Бүгүн пингвиннары билии-көрүү аан дойдутааҕы күнэ.
Дагестааҥҥа, Кырыымҥа Өрөспүүбүлүкэ күннэрэ.
Дьокуускайга Илин Хаҥалас улууһун кытта холбуур төлөппүөн ситимэ тутуллубут.
Бу күн саха бэйиэтэ, тылбаасчыт Архип Кудрин — Абаҕыыныскай, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа, пилот, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа Ефим Парахин, Италия киинэ оҥорооччута, режиссера, «Оскар» бириэмийэ 5 төгүллээх лауреата Федерико Феллини төрөөбүттэр.
Тохсунньу 20 диэн Григориан халандаарыгар сыл 20-с күнэ. Сыл бүтүө 345 күн (ордук хонуктаах сылга 346 күн) баар.
Бэлиэ күннэр:
- ХНТ — Пингвиннэр тустарынан билии-көрүү дойдулар ардыларынааҕы күнэ
- Азербайдьан — Хара тохсунньу (1990 сыллаахха сэбиэскэй аармыйа Бакуга киирэн өлөрбүт дьонун кэриэстииллэр)
- Латвия — Баррикадалары көмүскээччилэр кэриэстэбиллэрин күнэ (1991)
- Лаос — Аармыйа күнэ
- Дагестан — Өрөспүүбүлүкэ тэриллиитин күнэ (1921)
- Кырыым Өрөспүүбүлүкэтэ — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
- АХШ бэрэсидьиэннэрин инаугурацията үксүгэр бу күн буолар.
Түбэлтэлэр:
- 1156 — Финляндияҕа Кейлио күөлүн мууһугар фиин номоҕор киирбит аатырбыт түөкүн Лалли Англия миссионерын епископ Генриҕы сүгэнэн кэрдэн өлөрбүт. Фиин фольклоругар Лалли христианствоны утарбыт язычник быһыытынан биллэр.
- 1841 — Кытай соҕуруу кытылыгар баар Гонконг арыытын англичаннар оккупациялаабыттар.
- 1921 — Туурсуйа бастакы конституцията ылыллыбыт. Туурсуйа светскэй (итэҕэлтэн дьалты) уонна национальнай өрөспүүбүлүкэ буолбут.
- 1928 — Дьокуускайы Илин Хаҥалас улууһун кытта холбуур төлөппүөн ситимэ тутуллубут.
- 1961 — Джон Кеннеди Америка Холбоһуктаах Штааттарын 35-с бэрэсидьиэнинэн буолбут. Кини бу солоҕо саамай эдэр киһи (43 саастаах) уонна бастакы католик этэ.
- 2009 — Польша Гданьскай куоратыгар «АРТнавигация — саха худуоһунньуктарын билиҥҥи графиката уонна и живопиһа» диэн ааттаах быыстапка аһыллыбыт. Уон худуоһунньук кыттыбыт, олор истэригэр: Ольга Скорикова, Андрей Чикачев, Михаил Старостин, Евдокия Романова, Туйаара Шапошникова.
- 2009 — Барак Обама Америка Холбоһуктаах Штааттарын 44-с бэрэсидьиэнинэн буолбут. Кини бу солоҕо бастакы афроамериканец.
Төрөөбүттэр:
- 1029 — Алып Арслан — Сельдьук илин иккис баһылыга. Кини кэмигэр селдьуктар Византия аармыйатын Манцикерт кыргыһыытыгар урусхаллаабыттара.
- 1907 — Архип Кудрин — Абаҕыыныскай — саха бэйиэтэ, тылбаасчыт. Кини аатын Өлүөхүмэ улууһун Абаҕа орто оскуолата сүгэр.
- 1913 — Ефим Парахин (08.04.1997 өлб.) — сэрии иннинэ Дьокуускайга пилотунан, авиационнай этэрээт хамандыырын солбуйааччытынан үлэлээбит Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа (1945).
- 1916 — Николай Доможаков — хакаас учуонайа. Хакасияҕа Тыл, литэрэтиирэ уонна устуоруйа научнай-чинчийэр институтун тэрийсибитэ уонна 1944 сылтан 1955 сылга диэри салайбыта. Доможаков хакаас омук тылын, оскуолаҕа үөрэтэр кинигэлэрин, үөрэтии босуобуйаларын, атын элбэх үөрэх фундаментальнай үлэлэрин оҥорбут ааптар быһыытынан биллэр.
- 1920 — Федерико Феллини — Италия киинэ оҥорооччута, режиссера, «Оскар» бириэмийэ 5 төгүллээх лауреата. Феллини киинэлэрэ фантазияны уонна түүлү холбуур киинэлэр буолаллар.
- 1937 — Минтимер Шаймиев — Татарстан бастакы бэрэсидьиэнэ (1991—2010).
- 1947 — Роберт Бурнашев — экономист, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин солбуйааччы, пенсия пуондатын департаменын салайааччыта, Мэҥэ-Хаҥаластан Ил Түмэн дьокутаата (1997 ахсынньытыгар талыллыбыт).
Өлбүттэр:
- 1992 — Прокопий Ефремов (22.06.1933 төр.) — саха фольклорун чинчийээччи, дулгаан фольклорун хомуйбут тарбахха баттанар дьонтон биирдэстэрэ, ССРС билимнэрин Академиятын Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ. 1965 сыллаахха Государственнай антирелигиознай издательство архыыбыгар (Москуба) Гавриил Ксенофонтов сүтэ сылдьыбыт «Эллэйадатын» булбут өҥөлөөх.
