Ааспыт нэдиэлэҕэ, балаҕан ыйын 16 күнүгэр, Судаарыстыбаннай Дуума VIII ыҥырыылаах мунньаҕын тохсус сиэссийэтэ ыытылынна. Бастакы пленарнай мунньахха парламент бэрэссэдээтэлэ Вячеслав Володин тыл эттэ.
Сахабыт Сиригэр Ил Түмэҥҥэ күһүҥҥү сиэссийэ саҕаланара бу кэллэ. Норуот талбыт дьокутааттара үлэлэрин номнуо торумнууллар. Бу туһунан кылгастык норуот дьокутааттарыттан санааларын үллэстэллэригэр көрдөстүбүт.
Ил Түмэн төрүт олохтоох, аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар боппуруостарыгар уонна Аартыка дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Елена Голомарева:
— Сокуоннар – олоҕу олоруу быраабылалара. Сокуоннар хас биирдии эрэгийиэн уратыларын учуоттаан, онно турар кыһалҕалары быһаарарга диэн ылыллаллар. Маныаха норуот эппит, туруорсубут сыалларыгар олоҕуран үлэ торумнанар. Этиллибит боппуруостарынан ырытыылар, кэпсэтиилэр тэриллэн, тустаах кэмитиэттэргэ үлэ салҕанар. Маныаха дойдубут иэнэ улахана, килиимэккэ уратыларбыт барыта учуоттаныахтаах. Холобур, Краснодарскай кыраайга ылыллар сокуон биһиэхэ, Саха Сиригэр, барсыбат буолуон сөп. Дьэ, ол кэннэ, сокуон барыла таҥыллан, сүрүн уоргаммытынан, Судаарыстыбаннай Дууманан сокуон бигэргэнэр.
Бу курдук норуот санаатынан үлэ барыахтааҕын Судаарыстыбаннай Дуума бэрэссэдээтэлэ Вячеслав Володин VIII ыҥырыылаах мунньах тохсус сиэссийэтин арыллыытыгар санатта.
Күһүҥҥү сиэссийэ сүрүн хайысхаларынан дойду үрдүнэн оҕо доруобуйатын харыстааһын, түөкүттэртэн дьону араҥаччылааһын, тыа сирин сайыннарыы, сокуоннайа суох миграцияны кытары охсуһуу буолуо. Маны сэргэ, үлэ таһаарыылаах буолуутугар, бүддьүөт харчытын көдьүүһүн улаатыннарыыга болҕомто күүһүрүө. Анал байыаннай дьайыы кытыылаахтарыгар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр өйөбүл бэбиэскэттэн түһүө суоҕа.
Маныаха даҕатан эттэххэ, бу сайын устата “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа дьокутааттара көһө сылдьар нэһилиэнньэни кытары көрсүһүүлэрин тэрийбиппит. Ол курдук, Хаҥаласка, Горнайга, Өлөөҥҥө үлэлээбиппит. Бу көрсүһүүлэргэ Анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтара, кинилэр дьиэ кэргэттэрин чилиэннэрэ баҕа санааларын тириэрдибиттэрэ. Олортон биирдэстэрэ, ордук долгуталлара: АБДь кыттыылааҕар босхо сир учаастага кини баҕарбыт эрэгийиэнигэр бэриллиэхтээх диэн. Билиҥҥи туругунан, бырабыыскалаах эрэ сиригэр сир учаастага бэриллэр.
Байыастарбыт эппит, тириэрдибит баҕа санаалара федеральнай таһымҥа үөрэтиллиэхтээҕэ саарбахтаммат. Кинилэр баҕа санааларыгар эппиэти тобулуохтаахпыт. Сокуон барылын Ил Түмэн таһымыгар ырытар соруктаахпыт, ол кэннэ, бэлэмнэммит докумуон Федеральнай Дуумаҕа үлэлиир дьокутааппытыгар Галина Данчиковаҕа Дуума таһымыгар ырытыыга ыытыллыа. Ханнык баҕарар сокуон барыла биир күнүнэн оҥоһуллубат. Сороҕор ыйы ыйынан, сылы сылынан көрүллэн олоххо киирэр. Ол эрэн, бу боппуруос түргэнник быһаарыллыа диэн эрэнэбит.
Үөрүүлээххэ тохтоотоххо, бэрэсидьиэн этиитинэн, кэлэр 2027 сыл Аартыка сылынан биллэриллиэхтээх. Маныаха биһиги сис кэмитиэппит нэһилиэнньэ туруорсар боппуруостарын быһаарыыга бары күүһү ууран туран үлэлиэхпит. Бу көтөр аалларга чэпчэтиилээх эриэйистэр, аһы-үөлү кэмигэр тиэрдии, тыа хаһаайыстыбатыгар үгэс буолбут дьарыктары сайыннарыы, биирдиилээн нэһилиэктэргэ инфраструктураны бөҕөрөтүү.
