22 Сэтинньи 22.11
  • -27°
  • $ 100,68
  • 106,08

Үөрэх үлэһиттэрин хамнастарын тула киэҥ кэпсэтии таҕыста

15:19, 29 января 2018
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Вице-премьер Алексей Дьячковскай үөрэх систиэмэтэ өрүү социальнай таһымы үрдэтиигэ улахан суолталааҕын бэлиэтээн туран, биэс түгэни ыйда. Бастакытынан, цифровой экономика. Бүгүҥҥү күҥҥэ IT-технология базовай таһымын билбэккэ эрэ, атыттарга тэҥнэһэр кыах суоҕун ыйда. Иккиһинэн, социальнай лииби модернизациялааһын уонна тупсарыы. Билигин материальнай, географическай, территориальнай, материальнай-техническэй туругунан  уопсастыба араҥаларга арахсыыта баарын, бу дьиксиниини үөскэтэрин эттэ. Маны тупсарыы үөрэх нөҥүө барыахтааҕын иһитиннэрдэ. Үсүһүнэн, үлэ ырыынагын уонна үлэ ресурсатын географиятыгар араастаһыы баарын бэлиэтээтэ. Онон быйыл 5 тыһ. тахса үлэ миэстэтин таһаарары толкуйдууллар. Үөрэх систиэмэтэ, бастатан туран, үөрэнээччи үлэнэн хааччыллар, сөптөөх хамнаһы аахсар, күрэстэһэр кыахтаах үөрэнээччилэри иитэн таһаарарга бэлэмниэхтээх диэн эттэ. Төрдүһүнэн, ыччат ортотугар гражданскай эппиэтинэс, уопсастыбаннай интэриэс намтаан иһэрин, ол инниттэн дьиэ кэргэнтэн саҕалаан иитии үлэтэ күүһүрүөхтээҕин бэлиэтээтэ. Бэсиһинэн, учуутал аатын үрдүктүк тутар туһугар салгыы үлэлиэхтээхпит диэн эттэ.

Мунньах кэмигэр оскуола, уһуйаан тутуутун, оҕо сайыҥҥы сынньалаҥын, доруобуйатын бөҕөргөтүү, учуутал аатын үрдүктүк тутуу, оҕолору оптуобуһунан, массыынанан таһыыга быйылгыттан ирдэбил өссө күүһүрбүтүн, о.д.а. боппуруостары таарыйдылар. Сүрүннээн, социальнай-экэнэмиичэскэй хайысхалаах ыйытыылар киирдилэр, хамнас туһунан туоһуластылар.

Үгүс ыйытыы хамнаска туһаайыллыбыт буолан, бүгүн бу боппуруоска тохтуур, арааһа тоҕоостоох буолуо. Алексей Дьячковскай иһитиннэрбитинэн, МРОТ ааспыт сылга холоотоххо, биллэ үрдээбит. Ол курдук, 2018 сыл тохсунньу 1 күнүттэн хамнас алын кээмэйэ 23 тыһ 723 солк. тэҥнэспит, ыам ыйыттан ити суума 27 тыһ 900 солк. диэри үрдүүр үһү. Быйыл хамнас алын кээмэйин үрдэтэргэ эбии 4,5 млрд солк. көрдүүллэрин эттэ. Ити аҥаардас алын кээмэйи үрдэтэргэ. Оттон уопсай бүддьүөт үлэһиттэрин хамнаһын үрдэтэргэ 11 млрд солк. наадатын иһитиннэрдэ.

Эффективнэй хантараахха көһүү федеральнай сокуону толоруу эрэ буолбатаҕын, ити кэм ирдэбилэ буоларын эттэ.

Учуутал хамнаһын дойду бэрэсидьиэнэ Владимир Путин ыам ыйынааҕы ыйааҕар олоҕуран ылыахтааҕын, билигин үлэ барыта итиннэ туһаайылларын бэлиэтээтэ. “Хамнас базовай чааһа үрдүк, көҕүлүүр чааһа (стимулирующай) намыһах буолуохтаах. Холобура, учуутал бириэмийэтин эбэтэр атын төрүөтү аахсыбакка туран, хамнаһын базовай чааһа төһө буоларын эрдэттэн билэн олоруохтаах. Быйыл үлэлэһэн, балаҕан ыйын 1 күнүттэн саҥа тутулу толкуйдаан киллэриэхтээхпит”, — диэн быһаарда Алексей Прокопьевич. Ол эрээри, базовай чаас үрдүүр түгэнигэр, көҕүлүүр чаас намтыаҕын эттэ.

Мунньах кэнниттэн үөрэх үлэһиттэрин хамнастарын туһунан миниистиртэн Владимир Егоровтан туоһуластым: “Бүддьүөт үлэһиттэрин хамнаһа өрөспүүбүлүкэҕэ даҕаны, Арассыыйаҕа даҕаны инники күөҥҥэ турар. Дьон олоҕун таһыма үрдүүрүн туһугар кэккэ миэрэлэр ылылыннылар, ити, сүрүннээн, нэһилиэнньэ кыаммат, кыра дохуоттаах араҥатын хапта. Хамнас алын кээмэйэ үрдээтэ, целевой категорияҕа киирсэр дьоҥҥо эмиэ. Ити араҥаҕа хапсыбатах дьон хамнаһа кыратык үрдээтэ. Ол иһин тэҥэ суох курдук көстөр. Ити боппуруоска үлэлэһэ сылдьабыт».

Квалификация ирдэммэт үлэни толорор үлэһит, хамнаһа биллэ үрдээбитин түмүгэр, үгүс уопуттаах исписэлииһи кытта хамнаһа тэҥ буолуон сөп диэн быһаарда. Аны хамнас көҕүлүүр чааһын тоҕо дириэктэр соҕотоҕун быһаарарый диэн ыйыппыппар: “Тэрилтэ салайааччыта юридическай сирэй буолар. Хамнас көҕүлүүр чааһын салалта быһаарар. Ол эрээри, үөрэх тэрилтэлэригэр дириэктэри таһынан коллегиальнай уорган, Идэлээх сойуус баар. Кэлэктиип дуогабарын кинилэр бары кыттыһан оҥоруохтаахтар. Үлэтин барытын дьоһуннаахтык толорор киһи хамнаһа даҕаны онно эппиэттиир буолуохтаах”, — диэн быһаарда. Быһатын эттэххэ, дуогабарга ким хайдах үлэлээтэҕинэ төһө хамнаһы аахсыахтааҕа ырылхайдык ыйыллыахтаах диэн эттэ.

Билигин хамнас барыларыгар тэҥ буоларын туһугар сөптөөх суолу тобуларга үлэлэһэллэр. Онуоха биир суолунан оскуолалар муниципальнайтан эрэгийиэн таһымыгар көһүүлэрэ тэҥнэбили үөскэтиэн ыйдылар.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА