1995 сыл ахсынньы 23 күнүгэр Чурапчы улуустааҕы гимназията арыллыытын туһунан Саха Сирин үөрэҕин министиэристибэтин 61 № 01-06/506 уурааҕа тахсар. Гимназия математическай, гуманитарнай уонна тэхиниичэскэй хайысхаларынан үлэлиир.
2010 сыллаахха Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан гимназияҕа РСФСР уонна Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учууталын, Чурапчы улууhун бастакы бочуоттаах гражданинын, Саха Маресьевынан ааттаммыт С.К. Макаров аата иҥэриллибитэ.
Ахсынньы 23 диэн Григориан халандаарыгар сыл 357-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 358-c күнэ). Сыл бүтүө 8 күн баар.
Бэлиэ күннэр:
- Япония — Сынньалаҥҥа олорор импэрээтэр төрөөбүт күнэ.
Түбэлтэлэр:
- 1888 — Н. Е. Глотов, Нижнеудинскай атыыһыта «Өлүөнэҕэ буостаны уонна айанньыттары таһар хампаанньаны олохтуохха» диэн хааһына тэрилтэлэригэр этии киллэрбит.
- 1890 — Ахсынньы 11 (аныгыннан ахсынньы 23) күнүгэр Никифоров Күлүмнүүр Дүпсүн улууһун кулубатынан анаммыт.
- 1921 — Манчаары аатынан култуура-сырдатар уопсастыба тэриллэр, сыала-соруга — «дойду тыыннаах култууралыы күүстэрин түмэн норуот маассатын ортотугар уопсай үлэ ыытыы». Уопсастыба чилиэннэринэн буолбуттар: Анемподист Софронов — Алампа, П.А. Винокуров, Константин Сокольников, М.А. Константинов, бэрэстээтэл — Алексей Бояров.
- 1924 — Саха АССР Совнаркомун саҥа састааба талыллыбыт. Бэрэстээтэлинэн Иван Винокуров буолбут, кини бу солоҕо Степан Аржакову солбуйбут.
- 1976 — Амма оройуонун ыанньыксыта Петр Яковлев (22.02.1921—1978) Сэссийэлиистии Үлэ Дьоруойа буолбут.
- 1994 — Молдова сокуонунан Гагаузия биитэр Гагауз Ери (гагауз сирэ) Молдова иһинэн аптаныамыйата бигэргэммит.
- 1995 — Чурапчы улууһун гимназията арыллыытын туһунан бирикээс тахсыбыт.
Төрөөбүттэр:
- 1900 — Семен Алексеев-Уустарабыс — олоҥхоһут, Горнай улууһун Ытык киһитэ.
- 1940 — Александр Сафронов, Арассыыйа НА чилиэн-корреспондена, 2004 сылтан Саха сиринээҕи Наука киинин Президиумын бэрэссэдээтэлэ.
- 1944 — Петр Пестряков — Саха үтүөлээх артыыһа.
Өлбүттэр:
- 1834 — Томас Роберт Малтус, Британия экономиhа.
- 1944 — Михаил Космачёв (1920—23.12.1944) — гвардия старшай сержана, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа (1945).
