Ыам ыйын 1 күнэ. Бикипиэдьийэ Үлэ уонна Саас бырааһынньыгынан эҕэрдэлиир

Бүгүн Үлэ уонна Саас бырааһынньыга (Бастакы маай, Аан дойду үлэһиттэрин сомоҕолоһууларын күнэ уо.д.а.) бэлиэтиибит. Онтон 1945 сыл ыам ыйын 1 күнүгэр Берлин куоратыгар Рейхстаг үрдүгэр Кыайыы былааҕа анньыллыбыта. Дойду историятыгар олус суолталаах дьайыылар норуот үөрүүтүн, инникигэ сайдыытын уонна или-эйэни кэрэһэлииллэр.

Бэлиэ күннэр

•  Галисия Испания — Майос бэстибээлэ (Festa dos Mayos)^[1]
•  Казахстан — Казахстаан норуотун сомоҕолоһуутун күнэ
•  АХШ:
  • Лояльность күнэ
  • Оҕо чөл туругун харыстабылын күнэ
  • Быраап күнэ
•  Гавайи, АХШ — Леи күнэ — Гавай үҥкүүтүн күнэ
•  Франция — Ландыш күнэ

Түбэлтэлэр

• 1889 сыллаахха Чикаго куоракка оробуочайдар 8 чаастаах үлэ күнүн туруорсан забастовкалаабыттар уонна демонстрацияҕа тахсыбыттар. Полицейскайдар бөлөхтөрүгэр ким эрэ буомба бырахпыт, онтон сылтаан полиция демонстраннары ытыалаабыт.
• 1923 — Саһыл Сыһыыга хотторон баран Анатолий Пепеляев Айааҥҥа төннөн тиийбит.
• 1945 — Берлин куоратыгар Рейхстаг үрдүгэр Кыайыы былааҕа анньыллыбыт.
• 1948 — КНДР (Хотугу Кэриэйэ) тэриллиитэ биллэриллибит.

Төрөөбүттэр

• 1915 — Никифоров Исай Прокопьевич (01.05.1915—03.09.1976) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
• 1927 — Сунтаар Арыылааҕар Дьоруой Ийэ, уордьаннардаах туруу үлэһит, Үрдүкү Сэбиэт дьокутаата Герасимова Мария Семеновна.
• 1931 — Мэҥэ Хаҥаласка Ермолаев Рафаэль Дмитриевич — Баҕатаайыскай Рафаэль — саха суруйааччыта, бэйиэт. Ойуунускай аатынан бириэмийэ лауреата. ССРС суруйааччыларын сойууһугар 1962 с. киирбит.
• 1931 — II Мэлдьэхси нэһилиэгэр Корякин Иннокентий Дмитриевич — саха живописеһа,
• 1933 — Орто Халыма улууһугар Третьяков Май Саввич — саха биллиилээх тутааччыта, РСФСР үтүөлээх тутааччыта.
• 1935 — Ньурба Бастакы Дьаарханыгар Иванов Василий Николаевич — устуоруйа билимин дуоктара, профессор.
• 1974 — Васильева Майя Ивановна — социология билимин хандьыдаата.

Өлбүттэр

• 1945 — Германияҕа Бранденбург сиригэр сэриилэһэ сылдьан Бүлүүгэ учууталлаабыт Кыһыл Сулус уордьан уонна «Хорсунун иһин» мэтээл кавалердара Попов Дмитрий Дмитриевич.
• 1952 — Романов Петр Петрович — сахалартан бастакы идэтийбит худуоһунньук, Саха АССР норуодунай худуоһунньуга, Саха хомсомуолун бириэмийэтин лауреата. Иккис Мэлдьэхси нэһилиэгэр 1902 с. төрөөбүтэ.