Соторутааҕыта аан дойдунан, Арассыыйанан, Саха сиринэн спорт элбэх көрүҥэр күрэхтэһиилэр буолан аастылар. Онно барытыгар Таатта улууһун бастыҥ спортсменнара кыттыыны ыллылар уонна сорохтор балайда ситиһиилэннилэр. Ону барытын саас сааһынан билсиэҕиҥ.
Ааспыт өрөбүлгэ Краснодарскай кыраай Анапа куоратыгар спорт бойобуой көрүҥнэригэр Бүтүн Арассыыйатааҕы аһаҕас ХI-с уолаттар оонньууларын чэрчилэринэн мас тардыһыытыгар күрэхтэһии буолан ааста. Манна Таатта улууһуттан спорт маастара Петр Стрекаловскай салалтатынан икки уол кытынна уонна иккиэн ыйааһыннарыгар бастакы миэстэни ыллылар. 2001 с. төрүөх уолаттарга 60 кг Алексей Сидоров, 70 кг Георгий Малышев Арассыыйа атын субъектарын оҕолорун кыайталааннар, чөмпүйүөннээтилэр уонна Кубогынан, мэтээлинэн бэлиэтэннилэр. Улууспут спордун салайааччыта, «Сахаадаспорт» маастара Андрей Сидоров күрэхтэһии судьуйатынан үлэлээтэ.
Дьокуускай куоракка сылын аайы оскуола оҕолоругар ыытыллар, биир дойдулаахпыт, уолаттарга аан дойду бастакы чөмпүйүөнэ И.Г.Федосеев аатынан “Боотурдар оонньуулара” өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэһии түмүктэннэ. Саха сирин бары муннугуттан көҥүл тустуунан дьарыктанар сүүһүнэн оҕо түмсэн, быйыл ким ордук бэлэмнээҕин быһаарыста. Тааттаттан тириэньэрдэр Егор Малышев, Асам Попов, Олег Попов салалталарынан 20-чэ оҕо кыттыыны ылла. Кыттыыбыт, хамаанда сороҕо барбакка хаалан, сэмэй диэххэ наада. 2005-2006 с. төрүөх уолаттарга 28 кг Кирилл Максимов (Дэбдиргэ) балайда үчүгэй тустууну көрдөрдө, үһүс миэстэни былдьаһыыга хотторон, бэһис миэстэлэннэ. 2003-2004 с. төрүөх 85 кг спорт маастара Егор Малышев төрөппүт уола Ньургун тахсыылаахтык тустан, иккис миэстэлэннэ, түөһүгэр үрүҥ көмүс мэтээли кэттэ. Ньургун былырыын аллараа ыйааһыҥҥа бастаан турар, эдэр киһи ыйааһына эбиллэн иһэр буоллаҕа. Инникитин өссө күүскэ дьарыктаннаҕына, үөһээ ыйааһыннарга дойдутун, Тааттаны, ааттатар бөҕөс тахсыа диэн сэмээр кэтэһэбит. Эмиэ бу сыл төрүөхтэргэ 48 кг Женя Заворотнай бэйэтин кыаҕынан киирсэн, 7-с миэстэҕэ таҕыста. Чурапчыга баран Д.П.Коркин аатынан спортивнай оскуолаҕа тустууга эрчиллэ, чочулла сылдьар Чөркөөх ыччата Мичил Мандаров 35 кг ыйааһыҥҥа бэртээхэй тустууну көрдөрөн чөмпүйүөннээтэ.
Амма сэлиэнньэтигэр саҥа стадион үөрүүлээх аһыллыыта буолла. Эһиил кинилэргэ Саха сирин норуоттарын VII-с спортивнай оонньуулара ыытыллыахтаах. Быйыл буолуохтааҕын Амма эбэбит халааннаан, улуустарын киинэ ууга баран, спортивнай оонньуулары 2019 сылга көһөрбүттэрэ. Быйыл күһүн силигэ ситэн, саҥа стадиону үлэҕэ киллэрдилэр. Стадион саҥа сүүрэр суолугар бастакынан марафонецтар таҕыстылар. Улуус салалтата тэрийбит I-кы марафонугар Саха сирин уһун тыыннаах, ыраах сиргэ сүүрэр бастыҥ быһыйдара үксүлэрэ кытыннылар. Таатта уҥмат тыыннаах быһый уолбут, СӨ марафоҥҥа кыайыылааҕа уонна элбэх төгүллээх призера, РФ спордун маастарыгар кандидат Альберт Варламов 42 км 195 м сири 2 ч. 35 мүн. 52,98 сөк. кэлэн, кыайыылааҕынан таҕыста уонна 20 тыһ. солк. харчынан бирииһи тутта, түөһүгэр кыһыл көмүс мэтээли кэттэ.
Быйыл алтынньы ыйга Дьокуускай куоракка улахан дьоҥҥо Арассыыйа буоксаҕа чөмпүйүнээтэ аан бастаан ыытыллаары, тэрээһин үлэ бөҕө бара турар. СӨ баһылык тириэнэрэ Артур Пахомов салалтатынан өрөспүүбүлүкэ сүүмэрдэммит хамаандата үөрэтэр-эрчиллэр бэлэмнэниини бара сылдьар. Олор истэригэр Арассыыйа спордун маастара Роман Обутов улахан түһүлгэҕэ кыттаары бэлэмнэнэр. Балаҕан ыйын саҥатыгар бэлэмнэнии чэрчитинэн Саха сириттэн 4 спорт маастара Кабардино-Балкарияҕа ыытыллыбыт Бүтүн Арассыыйатааҕы турнирга кыттан кэллэ. Онно 75 кг ыйааһыҥҥа Роман Обутов бэйэтин тус тириэньэрэ Николай Бысыин салалтатынан ситиһиилээхтик кыттан, боруонса мэтээли кэттэ. Арассыыйа чөмпүйүнээтэ аһыллыытыгар Роман ситэн-хотон тиийэригэр, кыайыы-хотуу көтөллөнөрүгэр баҕарыа этибит.
Атырдьах ыйын 19-28 күннэригэр Ярославль куоракка нуучча дуобатыгар бэтэрээннэргэ аан дойду I-кы чөмпүйүнээтэ буолан ааспыта. Саха сириттэн ол күрэхтэһиигэ аҕам саастаах дуобатчыттар бөлөхтөрө кытынна. Биһиги улуустан оҕо спортивнай
оскуолатын тириэнэрэ, спорт маастара Иван Щукин бастакы бөлөххө тахсыылаахтык оонньоон, аан дойду бэтэрээннэригэр иккис миэстэҕэ тахсан, үрүҥ көмүс мэтээли ылла. Иккис бөлөххө биһиги улууска уһуннук тириэньэринэн таһаарыылаахтык үлэлээбит, билигин дойдутугар Мэҥэ Хаҥаласка тириэньэрдиир спорт маастара Василий Куприянов бастыҥ көрдөрүүлэнэн, бэтэрээннэргэ бастакы аан дойду чөмпүйүөнэ буолла. Иккис чөмпүйүнээт эһиил Индияҕа буолара былааннаммыт. Иван Иванович дуобат бөдөҥ түһүлгэтигэр кыттарыгар харчынан көмөлөспүт улуустааҕы дуобат федерациятыгар (сал. Бочонин И.И), улуустааҕы спорт отделыгар (сал. Сидоров А.П), “Монтажник” тутуу тэрилтэтигэр (сал. Ханин А.М) улахан махталын тириэрдэр.
Улууспут бастыҥ спортсменнара ханнык да күрэхтэһиигэ кытынныннар, Аан дойду, Арассыыйа, өрөспүүбүлүкэ да буоллун, барытыттан илии тутуурдаах, өттүк харалаах төннөннөр, улууска физкультура уонна спорт тэнийбитэ 75 сылыгар бэртээхэй бэлэҕи оҥороллор.
Ааптар: Анатолий МУРУНОВ.
