Алтынньы 1 күнэ дойдулар ардыларынааҕы кырдьаҕастар, музыка итиэннэ аан дойдуга кофе күннэрэ. Бу күн Германияҕа Сименс хампаанньа, АХШ-га «Диснейуорлд», Дьоппуоҥҥа «Синкансэн» диэн түргэн пуойастар сырыылара саҕаламмыт. Кытай Норуотун Өрөспүүбүлүкэтэ олохтоммут. Сэбиэскэй Сойууска бастакы биэс сыллаах былаан (пятилетка) саҕаламмыт. Дьокуускайга венерология диспансера аһыллыбыт, Өлөөн оройуона тэриллибит.
Алтынньы 1 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 274-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 275-c күнэ). Сыл бүтүө 91 күн баар.
Бэлиэ күннэр:
- Аан дойдуга Кофе күнэ
- ХНТ — Дойдулар ардыларынааҕы Кырдьаҕастар күннэрэ
- ЮНЕСКО — Дойдулар ардыларынааҕы Музыка күнэ
- Аан дойдутааҕы вегетарианство күнэ
- Кытай — Кытай Норуотун Өрөспүүбүлүкэтин күнэ
- Азербайдьан — Прокуратура үлэһиттэрин күнэ
- Арассыыйа — Хонуутааҕы сэриилэр күннэрэ
- Узбекистан — Учуутал уонна уһуйааччы күнэ
- Соҕуруу Кэриэйэ — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
Түбэлтэлэр:
- Б.э.инн. 331 — Александр Македонскай Персия ыраахтааҕытын Дарий III сэриитин быһаарыылаах Гавгамела кыргыһыытыгар кыайбыт.
- 1847 — Германияҕа «Siemens» хампаанньа төрүттэммит. Бу хампаанньаҕа сыһыаннаах инновациялар: стрелкалаах телеграф, динамо-масыына, Атлантиканы туоруур телеграф лиинийэтэ, трамвай, троллейбус, электровоз, истэр аппарат, импланнанар кардиостимулятор, сыыппара АТС уо.д.а.
- 1927 — Дьокуускайга Содур ыарыыларын эмтиир (венерология) диспансер аһыллыбыт.
- 1928 — Сэбиэскэй Сойууска бастакы биэс сыллаах былаан (пятилетка) саҕаламмыт. Бу былаан чэрчитинэн элбэх баараҕай бырайыактар олоххо киирэннэр аграрнай дойду индустриальнайга кубулуйбут.
- 1935 — Өлөөн культбазатыгар кииннээх Өлөөн оройуона тэриллибит. Оройуон састаабыгар Анаабыр оройуонуттан Дьилиндэ, Кирбэй, Өлөөн, уонна Мэгэдьэк оройуонуттан Солоҕоон сэбиэттэрэ киирбиттэрэ.
- 1943 — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Фёдор Попов Глушец диэн дэриэбинэ аттыгар өстөөх уотун аннынан биир бастакыннан Днепр өрүһү туораан тахсыбыт. Өстөөх траншеяларыгар бастакынан ыстанан тиийэн илиинэн охсуһуу кэмигэр пулеметтарын былдьаабыт. Бу охсуһууга 23 ньиэмэс саллаатын уонна эпиһиэрин охторбут. Салгыы уонунан ааҕыллар өстөөхтөр хос атаакаларын төттөрү охсубут. Уотунан өйөөн бэйэтин подразделениета өрүһү туоруурун хааччыйбыт.
- 1949 — Кытайга хомуньуустар гражданскай сэриигэ кыайан Кытай Норуотун Өрөспүүбүлүкэтин олохтообуттар.
- 1964 — Дьоппуоҥҥа «Синкансэн» диэн түргэн пуойастар сырыылара аһыллыбыт. Маҥнай кинилэр Токио уонна Осака куораттар ыккардыларыгар сүүрбүттэр.
- 1971 — АХШ-га Флорида штатыгар аан дойдуга саамай улахан көр-нар киинэ аһыллыбыт — «Диснейуорлд».
Төрөөбүттэр:
- 1912 — Лев Гумилёв — былыргы түүрдэр, хунну, хазар уо.д.а истиэп омуктарын устуоруйаларын чинчийбит учуонай, бөлүһүөк, бэйиэт. Кини аатынан Казахстан Нур-Султаныгар универститет ааттаммыта.
- 1928 — Михаил Дьячек — тутааччы, Вилюйгэсстрой СМУ монтажниктарын биригэдьиирэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
- 1937 — Илья Макаров — саха омугун сайдыытыгар көскө кэлбит дьон сабыдыалын чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата, ССРС култууратын туйгуна.
- 1964 — Афанасий Максимов — “Якол”, «Илин», “Илин Тур” тэрилтэлэри төрүттээччи урбаанньыт, СӨ бэлиитигэ, Ил Түмэн II, III, IV ыҥырыыларын дьокутаата, Дьокуускай куорат дууматын III ыҥырыытын дьокутаата, 2003-2008 сылларга “Саханефтегаз” ННГК ААО бэрэсидьиэнэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтин авиациятын үтүөлээх үлэһитэ.
Өлбүттэр:
- 1995 — Дмитрий Максимов (12.05.1933 төр.) — тыйаатыр устуоруйатын чинчийбит учуонай, искусствоведение билимин хандьыдаата.
