Мүрү орто оскуолатын 1976 с. үөрэнэн бүтэрбит Варвара Алексеева–Федорова бу күннэргэ ньургуһуҥҥа аналлаах үһүс кинигэтэ күн сирин көрдө. Биологическай наука хандьыдаата, биолог-ботаник, миколог-фитопатолог Варвара Федорова элбэх сыл устата дьаныһан туран ньургуһуну үөрэтиигэ үлэлээбитэ, Монголиянан, Бурятиянан, Забайкальенан, онтон да үгүс сиринэн сылдьан үөрэппитэ, кэтээн көрбүтэ, хаартыскаҕа түһэрбитэ. Бу күн сирин саҥа көрбүт «Күн сибэккитэ ньургуһун» кинигэтин иннинэ 2017, 2018 сс. «Ньургуһуннар» уонна «Аптаах ньургуһуннар» кинигэлэри, «Саха сирин киин өттүн ньургуһуннара» хаартысканан альбому (2018 с.) оҥорон таһаартарбыта.
Ааптар туһунан билиһиннэрдэххэ, Варвара Степановна оскуолаҕа, университекка, аспирантураҕа күүстээх учууталларга, учуонайдарга үөрэнэн үлэбэр, наукаҕа ситиһиилэнним диир. Мүрү орто оскуолатыгар биологияҕа А.Н. Жиркова, И.А. Долгунов курдук олус үчүгэй учууталларга үөрэммитин долгуйа ахтар. Кини 1983 с. Томскай университет биолого-почвеннай факультетын биология салаатын бүтэрбитэ. 1991 с. баара-суоҕа 32 сааһыгар Ленинградскай уобалас Пушкин куоратыгар тиийэн учуонай сэбиэккэ биология наукатыгар учуонай истиэпэнигэр диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээн биологическай наука хандьыдаата буолбута. Варвара Степановна оскуола биир киэн туттар үөрэнээччитэ буолар.
Учуонай Варвара Федорова улахан түмэр үлэни оҥорон, барытын дьаарыстаан ньургуһун туһунан олус интэриэһинэй «Күн сибэккитэ ньургуһун» кинигэни бэлэмнээн, Ю.А. Гагарин аатынан Дьокуускайдааҕы типографияҕа 300 экземплярынан таһаартарда.
Елена Сыроватская, Мүрү Саһарҕата
