Ил Дархан эбээһинэһин толорооччу Айсен Николаев “НТВ” ханаалын сарсыардааҥҥы биэриитигэр Өлүөнэ өрүһү туоруур муостаны тутуу бүттүүн Арассыыйаҕа туох суолталааҕын кэпсээтэ.
edersaas.ru
Ил Дархан эбээһинэһин толорооччу билигин өрөспүүбүлүкэҕэ уталыппакка быһаарыллыахтаах икки улахан сорук турарын иһитиннэрдэ. Бастатан туран, бүддьүөтү тэҥнээһин, иккиһинэн, халаан содулун туоратыы. Ону сэргэ, РФ Бэрэсидьиэнин саҥа “ыам ыйын ыйаахтарынан” Саха сирин стратегията уларыйыахтааҕын эттэ. “Билигин өрөспүүбүлүкэбит 2032 с. (2050 с.) диэри сайдыытын стратегиятын оҥоруохтаахпыт. Саха сирэ инникитин Россия биир бастыҥ региона буолуохтаах”, — диэн бэлиэтиир Айсен Сергеевич.
Бу стратегияҕа хас биирдии улуус, оройуон уратыта учуоттаныллан таҥыллар. Билигин өрөспүүбүлүкэ сайдыыта түөрт хайысхаҕа (промышленнай, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар, хотугу оройуоннар, улуустар уонна Дьокуускай куорат) арахсан турар.
Биһиги сиртэн хостонор баайбытын туһаҕа таһааран аһаан-таҥнан олоробут. Бу мантан киирбит харчынан бүддьүөппүтүн толоробут. Ол эрээри суол-иис, инфраструктура боппуруостара олус сытыытык тураллар. Манна биир улахан бырайыакпытынан Өлүөнэ өрүһү туоруур муостабыт буолар. “Сиртэн хостонор баайы туһаҕа таһаарарга инфраструктура, суол-иис наада. Ити биһиги сайдыыбытын харгыстыыр. Өлүөнэ өрүһү туоруур муоста итиннэ улахан оруоллаах. Бу бырайыак Россия арҕаа уонна илин өттүлэрин биир тиһиккэ киллэриэхтээх. Билигин Уһук Илин регионнар БАМ, Транссиб суолларынан сылдьабыт. Оттон хоту өттүгэр Өлүөнэ өрүһүнэн Россия арҕаа уонна илин өттө ханан да холбоһор сирдэрэ суох. Онон бу муоста тутуута аҥаардас экономика эрэ өттүгэр буолбакка, геостратегическэй улахан суолталаах. Бу муоста тутуутун биһиги кэтэспиппит ыраатта. Крым муостата тутулунна. Онон билигин Өлүөнэ өрүс муостата тутуллар кэмэ кэллэ дии саныыбын”, — диэн этэр Айсен Николаев Өлүөнэ муостатын туһунан.
Ону сэргэ Айсен Сергеевич промышленноһы сайыннарыыны таһынан, тулалыыр эйгэни харыстааһын болҕомто киинигэр туруохтааҕын бэлиэтээтэ. “Билигин өрөспүүбүлүкэ 30 % ураты харыстанар сирдэргэ киирдэ. Бу үлэбитин өссө салгыы ыытыахпыт”, — диэн этэр кини.
Үлэ миэстэтин тэрийии, исписэлиистэри бэлэмнээһин туһунан этэригэр, билигин таас чох, ньиэп, гаас промышленноһыгар, ИТ-технологияҕа каадырдар тиийбэттэрин эттэ.
Аграфена КУЗЬМИНА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
