Кэлэҕэй дьон кыһалҕатыгар болҕомто тардарга анаммыт күнү 1998 сыллаахтан сыллата бэлиэтииллэр. Кэлэҕэй дьон аан дойдутааҕы Ассоциациятын иһитиннэриитинэн аан дойду нэһилиэнньэтин 1%-на кэлэҕэйдиир эбит. Анал күн тыл, саҥа кэһиллиитин үөрэтэр, уратылаах дьон уопсастыбаҕа эрэйдэммэтин туруорсар сыаллаах тэриллибит. Аан дойдуга биллибит кэлэҕэйдьиттэринэн Уинстон Черчилль, Мэрилин Монро, Исаак Ньютон, билиҥҥилэртэн — артыыс Брюс Уиллис, журналист Артемий Троицкий, сахалартан урбаанньыт Арсен Томскай буолаллар.
Алтынньы 22 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 296-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 297-c күнэ). Сыл бүтүө 69 күн баар.
Бэлиэ күннэр:
- Аан дойдуга Кэлэҕэй дьон күнэ.
Түбэлтэлэр:
- 1883 — Нью-Йоркка «Метрополитен-Опера» аһыллыбыт — аан дойдуга биир саамай биллиилээх опера тыйаатыра.
- 1938 — ССРС ыарахан бырамыысыланнаһын Наркомаата Үөһээ Дьааҥы улууһун Эһэ Хайатыгар хорҕолдьун байытар кэмбинээт — «Якутолово» — тэрийбит.
- 1946 — Германияҕа Сэбиэскэй Сойуус оккупациялыыр зонатыгар «Осоавиахим» диэн операция ыытыллыбыт. Хас эмэ тыһыынча техничэскэй специалист ССРС-ка үлэҕэ ыытыллыбыттар. Ити саҕана АХШ уонна Улуу Британия эмиэ ньиэмэс специалистарын бэйэлэригэр көһөрөн ылаллар этэ.
- 1962 — Кариб кириисиһин кэмигэр АХШ бэрэсидьиэнэ Джон Кеннеди Куубаны байҕалтан уонна салгынтан блокадалыырга дьаһайбыт. Төрүөтүнэн Куубаҕа сэбиэскэй ракеталар баалларын аэрофотосъемка көмөтүнэн булуулара буолбута. Бу күннэргэ буолбут кириисис, ССРС уонна АХШ утарыта туруулара, аан дойдуну ядернай сэриигэ тиэрдэ сыспыта. Тиһэҕэр, кириисис сымныырын туһугар Сэбиэскэй Сойуус ракеталарын Куубаттан таһаарбыта, оттон АХШ эмиэ бэйэтин ракеталарын Турцияттан уонна Италияттан таһаартаабыта.
- 1975 — «Венера-9» диэн советскай космическай станция Чолбон планетаҕа түһэн аан бастаан атын планетаны хаартыскаҕа түһэрэн Сиргэ ыыппыт.
- 1987 — Иосиф Бродскайга Нобель бириэмийэтэ анаммыт.
- 1990 — Кыргыстаан суверенитетын туһунан сокуон ылыныллыбыт.
- 2006 — Емельян Ярославскай аатынан Дьокуускайдааҕы кыраайы үөрэтэр түмэлгэ «Дьахтар — Арктика үлэһитэ» диэн экспозиция саҕаламмыт.
- 2008 — «Быыһыырга уонна чөл хаалларарга» («Спасти и сохранить») диэн экологтар акциялара бу күн Юграттан Саха сиригэр эстафетаннан көһөрүллүбүт.
- 2009 — Дьокуускайга федеральнай университет тэриллиэхтээҕин туһунан дойду бэрэсидьиэнэ Дмитрий Медведев ыйааҕа тахсыбыт: Максим Кирович Аммосов аатынан СГУ Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет буолуохтаах.
- 2009 — Windows 7 тахсыбыт. Виндоуска саха тылын клавиатурата аан бастаан эрдэттэн туруоруллубут. Бу иннинэ атын сиртэн туспа хачайдаан ылан туруорунуохха сөп этэ.
Төрөөбүттэр:
- 1811 — Ференц Лист — аатырбыт Венгрия композитора, пианиһа, дирижёра.
- 1844 — Сара Бернар — аатырбыт Франция артыыһа. Европа тыйаатырдарын сыаналарыгар 1870-с сыллардаахха билиниини ылбыта, кэлин Америка дойдуларыгар биллибитэ.
- 1870 — Иннокентий Сивцев — Мытыйыкы — худуоһунньук, иконописец, таҥара дьиэтин тутааччы, география уонна краеведение чинчийээччитэ.
- 1927 — Дмитрий Кириллин — тылбаасчыт, кириитик, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Казахстан өрөспүүбүлүкэтин «Алаш» литературнай бириэмийэтин лауреата.
- 1932 — Захар Степанов — композитор, педагог, Саха Өрөспүүбүлүкэтин композитордарын Түмсүүтүн бэрэстээтэлэ, Кэбээйи улууһун ытык олохтооҕо.
- 1949 — Арсен Венгер — Франция футболиһа уонна тренерэ.
- 1992 — Муньо Мутаи — Уганда сүүрүүгэ.
Өлбүттэр:
- 1783 — Миллер Герард Фридрих (Арассыыйаҕа кинини Фёдор Миллер диэн ааттыыллар этэ) — академик, устуорук уонна археограф. Сибиир устуоруйатыгар бастакы билим чинчийиитин суруйбутунан уонна Арассыыйа төрүттэнииттигэр «норманн теориятын» туруорсубутунан биллэр.
- 2002 — Михаил Тарабукин — биллиилээх сылгыһыт, Уус-Алдан улууһун Тиит Арыы нэһилиэгин Ытык олохтооҕо, Аҕа дойду улуу сэриитин кытыылааҕа.
- 2015 — Четин Алтан — турок суруйааччыта, суруналыыс уонна бэлиитик. Аныгы турок тылынан суруйбут суруйааччылартан биир бастыҥнара.
