Хакасияҕа, Алтаайга Өрөспүүбүлүкэ күнэ.
1830 сыллаахха Саха бастакы түмэнинэн (парламенынан) биллэр Истиэп Дуумата бэйэтин бастакы бөдөҥ тэрээһинин «Сэттэ улуус мунньаҕын» тэрийбит. Бу мунньахха Санкт-Петербурга Николай I императоры кытта көрсүһүүгэ саха дьокутааттарын ыытыы, Саха сирин кыһалҕаларын туоруорсуу боппуруоһа көрүллүбүтэ.
1996 сыллаахха Борис Ельцин РФ бэрэсидьиэнинэн иккиһин талыллыбыт.
Бу күн тойуксут, олоҥхоһут, Абый улууһун устуоруйатын, уран тылын баайын хомуйааччы, чинчийээччи, толорооччу Михаил Шкулев-Налимскай, суруйааччы Эдуард Соколов, бэйиэт Анатолий Старостин (Сиэн Кынат) төрөөбүттэр.
- Хакасия — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
- Алтаай Өрөспүүбүлүкэтэ — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
- Арассыыйа — ГАИ күнэ
- АХШ, Виргин арыылара (АХШ) — Кулуттааһынтан босхолонуу күнэ (1848)
- Беларусь — Тутулуга суох буолуу күнэ (1944)
- Кууба (дойду) — Уот бэстибээлэ (Fiesta del Fuego)
Түбэлтэлэр:
- 987 — Гуго Капет Франция ыраахтааҕыта буолбут. Кини олохтообут Капетинг династията уонна ити династия алын линиялара — Валуа уонна Бурбон — Францияны 1848 сыллаахха диэри баһылаабыттара.
- 1648 — Орто Халыма остуруогуттан Федот Попов уонна Семён Дежнёв салалталаах сэттэ коч (баарыстаах аал) байҕалга тахсыбыттар. Кинилэр эспэдииссийэлэрин түмүгэр Азия уонна Америка икки ардыларынааҕы Беринг силбэһиитэ арыллыбыта.
- 1830 — Саха бастакы түмэнинэн (парламенынан) биллэр Истиэп Дуумата бэйэтин бастакы бөдөҥ тэрээһинин «Сэттэ улуус мунньаҕын» тэрийбит. Бу мунньахха Санкт-Петербурга Николай I императоры кытта көрсүһүүгэ саха дьокутааттарын ыытыы, Саха сирин кыһалҕаларын туоруорсуу боппуруоһа көрүллүбүтэ. Санаттахха бу кэмҥэ декабристар бастаанньалара буолбутуттан 5 сыл ааспыта, А.С.Пушкин айар үлэтин үгэнигэр сылдьара, Саха сирин прогрессивнай көрүүлэрдээх Николай Мягков салайара, оттон Афанасий Убаарыскай С-Петербурга баран сахалыы «Ахтыыларын» суруйуо өссө да 10 сыл баара.
- 1886 — Ньиэмэс инженерэ Карл Бенц бастакы ис умайыылаах хамсатааччылаах (ДВС) массыынаны сүүрдүбүт.
- 1922 — А.А. Гоголь хамандыырдаах кыһыл этэрээт Булуҥу ылбыт.
- 1929 — Саха АССР Совнаркома Дьокуускайга өрөспүүбүлүкэ балыыһатын тутарга диэн быһаарыы ылбыт.
- 1940 — Аан дойду Иккис сэриитэ: Англия флота Франция хараабыллара ньиэмэстэргэ түбэспэттэрин хааччыйаары Алжир кытылыгар турар Франция эскадратыгар саба түспүт. Түөрт линкортан биирэ тимирбит, икки алдьаммыттар, төрдүс Францияҕа төттөрү куоппут.
- 1944 — Аан дойду Иккис сэриитэ: Минскэй кимэн киириитин түмүгэр куорат босхоломмут.
- 1964 — АХШ-ка гражданнар бырааптарын омугунан араартааһыны бобор туһунан Сокуон ылыллыбыт.
- 1979 — АХШ бэрэсидьиэнэ Джимми Картер Афганистаҥҥа олохсуйбут ССРС-ка чугас былааһы утарар дьоҥҥо кистээн көмөлөһөр туһунан бастакы директиваҕа илии баттаабыт.
- 1988 — Стамбуулга Фатих Султаан Мехмет аатынан күргэни тутан бүтэрбиттэр, бу Босфору нөҥүөлээн Европаны уонна Азияны холбуур иккис күргэ буолбута.
- 1991 — РСФСР Үрдүкү Сэбиэтэ Адыгея, Карачай-Черкесия, Алтай уонна Хакасия автономнай уобаластарыгар өрөспүүбүлүкэ ыстаатыһын бигэргэппит.
- 1996 — Борис Ельцин РФ бэрэсидьиэнинэн иккиһин талыллыбыт. 1999 сыллаахха сыл бүтэһик күнүгэр бэйэтин баҕатынан солотуттан батыммыта.
Төрөөбүттэр:
- 1919 — Михаил Шкулев-Налимскай (19.06.2007 өлб.) — тойуксут, олоҥхоһут, Абый улууһун устуоруйатын, уран тылын баайын хомуйааччы, чинчийээччи, толорооччу.
- 1922 — Петр Докторов — экономика билимин хандьыдаата, култуура үтүөлээх үлэһитэ.
- 1944 — Эдуард Соколов (Тулусхан) (05.08.1996 өлб.), суруйааччы, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, Сунтаар улууһун ытык киһитэ.
- 1946 — Анатолий Старостин (Сиэн Кынат), бэйиэт, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
Өлбүттэр:
- 2004 — Андриян Николаев (1929 төр.), үһүс нүөмэрдээх сэбиэскэй космонавт, Сэбиэскэй Сойуус икки төгүллээх дьоруойа, омугунан чувааш. Космонавтартан бастакыннан хараабыл иһигэр «көппүтэ» (кини иннинэ Гагариннаах Титов кириэһилэлэригэр хам баайыллан олорбуттара).
