От ыйын 10 күнэ. Бүгүҥҥү күн устуоруйатын Бикипиэдьийэҕэ аах

От ыйын 10 күнэ устуоруйаҕа элбэх чахчыны хаалларбыта. ССТА ааҕыныстыба тэриллиитэ, НКВД үлэтин саҕаланыыта, Смоленскайдааҕы кыргыһыы, «Телстар» куйаарга тахсыыта, Ельцин президенинэн талыллыыта, Власово бөһүөлэк учуоттан уһуллуута. Салгыы Бикипиэдьийэ бүгүҥҥү халандаарын аах.

🔸Багаама арыыларыгар тутулуга суох буолуу күнэ (1973 сыллаахха Улуу Британияттан босхоломмута).

Түбэлтэлэр:

🔹1913 — Калифорнияҕа баар «Өлүү Хочотугар» Сир ньууругар саамай үрдүк температура бэлиэтэммит — +56.7 °C. 2012 сыллаахха диэри саамай үрдүк температуранан Ливия кумах куйаарыгар бэлиэтэммит +58,2 °C ааҕыллара, ол эрээри бу кээмэйдээһини чопчута суох диэн быһаарбыттар.

🔹1925 — Сэбиэскэй Сойуус телеграфнай ааҕыныстыбата — ССТА (нууччалыы ТАСС) тэриллибит. Бу Сэбиэскэй Сойууска информацияны тарҕатар киин уорган этэ.

🔹1934 — ССРС-ка НКВД тэриллибит, 1946 сыллаахха аата МВД диэҥҥэ уларыйбыт.

🔹1941 — Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Смоленскайдааҕы кыргыһыы саҕаламмыт. Бу икки ый устата буолбут кыргыһыыга Кыһыл аармыйа элбэх сүтүктэммитэ, вермахт сэриилэрэ улахан ситиһиилэммиттэрэ. Ол эрээри ньиэмэстэр Москубаҕа кыайан тиийбэтэхтэрэ.

🔹1962 — Бастакы коммерческай сибээс спутнига «Телстар» куйаарга тахсыбыт. «Телстар» 60 ханаалынан төлөпүөн сибээһин эбэтэр биир тэлэбиидэнньэ ханаалын трансляциятын хааччыйар кыахтааҕа.

🔹1991 — Борис Ельцин Арассыыйа бэрэсидьиэнэ буолбут. Кини бу солоҕо 1999 сыл ахсынньы 31 күнүгэр диэри олорбута.

🔹1998 — Усуйаана улууһугар үөскүү сылдьыбыт Власово бөһүөлэк учуоттан уһуллубут. 1989 с. биэрэпискэ 2087 киһи олоро сылдьыбыта бэлиэтэммит.

🔹2003 — СӨ Төрүт сокуонун 55-с (дьокутааттар биир мандааттаах уонна өрөспүүбүлүкэ уокуругуттан талыллалларын туһунан), 62-с (сокуону уларытар көҕүлээһин туһунан), 93-с ыстатыйаларыгар уларытыылар киирбиттэр.

Төрөөбүттэр:

🔸1509 — Жан Кальвин — христианство реформатора, кальвинизмы төрүттээччи.

🔸1856 — Никола Тесла — электротехника уонна радиотехника эйгэтигэр айааччы.

🔸1871 — Марсель Пруст — Франция суруйааччыта.

🔸1905 — Лев Кассиль — сэбиэскэй суруйааччы.

🔸1927 — Дьокуускайга Валентина Николаева — устуоруйа билимин хандьыдаата, Саха Сирин сэбиэскэй кэминээҕи устуоруйатын үөрэппит биллиилээх чинчийээччи.

🔸1932 — Үөһээ Бүлүү Боотулуутугар Николай Амыдаев — худуоһунньук, муосчут, СӨ үөрэҕириитин туйгуна.

🔸1949 — Сунтаар Бүлүүчээнигэр Юрий Степанов — Саха Өрөспүүбүлүкэтин доруобуйа харыстабылын, социальнай сулууспа туйгуна. Талааннаах хирург, өрөспүүбүлүкэтээҕи реабилитациялыыр киин дириэктэрэ.

🔸1957 — Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун Төҥүлү сэлиэнньэтигэр Виктор Игнатьев — мэдиссиинэ билимин дуоктара, профессор, үрдүкү категориялаах хирург, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх бырааһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин доруобуйатын харыстабылын туйгуна.

🔸1990 — Франк Чамисо — Кубаттан төрүттээх Италия бөҕөһө, Аан дойду, Европа уонна Панамерика оонньууларын чөмпүйүөннэрэ, Европа оонньууларын призера.

Өлбүттэр:

🔹1858 — Огюст Монферран (1786 төр.), Франция уонна Арассыыйа архитектора, Санкт-Петербурга Исаакий собуорун уонна Александровскай холуонна ааптара.

https://sah.wikipedia.org/wiki/От_ыйын_10

https://sah.wikipedia.org/wiki/Власово

https://sah.wikipedia.org/wiki/Саха_Өрөспүүбүлүкэтин_Төрүт_Сокуона

https://sah.wikipedia.org/wiki/Никола_Тесла

https://sah.wikipedia.org/wiki/Марсель_Пруст

https://sah.wikipedia.org/wiki/Николаева_Валентина_Викторовна

https://sah.wikipedia.org/wiki/Амыдаев_Николай_Данилович

https://sah.wikipedia.org/wiki/Степанов_Юрий_Павлович

https://sah.wikipedia.org/wiki/Игнатьев_Виктор_Георгиевич

https://sah.wikipedia.org/wiki/Франк_Чамисо