Балаҕан ыйын 7 күнэ. Дуобатчыт, аан дойду 7 төгүллээх чемпиона Гаврил Колесов төрөөбүт күнэ - Бикипиэдьийэ

Балаҕан ыйын 7 диэн Григорий халандаарыгар сыл 250-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 251-c күнэ). Сыл бүтүө 115 күн баар.

Бэлиэ күннэр:

• Байыаннай оонньууру суох гынар күн. Аан дойдуга 1988 сыллаахтан Тулаайах уонна төрөппүтэ суох хаалбыт оҕолорго көмөлөһөр ассоциация көҕүлээһининэн бэлиэтэнэр.
• Дюшенн миодистрофиятын туһунан кэпсээһин күнэ. Бу генетика ыарыытынан уолаттар эрэ ыалдьаллар, икки-үс саастарыгар биллэн барар, охто сылдьар буолаллар, сыыйа тайахтаах, онтон хаампат буолаллар. Сөпкө эмтэннэхтэринэ өр олоруохтарын сөп.

•  Бразилия — Тутулуга суох буолуу күнэ.
•  Украина — Байыаннай разведка күнэ.
•  Мозамбик — Кыайыы күнэ.

Түбэлтэлэр:

• 1812 — Бородино кыргыһыытыгар Москубаҕа кимэн киирэн иһэр Франция аармыйата уонна Арассыыйа аармыйата күөн көрсүспүттэр. Манна икки өттүттэн 250 тыһыынчаттан тахса киһи кыттыбыт, онтон 50 тыһыынчаттан тахса киһи өлбүт. Кыргыһыы чопчу түмүгэ суох буолбут. Бу аан дойду устуоруйатыгар биир күннээх кыргыһыылартан саамай улаханнара.
• 1822 — Бразилия Португалияттан тутулуга суоҕун биллэрбит.
• 1851 — Саха уобалаһыгар аан бастакы губернатор, действительнай статскай советник, кавалер Константин Григорьев анаммыт. «Об управлении Якутской областью» Саха уобалаһын Иркутскай уобалаһыттан араарар балаһыанньа бу сыл от ыйын 11 күнүгэр бигэргэтиллибит эбит. Онон Саха сирэ губерния бырааптаах туспа уобалас быһыытынан тохсунньу 1, 1852 (ахсынньы 20 1851) сыллаахха буолбут.
• 1902 — Дьокуускайга реальнай училищеҕа бастакы революционнай куруһуок үөскээбитинэн ааҕыллар. Куруһуогу Н. Родионов диэн Өлүөхүмэттэн сылдьар 6-с кылаас үөрэнээччитэ тэрийбит. Салайааччынан Игорь Будилович диэн көскө ыытыллыбыт Москубатааҕы университет устудьуона буолбут.
• 1923 — Дойдулар ардыларынааҕы холуобунай полиция организацията — Интерпол — тэриллибит.
• 1928 — «Алданский рабочий» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыт.

Төрөөбүттэр:

• 1533 — Харалыаба Элизабет I — Англия, Ирландия Харалыабата. Кини кэмэ культураҕа, атыыга уонна атын дойдуну арыйыыга олус ситиһиилээх этэ. Тюдор династиятыттан бүтэһик.
• 1908 — Семен Сюльскай — Саха АССР Үөрэҕирии наркома (1937-41 сылларга) уонна миниистирэ (1946-?).
• 1912 — Николай Слепцов (Туобулаахап) — суруйааччы, драматург, Саха АССР искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
• 1922 — Семен Жирков — РСФСР тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, тыа хаһаайыстыбатын бөдөҥ салайааччыта, тэрийээччитэ. Өр сылларга колхоз бэрэссэдээтэлинэн, ол кэннэ Таатта улууһун Петр Алексеев аатынан совхоз салайааччытынан, Агрофирма Сүбэтин бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитэ. Таатта, Кэбээйи улуустарын Бочуоттаах олохтооҕо.
• 1925 — Анисим Прокопьев — ССРС худуоһунньуктарын Сойууһун чилиэнэ, Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, норуот маастара, муосчут. Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
• 1933 — Иннокентий Говоров — Чурапчы көhүүтүн кыттыылааҕа, Арассыыйа тыатын хаhаайыстыбатын туйгуна, Мэҥэ-Хаҥалас улууhун Бочуоттаах гражданина, «Аҕа дойду иннигэр үтүөлэрин иhин» II истиэпэннээх уордьан мэтээлин кавалера, үлэ, тыыл ветерана.
• 1950 — Эльвира Федосова — СӨ култууратын үөтүөлээх үлэһитэ, СӨ култууратын туйгуна.
• 1973 — Варвара Аманатова — ырыаһыт, СӨ үтүөлээх артыыһа.
• 1979 — Гаврил Колесов — дуобатчыт, 64 харахтаах дуобакка норуоттар ардыларынааҕы кылаастаах гроссмейстер, аан дойду сэттэ төгүллээх чемпиона — Самарканд 1996 (нууч.), Минскай 1997 (нууч.), Одесса 2000 (нууч.), Сан-Паулу 2002 (браз.), Мирнэй 2004 (нууч.), Дьокуускай 2006 (нууч.), Лилль 2012 (браз.). Чурапчы улууһун бочуоттаах олохтооҕо.

Өлбүттэр:

• 1993 — Софрон Данилов (1922 төр.) — Саха норуодунай суруйааччыта, биллиилээх общественнай диэйэтэл, РФ култууратын үтүөлээх диэйэтэлэ.
• 2018 — Александр Силин — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Саха Сирин уһун үйэлээх олохтооҕо.