Сүөһүлээх, сылгылаах киһи кыстыкка киириигэ хайаан да ааҕынан көрөр үгэстээх: ”Быйыл төһөнү оттоотум, дьылы туоратар дуо?” – диэн. Ол үгэһи тутуһан, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар улуус буоларбыт быһыытынан, улуус үрдүнэн быйылгы дьылга төһө оттоох-мастаах кыстыкка киирэн эрэрбит туһунан билистим. Тыа хаһаайыстыбатын управлениетын менеджерэ Илья Ильин иһитиннэрбитинэн, быйыл сайын 28 629 тн от оттоммут. Онуоха былаан 30 000 тн этэ, ол аата 95,40% туолбут.
Быйыл сайыммыт бастакы аҥаара куйаас, кураан этэ. Оттон атырдьах ыйа, балаҕан ыйа ардахтаах буоланнар, үгүс мэһэйдэри үөскэттилэр. Уопсайа 32,4 тыһ. гаа ходуһа оттоммут. Оттон улуус үрдүнэн ходуһа иэнэ – 35 тыһ. гаа. Күһүҥҥү силбиктэр харгыстаабатахтара буоллар, ити барыта тилийэ оттонуо хааллаҕа.
Улуус үрдүнэн 238 хаһаайыстыба атын сиргэ баран оттуурга сайаапка түһэрэннэр, мобильнай биригээдэлэри тэринэн оттообуттар. Итинник биригээдэлэр 2995 тн оту оттооннор, тиэрдиллибит былааны толорбуттар. Бу оттооһун уопсай былаанын иһигэр киирэр.
Сүөһү эбии аһылыгар диэн 610 тн сиилэс угуллубут. Мантан 600 тн Кэптэнигэ Анатолий Бурнашев хаһаайыстыбатыгар бэлэмнээбиттэр. Ону тэҥэ Тулунаҕа 10 тн сиилэһи Михаил Троев хаһаайыстыбатыгар укпуттар. Быйыл төһө да өҥ сайын буоллар, отторо тиийбэт биирдиилээн хаһаайыстыбалар бааллар эбит. Ордук элбэх окко наадыйааччы – “Танда” ТХПК. Бу хаһаайыстыба кыстыгы туоруур ото 1200 тн эбит. Мантан 400 тн булбут. Онуоха сүрүн төрүөтүнэн күһүҥҥү уһун ардахтар буолбуттар. Оттуур ходуһалара сүрүн өттө – үрэх сирдэр. Олор, биллэн турар, дохсун ардахтартан ууга барбыттар. Итини таһынан нэһилиэктэргэ биирдиилээн отторо тиийбэт кыра хаһаайыстыбалар бэйэлэрэ булунуохтаахтар. Суотту уонна Бороҕон нэһилиэктэригэр атыыга анаан оттообуттарын хайы-үйэ батаран олороллор. Оттон атын сиртэн оту тиэйиигэ быйыл бырабыыталыстыба көмөнү көрбөтөҕө. Онон хаһаайыстыбалар бары ити ороскуоту бэйэлэрэ уйуналларыгар тиийэллэр.
Быйылгы кыстыкка улуус үрдүнэн 14 010 ынах сүөһү, ол иһиттэн 6004 ыанар ынах, 13 277 сылгы иитиллиэҕэ. Дьылбыт балачча хойутаата, халлаан да улаханнык тымныйа илик. Онон ынах сүөһү мээнэ барыыта элбээн сүөһүтүн була илик, көрдьөөччү иһиттэххэ үгүс быһыылаах.
Өбүгэлэрбит Бокуруоп таҥара күнүттэн кыһыҥҥы хонугу аахпытынан бараллара. Ол аата кыстыкка киирии буолар, ынах сүөһүгэ оту сиэтиллибитинэн барыллар. Онтон быйыл күнү-дьылы кэтээн көрөр сулууспа биллэрэринэн, халлааммыт бу ый 20-тин кэнниттэн тымныйыа диэн буолар. Онон кыстык хайдах салаллан барыаҕын этэр уустук да курдук буолла.
Афанасий Сектяев, Мүрү Саһарҕата
This post was published on 18.10.2022 17:01 17:01