Сахалыы күн-дьыл халандаара

2021 сылбыт саҕаланна. Саха сирин тымныыта билиннэ. Кэтээн көрөөччүлэр этэллэринэн, маннык күн-дьыл турбатаҕа 10-ча сыл буолбут. Оннооҕор «сүлүүкүттэр тахсар кэмнэригэр сылыйааччы» диэн этии халлаан туругун уларыппата. «Кыһыҥҥы дьиҥнээх тымныыны дьэ биллибит» диэччи да элбээтэ. Томороон тымныы, баҕар, хамсыгы хампы охсуо диэн кэтэһээччилэр да бааллар. Ити эрээри коронавирус иннин биэрэр санаата суох. Исписэлиистэр -50 кыраадыс сыстыганнаах дьаҥы тохтоппот диэтилэр. Бэйэҕитин уонна чугас дьоҥҥутун харыстааҥ, доруобай буолуҥ. Өрөспүүбүлүкэҕэ «Доруобай буолуу сыла» биллэрилиннэ.

I. Кыһыңңы ыйдар

Тохсунньу – Таңха Хаан
7/I – Ороһооспо – саамай тымныы бириэмэ;
8 /I – Маарыйа Богородица – Иисус Христос ийэтин аата;
12/I – Сүлүүкүттэр дьиэ оңорооччулара тахсар кэмнэрэ;
14/I – Баһылайап – эргэ саңа дьыл; Сүлүүкүттэр оҕолуун-уруулуун бары тахсаллар;
19/I – Кириһиэнньэ – Сүлүүкүттэр бары киирэллэр. Кириэс ууга түһэр.
20/I – Уйбаан Киристиитэл.
31/I – I Хонооһойоп – Тымныы оҕуһун аңар муоһа түһэр. Күн 1,5 чаас уһуур.

Олунньу – Одун Хаан
1/II — Дьыл Оройо. Ньукуолаҕа дылы 110 хонук хаалар.
12/II – II-с Хонооһойоп.
15/II – Тымныы оҕуһун II-с муоһа тостор.
24/II – Эстэрээпэйэп, III-c Хонооһойоп. Тымныы моонньоох баһа быстар.

II. Сааскы ыйдар

Кулун тутар
13/III – Хайах хостуур күн.
14/III – Дьэбдьэкиэйэ күнэ. Күн уонна түүн уһуннара тэңнэһэр. Тымныы оҕуһун көңдөй көхсө «күр» гына сууллар.

Муус устар ый – Айыыһыт ыйа
7/IV – Былахачыанайап – Сааскы улахан таңара. Дьон үлэлээбэт, чыычаах уйа туттубат күнэ.
29/IV – Ый бэстилиэнэй баскыһыанньата (дьылыттан халбарыйар) – Киристиэп күн.
29/ IV — Таңараҕа тиксэр күн, аньыыны оңорбот гына нэдиэлэ устата эт сиэниллиэ суохтаах, хара чэйи иһиллиэхтээх, үүт иһиллиэхтээх. Сөбүлүүр кыыскын ууруур күн.

Ыам ыйа – Иэйэхсит ыйа
1/V – Таңараҕа тиксэрин уурайар – көҕөн кэлэр.
6/V – Дьөгүөрэйэп – Сылгы таңарата. Сылгы сыһыыга ыытыллар. Чыркымай киирэр кэмэ.
13/V – Дьэримиэйэп – бурдук ыһар таңара.
18/V – Өрүс мууһа барар.
22/V – Ньукуола – Сайыңңы күн саҕаланыыта.
31/V – Торуоһун – Туос суллар. Сибэкки тахсан сыт түһэр. Ыһыы бүтэр. Бүтэй тутуута саҕаланар.

Сайыңңы ыйдар

Бэс ыйа – Үрүң Айыы Тойон ыйа
3/VI – Сара Көстөкүүн. Сайылыкка тахсар кэм. Анда кэлиитэ, көтөр саарыыта.
6/VI – Өлөксөй Буосуйа – Сибэтиэй киһи аата. Сир түгэҕиттэн ирэр кэмэ.
10/VI – Сыт түһэр. Балык ыыр кэмэ. Дойду бүтэйэ сабыллар.
21/VI – Күн саамай уһуна, өрөң түүн саамай кылгаһа. Ый бүтүүтэ эһэ иссиитэ саҕаланар.

От ыйа — Аан Алахчын ыйа
12/VII – Бөтүрүөп. Саамай күн уһуна, сылааһа. Орто киһи окко киирэр. Эһэ иссэн бүтэр.
21/VII – Борокуопайап. Дьадаңы киһи окко киирэр кэмэ. Бастың бурдук ас куппутунан барар.

Атырдьах ыйа — Аан Дьааһын ыйа
2/VIII – Ылдьыын күнэ. Сай оттото, от кэхтиитэ. Күн ортотугар диэри сайыңңы, киэһэтэ күһүңңү кэм.
14/VIII – I-кы Ыспааһап. Бурдук быһыыта. От үлэтэ үмүрүйэр.
19/VIII – II-с Ыспааһап – оттооһун түмүгэ. От хагдарыйыта. Бастакы хаһыңнар түһүүлэрэ.
28/VIII – III-с Ыспааһап. Отон буһар. Күн дьыл биллэ тымныйар.

III. Күһүңңү ыйдар

Балаҕан ыйа – Улуу Суорун ыйа
14/IX – Сэмэнэп – Хотуур хаалыыта. Кус-хаас киириитэ. Тайах иссиитэ саҕаланар.
18/IX – Исинээйэп. Хаас киирэр кэмэ. Эһэ арҕаҕын бэлэмнэнэн ааныгар сытар.
29/ IX – Исписиинньэ – Сибэккитин ситэрэн, үрүмэччитин утутан, бурдугун буһаран Таңара ырайга көтөр.

Алтынньы ый – Хотой Айыы ыйа
14/X – Бокуруоп – кыһыңңы дьыл саҕаланыыта. Сайыңңы Ньукуолаҕа дылы 220 хонук.

Сэтинньи ый – Байанай ыйа
8/XI – Миитэрэйэп – Идэһи өлөр таңарата.
21/XI – Мэхээлэйэп – I-кы тымныы түһэр таңарата.

I. Кыһыңңы ый

Ахсынньы – Билгэ Хаан ыйа
8/XII – Лэгэнтэйэп — Дьыл чиэппэрэ 55-с кыһыңңы хонук . Отто тымныы түһэр.
19/XII – Кыһыңңы Ньукуола – Күн муңутаан кылгыыр кэмэ.
25/XII – Испирдиэнэп – Күн уһуур таңарата.