Быйылгы сайын үс сыл устата турбут куйаас кураан сайыннары түмүктүүр, аны өҥ дьыллар кэлиэхтэрэ.
От ыйа үгүс улуустарга былырыыҥҥыга тиийбэт сылаас, ол оннугар ордук киин улуустарга үһүс дэкээдэҕэ ардахтаах. Бу норуот синоптига Тускул от ыйын анаарыытыттан холобурдаатым. Сиһилии от ыйынааҕы улуустарынан билгэни «Саха сирэ» хаһыат сарсыҥҥы, бээтинсэтээҕи, нүөмэригэр ааҕыҥ.
От ыйа күннэринэн тугу билгэлиирин Тускул бэчээккэ анаан бэлэмнээн маннык оҥордо:
ОТ ЫЙЫН 3 КҮНЭ — Бу күн ардаатаҕына, ый былаһын тухары ардыаҕа.
ОТ ЫЙЫН 7 КҮНЭ — Сир симэхтэрэ сибэккилэр ситэр кэмнэрэ, эмтээх оту хомуйар кэм.
ОТ ЫЙЫН 12КҮНЭ — БӨТҮРҮӨП КҮНЭ. От сиэмэтэ ситэр, Окко киирии. Өҥүрүк куйаас (Бөтүрүөп куйааһа). Бөтүрүөп ардаҕа түстэҕинэ, бурдук, отон, тэллэй дэлэй күһүнэ буолар.
ОТ ЫЙЫН 13 КҮНЭ — КУНАЙ ХОТУУРДААХ КҮНЭ. Бу күн от охсуллубат күнэ, абааһы мунньахтыыр күнэ.
ОТ ЫЙЫН 14 КҮНЭ — Оҕуруот сыыс отун ыраастааһын кэмэ. Бу күн ыраастаатаххына, өлгөм үүнүүнү ылыахха сөп.
ОТ ЫЙЫН 21 КҮНЭ — Кус оҕото ситэр, дьэдьэн буһар.
ОТ ЫЙЫН 21 КҮНЭ — БОРОКУОППАЙАП КҮНЭ. Кус оҕото ситэр. Кэҕэ үчүгэй дьылга Борокуопуйапка дылы этэр. (Прокопий Жатвенник, 8(21) июля. Время снятия бересты.)
САМААН САЙЫН – Ыам ыйын 22 күнүттэн от ыйын 21 күнүгэр диэри.
ИЛГЭ САЙЫН — От ыйын 21 күнүттэн от ыйын 20 күнүгэр диэри саары куйааһа.
ИЙЭ САЙЫН – От ыйын 22 күнүттэн атырдьах ыйын 17 күнүгэр диэри.
