Бэлиэ күннэр
- Ангола — Тутулуга суох буолуу күнэ (Португалияттан 1975 сыллаахха)
- Бельгия — Дьахтар күнэ
- Бутан — Джигме Сингье Вангчук хоруол төрөөбүт күнэ
- Германия, Недерланд уо.д.а. — 11-с ый 11-с күнүн 11 чаас 11 мүнүүтэтигэр карнаваал саҕаланар
- Ииндийэ — Үөрэх күнэ. Дойду бастакы үөрэҕин миниистирин Абул Калам Азад төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр
- Колумбия — Картахена тутулуга суох буолуутун күнэ. Бу күн өрөбүлгэ түбэстэҕинэ аныгыскы бэнидиэнньиккэ өрүүллэр
- Кытай — Сулумахтар күннэрэ. 11-с ый 11-с хонугар бэлиэтэнэр. Биир сыыппара соҕотох сылдьыыны кытта ситимнээҕин иһин бэлиэтиир буолбуттар
- Латвия — Лачплесис күнэ. Лачплесис диэн латыш эпоһын дьоруойа, ийэ дойдуну көмүскээһин сиимбэлэ
- Мальдив арыылара — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
- Недерланд — Синт-Мартен, сибэтиэй Мартин күнэ
- Польша — Польша тутулуга суох буолуутун күнэ. 1918 сыллаахха 123 сыл буолан баран Польша туспа судаарыстыба буолбута
- Соҕуруу Кэриэйэ — Пеперо күнэ ((빼빼로), тапталга аналлаах күн. Таптаһааччылар пеперо диэн ааттанар сакалаат бэлэхтэһэллэр
- Хорватия — Оҕо көмүскэлин күнэ
- Бастакы Аан дойду сэриитин кытта ситимнээх күннэр:
- Бельгия, Франция, Саҥа Зеландия — Эйэлэһии күнэ. Аан дойду бастакы сэриитэ бүтүүтүн кытта ситимнээх
- Сербия — Аан дойду бастакы сэриитигэр эйэлэһии ситиһиллибит күнэ.
- Улуу Британия уонна кини урукку холуонньалара (Австралияны, Канааданы киллэрэн туран) — бастакы аан дойду сэриитэ түмүктэммит күнэ («Кыһыл маак күнэ»)
- АХШ — Бэтэрээннэр күннэрэ. Бастаан Аан дойду бастакы сэриитин бэтэрээннэрин ахтар күн быһыытынан олохтоммута, онтон 1954 сыллаахтан бары сэриилэр бэтэрээннэрин ахтар күҥҥэ кубулуйбута.
Түбэлтэлэр
- 1480 — Угра өрүскэ күөнтэһэн туруу түмүктэммит: Улахан Ордуу хаана Ахмат сэриитин дьиэтигэр төннөрөргө быһаарыммыт. Бу кэнниттэн Москуба кинээстибэтэ салалталаах Нуучча улууһа Монгуол илиттэн арахсан барыыта, туспа судаарыстыба буолуута саҕаламмыта.
- 1843 — Данияҕа Ганс Кристиан Андерсен «Куһаҕан кусчаан» остуоруйата аан бастаан бэчээттэммит.
- 1869 — Австралияҕа Виктория штат олохтоох омуктарын «көмүскүүр» туһунан сокуон ылыныллыбыт. Бу сокуонунан бырабыыталыстыба олохтоохтор бэйэлэрэ уонна оҕолоро ханна олороллорун хонтуруоллуур кыахтаммыта. Тиһэҕэр, оҕолору күүстэринэн дьонноруттан былдьаан, интэринээттэргэ көһөртөөн «уоруллубут көлүөнэлэр» баар буолууларыгар тириэрдибитэ.
- 1917 (эргэ истиилинэн алтынньы 29) — Саха сиринээҕи наассыйалыы кэмитиэт, Саха сиринээҕи бэдэрэлиистэр турудобуой сойуустарын Киин кэмитиэтэ уонна «Саха аймах» култуура-сырдатар уопсастыба холбоһуктаах мунньахтарыгар Петроградка буолбут өрө туран былааһы былдьааһыны утарар өрөсөлүүссүйэ ылыныллыбыт.
- 1918 — Франция Компьен куоратын аттыгар Германия уонна Франция икки ардыларыгар эйэлэһии дуогабара түһэрсиллибит. Бу түбэлтэни Аан дойду бастакы сэриитэ түмүктэммит күнүнэн ааҕаллар. Сэрии бүтэһиктээхтик түмүктэрин Версаллааҕы эйэ дуогабара олохтообута.
- 1918 — Урут Иркутскай , онтон Германия Магдебург хаайыыларыгар сыппыт Юзеф Пилсудскай Польшаҕа Судаарыстыба быстах кэминээҕи баһылыгынан анаммыт.
- 1937 — дьоппуоннар Шанхаайы сэриилээн ылбыттар.
- 1944 — Грецияҕа саҥа драхма киирбит.
- 1975 — Ангола Португалияттан тутулуга суох буолбут.
- 1995 — Иван Спиридонов, Климент Корякин, Михаил Габышев, Иван Павлов Ойуунускай аатынан Судаарыстыба бириэмийэтин ылбыттар.
Төрөөбүттэр
- 1821 — Федор Достоевскай (1881 өлб.) — суруйааччы, нуучча литэрэтиирэтин кылаассыга.
- 1893 — Былатыан Ойуунускай (1938 өлб.), чаҕылхай бэлиитик, уһулуччулаах учуонай, улуу суруйааччы.
- 1953 — Феодосия Габышева — Ил Түмэн сис кэмитиэтин бэрэстээтэлэ, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин солбуйааччы (2010-2014), СӨ үөрэҕин миниистирэ (2003-2010, 2014-2016).
- 1974 — Леонардо ДиКаприо — киинэ артыыһа.
Өлбүттэр
- 1946 — Николай Бурденко (1876 төр.), хирург, сэбиэскэй нейрохирургияны төрүттээччи, ССРС Мэдиссиинэ билимнэрин акадьыамыйатын бастакы бэрэсидьиэнэ (1944—1946).
- 2004 — Ясир Арафат (1929 төр.), Палестинаны босхолуур тэрилтэ ситэриилээх кэмитиэтин бэрэстээтэлэ (1969—2004), Нобель Эйэ бириэмийэтин лауреата.
- 2005 — Питер Друкер (1909 төр.), АХШ экэнэмииһэ, мэнидьимиэн(менеджмент) аныгы түөрүйэтин аҕата.
This post was published on 11.11.2021 09:01 09:01