Бэс ыйын 5 күнэ — Аан дойдуга Тулалыыр эйгэ күнэ. ХНТ Генеральнай ассамблеятын 27-с сиэссийэтигэр 1972 сыл ахсынньы 15 күнүгэр быһаарыы ылыллыбыта. Ити сыл бу күн Стокгольмҥа буолбут тулалыыр эйгэ кыһалҕаларын кэмпириэнсийэтэ буолбута. Мунньахха тулалыыр эйгэни харыстыырга уонна тупсарарга тэрээһиннэри ыытарга ыҥырыы таһаарбыттара, Тулалыыр эйгэҕэ ХНТ бырагыраамата (ЮНЕП) олохтоммута.
🔹1644 — Кытайга Мин импиэрийэтэ ыһыллар кэмигэр маньчжур сэриитэ Пекин куоратын ылбыт.
🔹1826 — Дьокуускайга уобалас саҥа начаалынньыга кэлбит — муора эппиһиэрэ Николай Мягков. Кэлээт да уоруйах чунуобуньуктары уодьуганнаабыта. Бу салайааччы атын салайааччылартан ойуччу турар, саха тойотторун кытта өйдөһөн күүскэ үлэлээбитэ, Саха сирин сайдыытыгар сүдү кылааты киллэрбит киһинэн ааҕыллар. Сибиир кэмитиэтин тойоно Михаил Сперанскай ыраахтааҕыттан көрдөһөн, анаан-минээн муораҕа сыһыаннаах киһини анаттарбыта — ол саҕана Саха сиригэр киирэр Чуумпу далайга турар Охуоскай пуорт сайдыытыгар Арассыыйаҕа улахан суолтаны биэрэллэрэ. Афанасий Убаарыскай «Ахтыыларыгар» кини туһунан маннык суруйар: Кини салайбыт сылларын саха дьолунан ааҕар.
🔹1873 — Илин Африкаҕа Улуу Британия күһэйиитинэн Занзибар султаана улахан кулут ырыынагын саппыт.
🔹1947 — АХШ Госсэкирэтээрэ (тас дойдулары кытары сыһыан миниистирэ) Джордж Маршалл сэриигэ эмсэҕэлээбит Европа дойдуларыгар экэнэмиичэскэй көмө оҥорорго ыҥырбыт. Бу «Маршалл былаана» диэн ааттаммыт көмө Тымныы сэрии кэмигэр Европаҕа коммунизм тарҕамматын туһугар оҥоһуллубута.
🔹1996 — Дьокуускайга саҥа аэровокзал аһыллыбыт. Чааска 700 пассажиры аһарар кыахтаах вокзал дойдулар ыккардыларынааҕы сиэктэрэ буолбут.
Төрөөбүттэр:
🔸1883 — Дьон Мейнард Кейнс, уһулуччулаах экэнэмиис. Кини түөрүйэтин аан дойдуга билигин да туһаналлар.
🔸1936 — Үөһээ Бүлүү Өргүөтүгэр Мария Николаева төрөөбүт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа, Саха АССР үтүөлээх артыыһа.
Өлбүттэр:
🔹2004 — Рональд Рейган (1911 с.т.), АХШ 40-с бэрэсидьиэнэ.
🔹2009 — биллиилээх саха түмэт диэйэтэлэ, бэлиитигэ Филипп Охлопков, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ. Ил Түмэн дьокутаата.
https://sah.wikipedia.org/wiki/Николаева_Мария_Евсеевна
https://sah.wikipedia.org/wiki/Бэс_ыйын_5
https://sah.wikipedia.org/wiki/Уваровскай_Афанасий_Яковлевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Тымныы_сэрии