитэ. Испииһэк быыбардааччы ахсааныттан көрөн үөскэтиллэр. Холобур, Хабаровскайга үс кандидат баар. Ону таһынан буолаары турар съезкэ испииһэккэ ким хаһыс нүөмэринэн киирэрэ быһаарыллыаҕа. Баартыйа салалтатын уонна съеһи биһиги кандидаппытын испииһэк саҕаланыытыгар туруорары итэҕэтэ сатыахпыт», — диэн Губарев этэр.
«Биир ньыгыл Россия» съезд кэнниттэн кандидаттарын быһаарыаҕа. Баартыйа форумун иккис түһүмэҕэ бэс ыйын 27 күнүгэр Москваҕа ыытыллар.
«Съезкэ быыбар иннинээҕи бырагыраамабытын бигэргэтиэхпит, биир мандааттаах уокуруктартан, федеральнай испииһэгинэн кандидаттары киллэриэхпит. Съезкэ Саха сириттэн генсэбиэт чилиэнэ Павел Саргыдаев, регионнааҕы отделение сэкэритээрэ Александр Ноговицын, баартыйа бэрэссэдээтэлин уопсастыбаннай приемнайын салайааччыта Елена Голомарева уонна да атыттар кыттыахтара», — диэн СИА-ҕа «Биир ньыгыл Россия» исполкомун салайааччыта Дмитрий Никифоров эттэ.
Өрөспүүбүлүкэтин баһылыга Егор Борисов, Государственнай Мунньах (Ил Түмэн) бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков, «Биир ньыгыл Россия» парламеҥҥа фракциятын салайааччыта Алексей Еремеев съезкэ бараллара күүтүллэр.
Баартыйа иһинээҕи барыллааһын куоластааһыҥҥа бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлэ Галина Данчикова, Саха сирин баһылыгын, бырабыыталыстыбатын дьаһалтатын салайааччы Юрий Куприянов инники күөҥҥэ тахсыбыттара. Үһүс миэстэҕэ – «Саха сирэ» хаһыат кылаабынай эрэдээктэрэ Чокуур Гаврильев, төрдүскэ — Дьокуускайдааҕы куорат Думатын дьокутаата Владимир Аммосов.
