Эйэ дойдулар ардыларынааҕы күнэ ХНТ быһаарыытынан 2002 сыллаахтан бэлиэтэнэр. Бу күн күүс өттүнэн өттөйүүттэн аккаастанар, аан дойду үрдүнэн уоту тохтотор күн. ХНТ көрдөһүүтүнэн дойдулар бүгүн байыаннай дьайыылары оҥорботтор.
Түөһэйии ыарыытын сэрэтэр, саастаах дьоҥҥо болҕомтону уурар, харыстыыр сыаллаах Альцгеймер ыарыытын сэрэтэр күн аан дойду үрдүнэн 2012 сыллаахтан бэлиэтэнэр. Ыарыыны аан бастаан немец психиатра Алоис Альцгеймер 1906 сыллаахха быһаарбыт. Түөһэйии 65-тэн үөһээ саастаах дьоҥҥо бэлиэтэнэр, ол эрэн сэдэхтик эдэр дьон эмиэ ыалдьара биллэр. Аан дойду үрдүнэн билиҥҥитэ 35 мөлүйүөнтэн тахса киһи түөһэйбитэ биллэр. Экспертэр инникитин ыарыһах ахсаана элбиэн, 2050 сылга бу ыарыынан 115 мөл. киһи ыалдьыан сабаҕалыыллар.
Балаҕан ыйын 21 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 264-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 265-c күнэ). Сыл бүтүө 101 күн баар.
Бэлиэ күннэр:
- ХНТ — Дойдулар ардыларынааҕы эйэ күнэ.
- Дойдулар ардыларынааҕы Альцгеймер ыарыытын туһунан информация тарҕатыы күнэ.
- Армения — Тутулуга суох буолуу күнэ.
- Бразилия — Мас олордуу күнэ.
- Арассыыйа — Арассыыйа байыаннай килбиэнин күнэ. Куликово хонуутугар кыргыһыыга кыайыы күнэ (1380 сыл). Арассыыйа судаарыстыбаннаһа төрүттэммит күнэ (862 сыл).
- Арассыыйа — Коллекционер күнэ.
Түбэлтэлэр:
- 862 — Новгород олохтоохторо бэйэлэригэр кинээһинэн Рюрик, Синеус уонна Трувор диэн варягтары ыҥырбыттар.
- 1857 — Ииндийэтээҕи өрө турууну хам баттааһын кэмигэр Улуу Британия сэриилэрэ Делини штурмалаан ылбыттар. Уруккута Ииндийэни бас билэн олорбут Улуу Моҕол импиэрийэтэ ыһыллыбыт.
- 1878 — Дьокуускайга бастакы паарынан хамсыыр «Лена» борохуот кэлбит.
- 1898 — Кытайга огдообо императрица Цыси переворот оҥорон былааһы бэйэтигэр ылбыт. Кини 1908 сыллаахха диэри Кытайы салайан олорбута.
- 1993 — Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Борис Ельцин Үрдүкү Сэбиэти ыһар туһунан ыйаах таһаарбыт. Ол кэнниттэн Үрдүкү Сэбиэт бэйэтэ бэрэсидьиэни солотуттан устубут. Бу былаас былдьаһыытыгар улахан миитиҥнэр буолбуттара, Москубаҕа тааҥкалардаах аармыйа киллэриллибитэ, тааҥкалар Үрүҥ дьиэни ытыалаабыттара.
- 1996 — АХШ Конгреһа Дьиэ кэргэни харыстааһын туһунан сокуон ылыммыт. Бу сокуоҥҥа эр киһи уонна дьахтар холбоһуулара эрэ дьиэ кэргэн диэн буолара этиллибитэ. Ол эрэн кэлин АХШ Үрдүкү Суута сокуону сүрүннээн көтүрбүтэ.
Төрөөбүттэр:
- 1914 — Александр Силин — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Саха Сирин уһун үйэлээх олохтооҕо.
- 1928 — Олег Ковалевскай — худуоһунньук, график, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ.
