От ыйын 14 күнэ Ираакка Өрөбөлүүссүйэ, Францияҕа Дойду күнэ. Бу күн 1982-1991 сылларга Саха АССР-ы салайбыт ССКП Саха сиринээҕи обкуомун бастакы сэкиритээрэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология билимин хандьыдаата Юрий Прокопьев төрөөбүтэ.
🇮🇶 Ираак — Өрөбөлүүссүйэ күнэ.
🇫🇷 Франция — Бастилияны ылыы күнэ. Бу бырааһынньык дьиҥнээх аата Дойду күнэ (фр. La Fête Nationale). 1880 сыллаахтан дойдуну сомоҕолоору бэлиэтиир буолбуттара. Бастилияны ылыыны бэйэтин дьиҥэр французтар сорохторо туох да суолтата суох хаан тохтубут быһылаанынан ааҕаллар.
Түбэлтэлэр:
🔹1789 — Францияҕа өрөбөлүүссүйэ кэмигэр өр сылларга хаайыы буолан турбут кириэппэһи Бастилияны ылбыттар. Бу хаайыы өрө турбут дьоҥҥо хоруол былааһын бэлиэтэ этэ. Сарсыныгар Бастилияны урусхаллыырга уураахтаабыттара. Турбут сирэ билигин Париж биир болуоссата буолан турар.
🔹1899 — Верхоянскайга мунньах түмүгэр почта арыйар буолбуттар.
🔹1939 — Саха АССР НКВД-та көмүс бырамыысыланнаһын тэрийээччи Вольдемар Бертины утары дьыаланы тохтоппут. Түөрт ый хаайыыга сыппыт Бертин буруйа дакаастамматаҕынан босхоломмут.
🔹1943 — Кыһыл Знамя хутор анныгар буолбут кыргыһыыга Намтан төрүттээх лейтенант Василий Кайгородов взвода өстөөх тааҥкалара хаста да кимэн киириилэрин тохтоппут, 4 тааҥканы урусхаллаабыт. Бу кыргыһыыга хорсун быһыытын иһин «Кыһыл Сулус» уордьанынан наҕараадаламмыт. Феодосий Донской 1944 сыллаахха суруйбут суругар ахтыллар. Онно суруллубутунан, сэрии бастакы күнүттэн сэрии күөнүгэр сылдьыбыт, алтата бааһырбыт.
🔹1967 — Аан дойдутааҕы интеллектуальнай бас билии тэрилтэтин тэрийэр туһунан Конвенцияҕа илии баттаммыт.
🔹1977 — нууччалыы суруйар саха бэйиэтэ Софрон Осипов «Молодежь Якутии» хаһыакка аан бастаан бэчээттэммит.
Төрөөбүттэр:
🔸1891 — нуучча суруйааччыта, драматург, тылбаасчыт, «Волшебник Изумрудного города» ааптара Александр Волков.
🔸1917 — кинорежиссёр, сценарист Эрнст Ингмар Бергман.
🔸1932 — Ньурбаҕа Юрий Прокопьев, 1982 сыллаахтан 1991 сыллаахха диэри Саха АССР-ы салайбыт ССКП Саха сиринээҕи обкуомун бастакы сэкиритээрэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология билимин хандьыдаата (2003 өлбүт)
🔸1939 — Л. Р. Боронкина, Саха АССР үтүөлээх бырааһа.
🔸1945 — Иван Степанов, саха оператын артыыһа, баас, РФ народнай артыыһа, РСФСР үтүөлээх артыыһа, Ойуунускай аатынан Ил бириэмийэтин лауреата.
Өлбүттэр:
🔹1704 — ыраахтааҕы Алексей Михайлович кыыһа царевна Софья Алексеевна Романова, 1682—1689 сылларга Петр уонна Иван кыра саастаах царевичтарга регент.
🔹1817 — Франция суруйааччыта Анна Луиза Жермена де Сталь.
🔹1939 — Чехия живописеһа, тыйаатыр худуоһунньуга, иллюстратор, ювелир дизайнер уонна плакатист Альфонс Мария Муха.
🔹1968 — Нуучча суруйааччыта Константин Паустовскай. Нуучча тылыгар омук тыла-өһө туттулларын өлөрдүү абааһы көрөрө.
🔹1997 — Николай Абыйчанин (13.05.1925 төр.) — суруйааччы, суруналыыс. 1944 сыллаахха бултуу сылдьан таастан охтон бастакы группалаах инбэлиит буолбута, 1949 сыллаахха ыарахан ыарыыга ылларан аҥаар хараҕын сүтэрбитэ, истибэт буолбута, ол эрээри эр санаатын булгуруппакка кырдьыар диэри суруналыыстаабыта, суруйааччы буолбута.
https://sah.wikipedia.org/wiki/От_ыйын_14
https://sah.wikipedia.org/wiki/Слепцов_Николай_Васильевич_-_Абыйчанин
https://sah.wikipedia.org/wiki/Кайгородов_Василий_Петрович
https://sah.wikipedia.org/wiki/Прокопьев_Юрий_Николаевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Верхоянскай
https://sah.wikipedia.org/wiki/Степанов_Иван_Прокопьевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Паустовскай_Константин_Георгиевич
