Ыам ыйын 31 күнэ. Бүгүн табахтаабат күн - Бикипиэдьийэ

Ыам ыйын 31 күнэ Табаҕа суох күн (World No Tobacco Day). 2020 сыллаахха бу күн сүрүн болҕомтото табаҕы оҥорон таһаарааччылар уонна атыылааччылар ыччаты сутуйар бэлиитикэлэригэр туһаайыллар. Аан дойдуга Тэҥэ суох буолууну утары охсуһар күн. Дьадайыыны кыччатыыга уонна киһи-аймах барыта баайдык-тоттук олоруутугар туһуланар. Арассыыйаҕа Адвокатура күнэ.

🔹1223 — Калка өрүскэ кыргыһыы: Сүбэдэй уонна Дьэбэ нойон салалталаах монгол сэриитэ Киевскэй Русь уонна кыпчак сэриилэрин үлтүрүппүт.

🔹1293 — Билиҥҥи Индонезияҕа баар Ява арыытын бас бэриннэрэр соруктаах улахан монгол (Юань импиэрийэтэ) сэриитэ олохтоох дьон соһуччу саба түһүүлэригэр түбэһэн кыайтарбыт. Бу Сурабайа куоратын олохтоммут күнүнэн ааҕыллар.

🔹1859 — Лондоҥҥа Биг Бен чаһыыта хаамыытын саҕалаабыт.

🔹1879 — Берлиҥҥэ бастакы электрическэй тимир суол аһыллыбыт уонна бастакы электрическэй пуойас көрдөрүллүбүт.

🔹1891 — Владивостокка Транссибир магистралын тутуута үөрүүлээхтик саҕаламмыт.

🔹1918 — Уһук Илиннээҕи байыаннай уокурук (ДВО) тэриллибит — Арассыыйа сэбилэниилээх күүстэрин холбоһуга. Билигин Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр, Приморскай, Камчатка уонна Хабаровскай кыраайдар, Амур, Магадан, Сахалин уобаластарыгар, Чукотка автономиялаах уокуругар уонна Дьэбириэй автономиялаах уобалаһыгар дислокацияланар. Уокурук штааба Хабаровскай куоракка баар.

🔹1945 — батальонун сатабыллаахтык хамаандалааһынын, өстөөхтөрү кытта кыргыһыыларга хорсун быһыытын иһин Ньурбаттан төрүттээх гвардия капитана Николай Чусовскойга Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун аата иҥэриллибитэ.

🔹1978 — Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин 8-с уочарата суох сиэссийэтигэр саҥа Конституция ылыныллыбыт.

🔹1990 — Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала диэн ытык аат Ороһутааҕы норуот педагогикатын түмэлин олохтооччутугар Константин Чиряевка иҥэриллибит.

🔹1994 — Магадаан уобалаһын дьаһалтатын аҕыйах ахсааннаах омуктары өйүүр уурааҕар Магадаан сахалара Дьэһиэй сахалара диэн аатынан киирбиттэрэ. Манна даҕатан эттэххэ, Дьэһиэй диэн сүүнэ күөл Красноярскай кыраайга баар, онно былыр былыргыттан сахалар түөлбэлээн олороллор.

🔹2010 — СӨ иккис бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штыров эмискэ дуоһунаһыттан барбыт, бэрэсидьиэн эбээһинэһин толорооччунан Егор Борисов буолбут.

Төрөөбүттэр:

🔸1918 — Витим бөһүөлэгэр Александра Серкина (2007 өлб.) — ангиохирург, мэдиссиинэ билимин дуоктара. Александра Васильевна өр сылларга Иркутскайга хирургия отделениетын салайбыта, Иркутскай ангиохирургиятын төрүттээбитэ. Арассыыйа уонна Бүрээтийэ үтүөлээх бырааһа. Эдэр сылдьан Халымаҕа «кыра маама» диэн ааттанар, ол саҕана киһи бөҕөнү өлөрөр корь ыарыы эпидемиятын кытта ситиһиилээхтик охсуспутун иһин «Саха АССР 15 сыла» диэн бэлиэннэн наҕараадаламмыта.

🔸1927 — Егор Шестаков—Эрчимэн (07.03.1996 өлб.) — бэйиэт, литэрэтиирэни ырытааччы. Эдэр сылдьан оскуола учуутала, холкуос бэрэстээтэлэ буола сылдьыбыта. Горькай аатынан Литэрэтиирэ үнүстүүтүн бүтэрбитэ, университекка преподавателлээбитэ, «Чолбон» сурунаалы салайбыта.

Өлбүттэр:

🔹1951 — Андрей Саввин — Өндөрүүскэ (21.11.1896 төр.) — саха аһын-үөлүн, көмөр сиэрин-туомун чинчийбит этнограф учуонай. Биир үлэтигэр өрөбөлүүссүйэ иннинэ Илин эҥээр сахалара Бүлүү сахаларыттан аҕыйаҕа суох сыманы сииллэрин көрдөрбүтэ.

🔹1993 — Реас Кулаковскай (08.04.1914 төр.) — бэйиэт, суруйааччы. Аҕата Өксөкүлээх Өлөксөй Бүлүү училищетыгар үлэлии сырыттаҕына Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. Өксөкүлээх бэһис оҕото. Бэйэтэ аҕыс оҕолоох.

https://sah.wikipedia.org/wiki/Саввин_Андрей_Андреевич

https://sah.wikipedia.org/wiki/Ыам_ыйын_31

https://sah.wikipedia.org/wiki/Витим_(бөһүөлэк)

https://sah.wikipedia.org/wiki/Кулаковскай_Реас_Алексеевич

https://sah.wikipedia.org/wiki/Чиряев_Константин_Спиридонович

https://sah.wikipedia.org/wiki/Штыров_Вячеслав_Анатольевич

https://sah.wikipedia.org/wiki/Магадаан_сахалара

https://sah.wikipedia.org/wiki/Чусовской_Николай_Николаевич

https://sah.wikipedia.org/wiki/Серкина_Александра_Васильевна

https://sah.wikipedia.org/wiki/Шестаков_Егор_Петрович