Бэлиэ күннэр
- Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Хомус күнэ
- Аан дойдуга информация көмүскэлин күнэ. 1988 сыллаахтан көмпүүтэри уонна онно харалла сытар информацияны көмүскүүр ирдэнэрин туһунан дьоҥҥо санатаары бэлиэтэнэр.
- ХАЭ — Ахтыы күнэ
- Барбадос — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан, 1966)
- Бенин — Дойду күнэ
- Израиль — Дьэбириэйдэри арааб дойдуларыттан уонна Ираантан үүрүү күнэ
- Соҕуруу Йемен — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан, 1967)
- Украина — Украина сэбилэниилээх күүстэрин Радиотехническай сэриилэрин күнэ
- Пилипиин — Бонифасио күнэ
- Шотландия — Сибэтиэй Андрей күнэ
- Соҕуруу Африка — Регина Мунди күнэ
Түбэлтэлэр
- 1700 — Бүөтүр I уонна швед хоруола Карл XII сэриилэрэ Наарва таһыгар кыргыспыттар. Нуучча сэриитэ элбэх ахсааннаах эрээри дисциплината мөлтөх, сэбэ-сэбиргэлэ тиийбэт буолан аҕыйах ахсааннаах эрээри толору бэрээдэктээх швед аармыйатыттан кыайтарбыт. Түөрт сылынан Бүөтүр I саҥа аармыйата Наарваны ылбыта.
- 1853 — Синоптааҕы кыргыһыы: Хара муоратааҕы Арассыыйа флота Осмаан флотун пуорка турдаҕына саба түһэн урусхаллаабыт. Баарыстаах флоттар бүтэһик кыргыһыыларынан ааҕыллар.
- 1906 — Владимир Арсеньев 1906 сыллааҕы Сихотэ-Алиҥҥа бастакы эспэдииссийэтэ түмүктэммит.
- 1922 — РСФСР састаабыгар Чэчиэн автономиялаах уобалаһа тэриллибит.
- 1939 — ССРС Финляндияҕа саба түспүт, 3 ыйдаах Кыһыҥҥы сэрии саҕаламмыт. Сэбиэскэй сөмүлүөттэр Хельсинкины буомбалаабыттар уонна хас да сиринэн кимэн киирбиттэр. Бу сэриигэ фииннэр 20 сыл кэриҥэ бэлэмнэммит буолан быдан баһыйар күүстээх ССРС сэриитин утары туруулаһан дойдуларын көмүскээбиттэрэ. Ол да буоллар, Кыһыҥҥы сэрииттэн ССРС кыайыылаах тахсыбыта.
- 1943 — Греция — Италия 1940-41 сыллааҕы сэриитин имбэлииттэрин ньиэмэстэр ытан өлөрбүттэр. Бу дьон утарсыы хамсааһыныгар кыттыбыттара. 1700 киһи 19 госпитальтан хаайыыга быраҕыллыбыта, 283 киһи ытыллыбыта. Өссө 110 хаайыыга сытар имбэлиити нөҥүө сылыгар ытан өлөрбүттэрэ. Тыыннаах хаалбыттара кэлин босхолонуу сэриитигэр кыттыбыттара, 1944 сыл алтынньы 12 күнүгэр Афины куорат босхоломмута, үөрүүлээх хаамыыга бастакы эрээккэ имбэлииттэри туруорбуттара.
- 1956 — Алмааһы хостооччулар бөһүөлэктэрэ Мииринэй оробуочай бөһүөлэк стаатуһун ылбыт (муус устар 3, 1959 с. өрөспүүбүлүкэ иһинээҕи куорат буолбут; 1965 с. Мииринэй оройуонун киинэ буолбут).
- 1990 — Дьокуускайга Аан дойдутааҕы Хомус түмэлэ төрүттэммит.
- 1991 — Ингушетия олохтоохторо референдумнаан Чэчиэн-Ингуш АССР-тан арахсарга уонна Ингушетия Өрөспүүбүлүкэтин төрүттүүргэ быһаарыммыттар.
- 2021 — Барбадос өрөспүүбүлүкэ буолар. Барбадос бырабыыталыстыбата 2020 сыл балаҕан ыйын 15 күнүгэр өрөспүүбүлүкэ статуһун тутулуга суох буолуу 55-с сылыгар ылар былааннааҕын биллэрбитэ. Онон Барбадос хоруолун титула суох буолар, Британия ыраахтааҕыта Елизавета II дойдуну баһылыыра тохтуур, кини оннугар Барбадос бэрэсидьиэнин дуоһунаһа үөскүүр. Онон Барбадос биир ыраахтааҕылаах Холбоһуктаах хоруоллуктар чилиэннэрэ буолан бүтэр (кини арахсыан иннинэ 16 дойду киирэр этэ), ол эрээри Наассыйалар Холбоһуктарыгар (54 дойду) хаалар.
Төрөөбүттэр
- 1667 — Джонатан Свифт — Англия суруйааччыта, бөлүһүөгэ уонна түмэт диэйэтэлэ.
- 1817 — Теодор Момзен — ньиэмэс историга, филолог уонна юрист, литератураҕа 1902 сыллааҕы Нобель бириэмийэтин лауреата.
- 1835 — Марк Твен — Америка суруйааччыта, суруналыыһа уонна түмэт диэйэтэлэ.
- 1874 — Уинстон Черчилль — Улуу Британия бэлиитикэтин диэйэтэлэ, 1940—1945 уонна 1951—1955 сылларга премьер-миниистир.
- 1926 — Салима Каримова — 1968—1988 сылларга Соҕуруу Саха сиринээҕи биир кэлим эспэдииссийэ кылаабынай геолога, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
- 1960 — Степан Сивцев — 2009-2013 сылларга көҥүл тустууга СӨ сүүмэрдэммит хамаандатын сүрүн тренерэ, көҥүл тустууга ССРС спордун маастара, СӨ үтүөлээх тренерэ.
Өлбүттэр
- 1947 — Анна Неустроева — оҕо суруйааччыта, сахаҕа бастакы дьахтар суруйааччы, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, фольклору хомуйааччы, түмэт диэйэтэлэ.
- 1997 — Лев Солдатов (19.12.1918 төр.) — 1969-1978 сылларга «Якуталмаз» Холбоһук генеральнай дириэктэрэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
This post was published on 30.11.2021 09:01 09:01