Историяҕа бу күн бастакы чэчиэн сэриитин кэмигэр Арассыыйа аармыйата Чечня киин куоратын Грознайы штурмалаан саҕалаабытынан биллэр . Бикипиэдьийэ салгыы бэлиэтииринэн, Михаил Горбачев коммунизм диэн утопия диэбит. Борис Ельцин Арассыыйа бэрэсидьиэнин солотуттан уурайбыт уонна бэрэсидьиэн эбээһинэһин толорооччунан премьер-миниистири Владимир Путины хаалларбыт. Бу барыта 90-с сыллардааҕы «алдьархайдаах» диэн аатынан биллибит кэрчик кэмнэргэ.
Бэлиэ күннэр
Аан дойдуга Саҥа Дьыл бэлиэтэнэр.
Азербайдьан — Аан дойду азербайдьаннарын биир санааланыыларын (солидарность) күнэ
Түбэлтэлэр
- 1600 — Британия Ост-Ииндийэтээҕи хампаанньата олохтоммут. Бу хампаанньа Ииндийэни сэриилээн ылбытынан биллэр.
- 1917 (эргэ истиилинэн ахсынньы 18) — Дьокуускайга Бастакы суһал ыҥырыылаах Дьокуускайдааҕы уезд гласнайдарын земскэй мунньаҕа саҕаламмыт, тохсунньу 9 күнүгэр түмүктэммит (эргэ истиилинэн ахсынньы 24-гэр). Манна киин улуустартан бас-көс дьон мустубуттар. Уезд быраабата талыллыбыт: бэрэстээтэл — Алексей Широких, чилиэннэрэ — Роман Оросин, Михаил Слепцов, Николай Афанасьев (бэрэссэдээтэл солбуйааччыта). Мунньах Сэбиэскэй былааһы билиммэтэх, Учредительнай собрание ыҥырылларын диэки эппит.
- 1924 — Бастаанньаһыттар Охуоскай таһынаҕы Аарка бөһүөлэги ылбыттар.
- 1994 — Бастакы чэчиэн сэриитин кэмигэр Арассыыйа аармыйата Чечня киин куоратын Грознайы штурмалаан саҕалаабыт.
- 1992 — Михаил Горбачев коммунизм диэн утопия диэбит.
- 1999 — Борис Ельцин Арассыыйа бэрэсидьиэнин солотуттан уурайбыт уонна бэрэсидьиэн эбээһинэһин толорооччунан премьер-миниистири Владимир Путины хаалларбыт.
- 2019 — Доруобуйа аан дойдутааҕы тэрилтэтигэр Кытай Ухань куоратыгар саҥа биллибэт төрүөттээх сэбиргэхтэтии (пневмония) түбэлтэлэрин туһунан информация киирбит. Бу кэлин COVID-19 диэн ыарыы быһыытынан биллибитэ.
Төрөөбүттэр
- 1491 — Жак Картье — билиҥҥи Канаада сирин Францияҕа бас билиннэрбит француз чинчийээччитэ.
- 1869 — Анри Матисс — Франция уруhуйдьута.
- 1916 — Леонид Ким (02.01.1994 өлб.) — Саха АССР норуодунай худуоһунньуга, уопсастыбаннай диэйэтэл, педагог.
- 1928 — Эллэй Сивцев (15.06.1994 өлб.) — саха норуодунай худуоһунньуга. Нам улууһун Хатыҥ Арыы нэһилиэгиттэн төрүттээх. Аҕата Гражданскай сэрии кыттыылааҕа, учуутал, ийэтэ уран тарбахтаах иистэнньэҥ эбитэ үһү.
- 1930 — Михаил Спиридонов — 60-ча сыл өрүс флотугар үлэлээбит Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
Өлбүттэр
- 2001 — Андрей Пахомов (07.10.1936 төр.) — Саха АССР культурнай тутулун чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 1977 — Николай Колесов — кырсаны бултааһыҥҥа бүтүн Сойуус рекордун олохтообут саха чулуу булчута, Социалистыы Үлэ Дьоруойа (1957), Ленин уордьанын кавалера (1957).
