ВЭФ-2024: Саха сирин дэлэгээссийэтин үс күннээҕи үлэтин түмүгэ

Илиҥҥи экэнэмиичэскэй пуорумҥа Саха сирэ араас инвестиционнай бырайыактары олоххо киириитин тула 163 млрд солк. суумаҕа 25 сөбүлэһиилэри түһэристэ. Оттон дойду Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы — РФ Бэрэсидьиэнин боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев  пуорум чэрчитинэн барыта 5,4 трлн солк. уопсай суумаҕа 258 сөбүлэһиигэ илии баттаммытын туһунан пуорум түмүктэрин таһаарыыга иһитиннэрдэ.

Кылгастык Саха сирин дэлэгээссийэтин түөрт күннээҕи үлэтин түмүгүн таһаарабыт.

1. Саха сирэ Арассыыйа үрдүнэн субъектар ортолоругар креативнай экэниэмикэҕэ бастакы күөҥҥэ турар. Бу туһунан «Эрэгийиэннэр креативнай сайдыылара: индустрияттан айар экэниэмикэҕэ» сиэссийэҕэ бигэргэтилиннэ.
2. Ил Дархан Айсен Николаев Саха сирэ креативнай экэниэмикэни сайыннарыы кэнсиэпсийэтин ылыммыт дойду бастакы эрэгийиэнэ буоларын бэлиэтээтэ. Ити барыта киһи хапытаалын сайдыытын тэтимин үүнүүтүгэр тиэрдэрин эттэ.
3. Урут Саха сирэ сиртэн хостонор баайынан биллэр буолара, билигин айар үлэ индустрията сайдарыгар болҕомто ууруллар. Айсен Николаев Саха сирэ бигэтик сайдарыгар киһи хапытаалын тардыы уонна оннунан хаалларыы суолталааҕын бэлиэтээтэ.
4. Алта сыл иһигэр креативнай экэниэмикэ эко-тиһигэ тэриллибитэ. Бу чэрчитинэн «Үлэ кыбартаала» кластер, «Якутия» технопаарка уонна IT-паарка тэриллибиттэрэ. Инникитин өссө киинэ павильона уонна үрдүк үөрэх кыһаларын ардыларыгар кампуһу тутуу былааннанар.
5. Айсен Николаев дьоһун суолталаах сыалы туруорда: 2030 сылга креативнай экэниэмикэҕэ үлэлии сылдьар дьон ахсаана 48-тан 70 тыһыынчаҕа диэри улаатыахтаах, оттон индустрия ырыынагын сыанатын кэээмэйэ 60-тан 120 млрд солк. диэри үрдүөхтээх.
6. Саха сиригэр ИТ- хайысха, киинэ, геймдев уонна дизайн күүскэ сайдар. Өрөспүүбүлүкэ ситиһиилэрэ дойду саамай креативнай эрэгийиэнинэн ааттаммыт креативнай индустрия эйгэтигэр Арассыыйатааҕы Национальнай бириэмийэтин ылбыта.
7. Пуорумҥа Саха сирэ бырамыысыланнай эбийиэктэри тутууга уонна инфраструктурнай бырайыактары олоххо киллэриигэ сыһыаннаах 160 млрд солк. 25 сөбүлэһиигэ илии баттыыр былааннаах. Сүрүн көҕүлээһиннэр ортолоругар Найба муора пуордун тутуу уонна Өймөкөөн улууһугар ититиинэн хааччыйыы тиһигин сайыннарыы.
8. Айсен Николаев Уһук Илин куораттарын маастар- былааннарын көдьүүстээхтик олоххо киллэриигэ этиилэри киллэрдэ.
9. Айсен Николаев «Арассыыйа логистикатын сибээстэрэ. Тырааныспар көрүдүөрэ экэниэмикэ сайдыытыгар сабыдыала» сиэссийэҕэ кыттыыны ылла.
10. Саха сирин түөрт сэлиэнньэтигэр гибриднэй энергокомплекстары үлэҕэ киллэрдилэр.

Сөбүлэһиигэ илии баттаһыы

1. Амур уобалаһын кытта эргиэн-экэнэмиичэскэй, научнай-тэхиньиичэскэй уонна култуурунай бииргэ үлэлээһин туһунан сөбүлэһиини олоххо киллэриигэ холбоһуктаах тэрээһиннэрин боротокуола баттанна.
2. Саха сирин муниципальнай тэриллиилэринэн «Билии» Арассыыйатааҕы уопсастыбатын салааларын тэрийэр туһунан сөбүлэһии түһэрсилиннэ.
3. «Арассыыйа устуодьуоннарын этэрээттэрэ» ыччат уопсастыбаннай тэрилтэтин кытары бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэһии баттанна.
4. Российскай Федерация дойду баһылыгын управлениетын Бэрэсидьиэнин бибилиэтиэкэтэ уонна Саха сирэ 2024-2026 сылларга тэрээһиннэрин былаана оҥоһулунна.
5. Саха сирэ «Уһук Илин уулуссата» быыстапкаҕа туристическай кыаҕын билиһиннэрдэ.
6. Ил Дархан Ыксаллаах уонна Боломуочуйалаах Индия Посола Виним Кумары кытта көрүстэ.
7. Хотугулуу-Илиҥҥи Азия (АРАССВА) эрэгийиэннэрин дьаһалталарын Ассоциациятын генеральнай сэкирэтээрэ Лим Бен Джины кытта бииргэ үлэлээһин сайдыытын дьүүллэһиитэ буолла.
8. Саха сирэ уонна «Нордголд Менеджмент» хампаанньа Өлүөхүмэ улууһугар ВОЛС ситимин тардыы туһунан кэпсэттилэр.
9. «Роснефть» хампаанньа өйөбүлүнэн Мииринэй Таас Үрэҕэр элбэх өҥөнү оҥорор култуура киинэ тутуллуоҕа.
10. Саха сирэ Беларусь Өрөспүүбүлүкэтин кытта гуманитарнай уонна экэнэмиичэскэй сибээстэри салгыы сайыннарыаҕа.
11. Саха сирин уонна Хабаровскай кыраай бырабыыталыстыбалара эргиэн-экэнэмиичэскэй, научнай-тэхиньиичэскэй, социальнай, култуурунай үлэлэһиигэ сөбүлэһии түһэристилэр.
12. Саха сирин, Хабаровскай кыраай бырабыыталыстыбалара уонна «Порт Эльга» хампаанньа «Тихоокеанская железная дорога» инвестиционнай бырайыак олоххо киириитин дьүүллэстилэр.
13. Ил Дархан уонна ДОМ.РФ АУо генеральнай дириэктэрэ территориялары комплекснай сайыннарыы, куортамҥа бэриллибит дьиэ, генеральнай былааннар уонна эрэгийиэн сайдыытын боппуруостарын ырыттылар.
14. Саха сирэ уонна Уһук Илини уонна Арктиканы сайыннарыыга корпорация Найбаҕа муора пуордун тутууга бииргэ үлэлиэхтэрэ.
15. «НК «Роснефть» ПАУо уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтэ   IX Илиҥҥи экэнэмиичэскэй пуорум иитинэн  Саха сиригэр Култуура киинэ тутуллуоҕа.
16. РусГидро уонна СӨ Бырабыыталыстыбата бииргэ үлэлээһиҥҥэ сөбүлэһии түһэристилэр. Ол иитинэн Өймөкөөн оройуонун Уус Ньара бөһүөлэгин итиинэн хааччыйар ситимин саҥардыахтара.
17. Саха сирэ Чукотканы кытта Полярнай эргимтэни таһынан нэһилиэнньэлээх пууннары магистральнай интэриниэккэ холбуохтара.
18. Саха сирин 14 нэһилиэнньэлээх пуунугар «Сыппараҕа тэҥэ суох буолууну туоратыы» бырайыак чэрчитинэн түргэн тэтимнээх интэриниэт холбонуоҕа.
19. Саха сирин Бырабыыталыстыбата уонна «Селигдар» бырамыысыланнай туризмы сайыннарыахтара.
20. Саха сирэ уонна Кытай үөрэх уонна каадыры сайыннарыы эйгэтигэр бииргэ үлэлиэхтэрэ.
21. ВЭБ.РФ «Арктика синергията» бырайыагы олоххо киллэриигэ кыттыаҕа.

Ааптар Саха сирэ