Хаҥалас улууһун Тумулугар саҥа култуура уонна спорт киинэ үлэҕэ киирдэ. Биэс сыл тухары араас тэрилтэ туппут эбийиэгэ ис-тас үлэтэ үмүрүйэн, нэһилиэк тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ субуотунньугунан сууйан-сотон, кырааскалаан бүтэрдилэр. Олохтоохтор үөрүүлэрэ үгүс.
Олохтоох кулууп историятын сэгэтэн көрдөххө, Тумулга аан бастакы кулууп дьиэтэ 1947 сыллаахха арыллыбыт. Бөдөҥсүтүү кэмигэр, 1953 сыллаахха улахан кулууп туппуттар, онно олохтоох сэбиэт, холкуос бырабылыанньата, кулууп, библиотека, киинэ көрдөрөр сир үлэлээбиттэр. Үһүс, дьоҕус мас кулууп 1979 сыллаахха дэриэбинэ хаба ортотугар тутуллубут да, сотору кэминэн умайан хаалбыт. Онтон 2000 сыллаахха норуот күүһүнэн арочнай тииптээх маҥнайгы култуура уонна спорт киинэ тутуллар, кэлин 2014 сыллаахха КСК хаарбах туруктаах буолан, көтүрүллэр. Ол кэмтэн ыла анал дьиэтэ-уота суох, кулууп уонна библиотека үлэһиттэрэ култуурунай-маассабай тэрээһиннэри, бырааһынньыктары, куруһуоктар үлэлэрин, араас спортивнай күрэхтэри ыытарга үгүс ыарахаттары көрүстүлэр. Ити сылларга тэрээһиннэри оскуола улахан саалатыгар ыытан, олохтоох дьаһалтая дьиэтигэр кыракый хос ылан үлэлээн кэллилэр.
2015 сыллаахха олохтоох нэһилиэнньэ уонна култуура үлэһиттэрин кыһалҕаларын учуоттаан, Тумул нэһилиэгин баһылыга Родион Артамонович Иванов нэһилиэнньэҕэ ыҥырыы таһаарбыта. Ол түмүгэр нэһилиэк уонна олохтоох дьаһалта күүһүнэн саҥа кулууп дьиэтин тутуута саҕаламмыта. Саҥа тутуу бырайыагын Саха Өрөспүүбүлүкэтин бырабыыталыстыбатын “Саха сирэ ХХI үйэҕэ” Үтүө дьыала уопсастыбаннай хамсааһынын салайааччыта Емельянов Иван Софронович өйөөбүтэ. Биэс сыл тухары баһылык уонна сүрүннүүр исписэлиистэр туруорсууларынан, улуус уонна өрөспүүбүлүкэ араас тэрилтэлэрин кытта элбэх кэпсэтии ыытыллан, үгүс үлэ барда. Бэдэрээтчиктэринэн түөрт хааччахтаммыт эппиэтинэстээх тэрилтэ “СахаТехСтройТехнология”, “Интехстрой”, “Алфастрой”, “Ресурс” уонна урбаанньыт “А.И.Зинин” буоллулар. Түмүгэр кыра нэһилиэк холугар 2 этээстээх 645 кв. миэтирэ иэннээ спортивнай саалалаах, кэнсиэртиир сценалаах, 14 кабинеттаахх саҥа тутуу дьэндэйэн таҕыста. Үбүлээһин суумата — 24 мөл тахса солк.
Тумул нэһилиэгин муниципальнай тэриллии сүрүн исписэлииһэ Туйаара Галактионова:
— Быйыл Тумул нэһилиэгэр үгүс сыллар тухары кэтэспит эбийиэкпит тутуллан, үлэҕэ киирдэ. Халлаан сылааһын баттаһа, саҥа кииҥҥэ олохтоох дьаһалта, култуура киинэ, библиотека, музей, почта тэрилтэлэрэ көһөн киирдилэр. Араас тэрилтэ үлэһиттэрэ анал кабинеттарынан, саалаларынан, устуудьуйаларынан үллэстэн, үлэлэрин саҕалыырдыы сааһыланаллар. Үөрэх иккис чиэппэритттэн Тумул оскуолатын үөрэнээччилэрэ физкультура уруогун киэҥ-куоҥ спортивнай саалга үөрэ-көтө ыытыахтара. 200-чэкэ ахсааннаах нэһилиэнньэлээх кыра дэриэбинэҕэ биир улахан тутуу үлэҕэ киирбитигэр Родион Артамонович өҥөтө олус улахан. Тоҕо диэтэххэ, тутуу туораттан үбүлээһинэ суох, олохтоох дьаһалта бэйэтин эрэ үбүнэн, ону тэҥэ нэһилиэнньэ көмөтүнэн тутулланна. Аныгылыы көстүүлээх хас да тэрилтэ киирбит эбийиэгэр билигин сөптөөх араас мал-сал, миэбэл, саалга олорор ыскаамыйалар, спортивнай инвентарь, музыкальнай инструменнар, сцена таҥаһа, уота-күөһэ уонна да атын араас тэриллэр наадалар. Нэһилиэнньэ, эдэр ыччат өттө өр сылларга мустар дьиэтэ-уота суох буолан, хаайтаран саҥа дьиэҕэ киирэн үөрүүлэрэ үгүс. Ыарыы уҕараатаҕына култуурнай–спортивнай киин арыллыытын тэрээһинин хайдах ыытарбытын толкуйдуубут, үлэбитигэр былааммыт элбэх.