Ыам ыйын 12 күнэ. Сиэстэрэ аан дойдутааҕы күнэ - Бикипиэдьийэ

• Сиэстэрэ аан дойдутааҕы күнэ. 1965 сылтан бэлиэтэнэр. 1974 сыллаахтан аан дойдуга ыарыһахтары уонна бааһырбыттары көрүүнү-харайыыны төрдүттэн уларыппыт Британия уопсатыбаннай диэйэтэлэ Флоренс Найтингейл төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр буолбута.
• Экология үөрэҕин күнэ.
• Грузия — Андрей Первозваннай күнэ.
• Серб Өрөспүүбүлүкэтэ — Серб Өрөспүүбүлүкэтин аармыйатын күнэ.
• Финляндия — Снелльман күнэ.
• Арассыыйа — Экология үөрэҕин күнэ.

Түбэлтэлэр:

• 1570 — Москуба саарыстыбатыгар Уордаах Уйбаан ыйааҕынан Доннааҕы казачество үөскээбит.
• 1797 — Венеция салалтата генерал Бонапарт ультиматумун ыларга күһэллибит — Венеция өрөспүүбүлүкэтэ суох буолбут.
• 1924 — Ньылхан сэлиэнньэтин (1922 сыллаахха Айааны уонна киниэхэ сыһыаннаах Ньылханы Уһук Илин уобалаһыгар биэрбиттэрэ) 32 киһилээх тоҥустар бартыһаан этэрээттэрэ ылар. Этэрээт салайааччылара — тоҥус Павел Карамзин уонна саха Михаил Артемьев. Бу күн Ньылхан олохтоохторо уонна этэрээт дьоно мунньахтаан баран быһаарыы ылаллар: «Тоҥустары Сэбиэскэй былаастан босхолуурга уонна бэйэни салайыныыга олохсуйан саҥа олоҕу тутуу».
• 1926 — Польшаҕа переворот буолбут, Польша урукку Начальнига (1918-22 сс. дойду баһылыга), кэлин аармыйа генштабын салайааччыта, маршал Юзеф Пилсудскай былааска төттөрү кэлбит, авторитарнай режими олохтообут.
• 1944 — Сэбиэскэй сэриилэр Кырыымы ньиэмэстэртэн босхолообуттар.
• 1945 — Новосибирскайга Опера уонна балет тыйаатыра аһыллыбыт.
• 1974 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ Мэҥэ I Тыыллыма нэһилиэгиттэн төрүттээх ырыаһыт, РСФСР норуодунай артыыһыгар Ая Яковлеваҕа уонна Амма Аччыгыйын айар үлэтин чинчийиитин иһин Үөһээ Бүлүү Сургулуугуттан учуонай Гавриил Боескоровка анаммыт.
• 1976 — Москубаҕа Хельсинки бөлөҕө үөскээбит. 1975 сыл от ыйын 30 — атырдьах ыйын 1 күннэригэр илии баттаммыт Европа куттала суох буолуутун Түмүк Аага диэн докумуон олоххо кииритин туруорсарга анаан төрүттэммитэ. Бу быраабы көмүскүүр уопсастыбаннай тэрилтэ билигин да баар.
• 1977 — «Якуталмаз» Холбоһук генеральнай дириэктэригэр Лев Солдатовка (19.12.1918—30.11.1997) Социалистыы Үлэ Дьоруойа ытык аат иҥэриллибит.
• 1991 — Михаил Горбачёв уонна Борис Ельцин саҥа Союзнай дуогабары түһэрсэр туһунан сөбүлэспиттэр.
• 1997 — Москубаҕа Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Борис Ельцин Ичкерия бэрэсидьиэнэ Аслан Масхадовы кытта эйэ уонна сыһыаннаһыы тосхоллорун туһунан дуогабар түһэрсибит.
• 1997 — Анаабырга Тэрпэй Тумус эркээйи сир тэриллибитэ.
• 2005 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бырабыыталыстыбатын № 270 уурааҕынан Өрөспүүбүлүкэ мэҥэлэрин испииһэгэ бигэргэммит. Онно 187 эбийиэк киирбит: мэҥэлэр — 83, куорат скульптууралара — 28, устуоруйа уонна архитектура мэҥэ дьиэлэрэ — 76.
• 2006 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ «Олоҥхо уон сылын бэлэмниир уонна уонна ыытар туһунан» дьаһал таһаарбыт.

Төрөөбүттэр:

• 1925 — Уус Алдаҥҥа сэрии кэмигэр хоргуйууну чинчийбит кыраайы үөрэтээччи Николай Орлов Бороҕон улууһун Хоро нэһилиэгэр төрөөбүт.
• 1933 — Мэҥэ-Хаҥалас Доллу нэһилиэгэр тыйаатыр устуоруйатын чинчийбит Дмитрий Максимов (01.10.1995 өлб.) — искусствоведение хандьыдаата.
• 1938 сыллаахха Уус-Алдан улууһугар Чэриктэй нэһилиэгэр уустук дьылҕалаах бэйиэт Василий Саввин.
• 1950 — 10 сыл Красноярскай кыраай Эбэҥки уокуругар олорон сахаларга учууталлаабыт учуонай Владимир Егоров Ньурба оройуонун Кукаакы нэһилиэгэр төрөөбүт.
• 1987 — Виктория Дайнеко, ырыаһыт уонна артыыс.

Өлбүттэр:

• 1935 — сөргүтүллүбүт Польша бастакы баһылыга Юзеф Пилсудскай. Бу киһи соратнигынан сахалары чинчийбит учуонай Вацлав Серошевскай буола сылдьыбыта.
• 1942 — Николай Бубякин, ил уонна баартыйа диэйэтэлэ, 1929—1929 сыллардаахха Саха АССР Совнаркомун бэрэстээтэлэ.
• 1943 — Төлөйтөн төрүттээх байыаннай топограф Петр Захаров бааһыран госпитальга өлбүт. Кэргэнигэр нууччалыы суруйбут суругар цензура сахалыы сурукпун аһарбат быһыылаах, ирдэһэн бул диэбит.