Бастакы ааҕыыга Госдуума 328 куолаһынан ылыммыта, 104 дьокутаат утарбыта. Сүрүннээн, РФКП, “Сиэрдээх Арассыыйа”, РЛДП баартыйалар утарбыттара. Холобур, “Сиэрдээх Арассыыйа” биэнсийэҕэ хаһан тахсарын киһи бэйэтэ быһаардын диэн уонна биэнсийэлээх өлбүтүн да кэннэ кини муспут үбүн нэһилиэнньиктэрэ ылыахтаахтар диэн этиилэри киллэрбитэ. Оттон КПРФ баай дьоҥҥо биэнсийэҕэ тахсар сааһы уһатар туһунан этэр.
Бэҕэһээ, атырдьах ыйын 21 күнүгэр, Госдуумаҕа парламентскай-уопсастыбаннай истиилэргэ бу сокуон барылын ырытыстылар. 600-кэ киһи мустан, 4,5 чаас устата илдьиритистилэр. Парламент 450 миэстэлээх буолан, сорохтор устуулларга, кирилиэскэ олорон истэргэ күһэлиннилэр. Манна хоһоон да ааҕан ыллылар, оннооҕор олигархтартан харчыларын былдьыыр туһунан этиилэр иһилиннилэр.
Бастаан үлэ, социальнай сайдыы миниистирэ Максим Топилин дакылааттаата. Сэрэйиллибитин курдук, кини реформа ыытылыннаҕына, биэнсийэ кээмэйэ улаатарын, дьон үйэтэ уһаабытын, үлэһит ахсаана аҕыйаабытын туһунан эттэ. Онон реформаны ыыппатахха, нолуок, эбэтэр страховой усунуос үрдүөҕүн туһунан сэрэттэ.
РФКП тойоно Геннадий Зюганов миллиардердарга нолуок киллэрэн, биэнсийэ систиэмэтин тупсарарга эттэ. Бу реформа дьахталлары олус баттаабытын бэлиэтээтэ – 63-65 сааска биэнсийэҕэ тахсыы сыанан аҕаабат.
Үөрэҕириигэ уонна наукаҕа кэмитиэт бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Геннадий Онищенко (уруккута Арассыыйа кылаабынай санитарнай бырааһа) Германия уопутун батыһарга ыҥырда. Онно биэнсийэ сааһын уһатан бараннар, үлэ күнүн кылгаппыттар, ол, кини этэринэн, доруобуйаҕа туһалаах буолбут.
Липецкэй куорат дьокутаата Оксана Глотова сааһырбыт дьон үлэтэ суох хаалар кыһалҕаларын таарыйда. Онон биэнсийэҕэ тахсыах иннинэ үлэтэ суох хаалбыт дьоҥҥо босуобуйаны ботуччу үрдэтэри туруоруста.
Уһук Хоту олорооччулар чэпчэтиилэрин оннунан хаалларыахтара дуо?
Госдуума регионнааҕы бэлиитикэҕэ, хоту сир уонна Уһук Илин кыһалҕаларыгар кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Николай Харитонов тыл эттэ. Кини Арассыыйа киин уобаластарыгар тэҥнээтэххэ, хоту уонна Уһук Илиҥҥэ орто хамнас кыратын, киһи үйэтэ кылгаһын, өлүү ахсаана элбэҕин бэлиэтээтэ. Тыа сиригэр олорор сааһырбыт дьон билигин да үлэ булаллара уустук, аны эбии үөрэнэр кыахтара суох, онон үлэтэ суох буолуу, дьадайыы өссө элбиэҕэ диэн кини эттэ. Маннык түгэҥҥэ үлэһит дьон Уһук Илин регионугар көһөргө дьулуһуохтара суоҕа.
Оттон “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа Госдуумаҕа фракциятын салайааччы Сергей Неверов этиитэ биһиэхэ интэриэһинэй буолуон сөп. Кини Уһук Хоту олорор дьон биэнсийэҕэ тахсар саастарын оннунан хаалларарга ыҥырда. Мантан көстөрүнэн, Ил Түмэн дьокутааттара, бырабыыталыстыба уонна Госдуумаҕа, Федерация Сэбиэтигэр үлэлиир дьокутааттарбыт кылгас кэм иһигэр маннык уларытыыны күүскэ туруорсуохтарын наада эбит.
Үс чаас иһигэр 15 киһи тыл эппититтэн, 4 киһи утарда, атыттар — өйүүллэр.
Дьокутааттар бу мунньахтарын түмүгэр сокуон барылын ситэрэргэ-хоторорго анал оробуочай бөлөх тэрилиннэ. Бу бөлөххө биэс профильнай кэмитиэт, бары фракциялар дьокутааттара, экспертэр, бизнесменнэр, чунуобунньуктар, Федерация Сэбиэтэ, Счетнай балаата, «Соцпроф», РСПП, «Опора России», «Деловая России», норуот хаһаайыстыбатын академиятын бэрэстэбиитэллэрэ уонна Тутулуга суох идэлээх сойуустар федерацияларын лиидэрэ Михаил Шмаков киириэхтэрэ. Бөлөҕү Госдуума спикерин солбуйааччы Ольга Тимофеева салайыаҕа. Атырдьах ыйын 30 күнүттэн балаҕан ыйын 2 күнүгэр диэри күүскэ үлэлиэхтэрэ.
Балаҕан ыйын 24 күнүгэр Госдуума уларытыылары киллэрэн, иккис ааҕыыга сокуону ылыныахтаах. Билиҥҥитэ 100-тэн тахса уларытыы киирэн сытар.
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
