Бэлиэ күннэр
- Баҥладеш — Тутулуга суох буолуу күнэ (Пакистаантан, 1971)
- Вьетнам — Ыччат күнэ
- АХШ, Гаваай арыылара — Кухио күнэ
- Мали — Дэмэкирээтийэ күнэ
- Украина — Национальнай гвардия күнэ.
Түбэлтэлэр
- 1169 — Саладин Эгиипэт эмиирэ буолбут.
- 1697 — Сефевид сэриилэрэ Басраны ылбыттар.
- 1848 — Николай I ыраахтааҕы Парижка буолбут олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ уонна Венаҕа буолбут өрө туруу туһунан «Манифест» таһаарбыт: «Россия Европа бастиона, өрөбөлүүссүйэ дьайыытыгар бас бэриммэт».
- 1857 — 1856 сыллаахтан (биир сылтан арыый ордук) Саха уобалаһын салайан олорбут бырабылыанньа старшай советнига кавалер Николай Скрябин оннугар күбүрүнээтэр дуоһунаһыгар действительнай статскай советник Юлий Штаубендорф (1811-1878) киирбит.
- 1871 — Париж коммунатын сэбиэтигэр быыбар буолбут.
- 1906 — Арассыыйа импиэрийэтин Бастакы ыҥырыылаах Судаарыстыбаннай Дууматыгар быыбар буолбут.
- 1914 — Уус-Тааттаҕа чаччыынанан олорбут Гаврил Неустроев (Чордо Хабырылла) туруорсуутунан, Алдан нэһилиэгэ үөскээбит. Саха уобалаһын быраабатын уопсай мунньаҕын 256 нүөмэрдээх уурааҕар маннык суруллубут: «Байаҕантай улууһун I Байаҕантай нэһилиэгин Алданскай аҕатын ууһунааҕы инородецтары 26 үлэһит киһини кытары 55 ревискэй дууһа састааптаах «Алданскай» диэн ааттаах туспа нэһилиэккэ 1914 сыл от ыйын 1 күнүттэн араарарга.»
- 1922 — Тулагы сэлиэнньэтин туһугар икки күннээх кыргыһыы саҕаламмыт. Иван Строд 300 киһилээх кыһыл этэрээтэ 620-ҕэ диэри киһилээх Илья Канин үрүҥ этэрээтин атаакалаабыт. Үрүҥнэртэн 200-чэ киһи өлбүт, кыһыллартан — 32 киһи өлбүт, 35 киһи бааһырбыт.
- 1928 — ССРС Совнаркома холуонньа-хаайыылары элбэтэр туһунан уураах таһаарбыт.
- 1934 — Британияҕа суоппардар эксээмэн туттарар буолбуттар.
- 1938 — Быыбарга Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бастакы ыҥырыытыгар 130 дьокутаат талыллыбыт. Үрдүкү Сэбиэт 1937 сыллаахха Саха АССР Конституцията уларыйбытын түмүгэр олохтоммута.
- 1942 — Аан дойду иккис сэриитэ: оккупацияламмыт Польшаҕа баар Освенцим лааҕырга бастакы дьахталлары аҕалбыттар.
- 1945 — Аан дойду иккис сэриитэ: Иводзима кыргыһыыта түмүктэммит.
- 1953 — АХШ бырааһа Джонас Эдвард Солк полиомиелит утары быһыы ситиһиилээхтик тургутууну ааспытын туһунан биллэрбит.
- 1956 — ССРС-ка хат дьахталлар уоппускалара 77 хонук оннугар 112 буолбут.
- 1963 с. кулун тутар 26 күнүттэн муус устар 8 күнүгэр диэри норуот талааннаах ырыаһыта Саһыл Ньукулай – Николай Григорьев салайан илдьибит 14 киһилээх Ньурба улууһун самодеятельнай артыыстара киин оройуоннарга гастроллаабыттар. Кинилэр истэригэр ырыаһыт Марина Петрова — Тойуктаах Марыына баара.
- 1971 — Илин Пакистаан Бангладеш диэн ааттаммыт уонна Пакистаантан тутулуга суоҕун биллэрбит, босхолонор сэрии саҕаламмыт.
- 1975 — Биологическэй сэрии сэбин туһунан конвенция олоххо киирбит.
- 1989 — ССРС-ка норуот дьокутааттарын аан бастаан альтернативалаах быыбара буолбут.
- 1995 — ЕС сэттэ дойдутугар Шенген сөбүлэҥэ олоххо киирэн, пааспары кыраныыссаны туоруурга көрбөт буолбуттар.
- 1996 — Аан дойдутааҕы валюта пуондата Арассыыйаҕа 6,9 млрд дуоллары кирэдьиит биэрбит — МВФ устуоруйатыгар саамай улахан кирэдьиит.
- 1999 — Борис Ельцин ол саҕана ФСБ тойонунан олорбут Владимир Путины Куттал суох буолуутун сэбиэтин бэрэстээтэлинэн анаабыт. Сыл бүтэһик күнүгэр Ельцин былаастан батыммыта, Путины бэйэтин оннугар хаалларбыта.
- 2000 — Владимир Путин куолас 51,95 % ылан Арассыыйа бэрэсидьиэнинэн талыллыбыт, дуоһунаска ыам ыйын 7 күнүгэр киирбитэ.
- 2017 — Арассыыйа үрдүнэн 99 куоракка хоруупсуйаны утары аахсыйалар буолбуттар.
Төрөөбүттэр
- 1882 — Петр Черных-Якутскай (1882—1933) — нууччалыы суруйбут саха бэйиэтэ. Лаамы байҕалын кытылыгар Иинэ сэлиэнньэҕэ төрөөбүтэ. Аҕатынан грузин, татаар, нуучча хааннаах, ийэтэ саха. Ойуунускай «Кыһыл ойуунун» нууччалыы тылбаастаабыта. Кириитиктэр билинэллэринэн айымньылара сахалыы тыыннаахтар.
- 1912 — Анна Иванова (1988 өлб.), устуоруйа билимин хандьыдаата, доцент.
- 1931 — Василий Охлопков — сүүрүк, Саха Сирин рекордсмена, Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 1965 — Марфа Филиппова — Ил Түмэн V ыҥырыытын дьокутаата, РФ уонна СӨ доруобуйаларын харыстабылын туйгуна.
- 1981 — Екатерина Тайшина — Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет судаарыстыбаннай тыйаатырын балетмейстера, РФ уонна СӨ үтүөлээх артыыһа.
Өлбүттэр
- 1977 — Иван Константинов (20.08.1936 төр.) — археолог, Өлүөнэтээҕи археология экспедициятын кытта Алдан тардыытыгар Белькачи I, Сумнагин, Уус-Төмтөөн, Дюктайскай хайа хаспаҕын уо.д.а. чинчийбитэ, устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 2016 — Михаил Скрябин (7.04.1955 төр.), Олимпийскэй резервэ училищетын старшай тренерэ, СӨ үтүөлээх тренерэ.
