Орто Халыма улууһугар 1141 ынах сүөһү, 2 тыһыынча сылгы кыстыгы туораан күөххэ үктэнэн эрэллэр диэҕи өссө да эрдэ.
edersaas.ru
Быйыл да нуорманы таһынан хаар түһэн, сир—дойду хаарынан бүрүллэн сытар. Дьоннор оту «Буранынан» эрэ таһар буоланнар, уматыкка үгүс ороскуоту көрсөллөр. Былырыын оттооһун тэрээһиннээхтик ыытыллан, саппааска 700 туонна от оттоммута, онон улуус тас өттүттэн от атыылаһыллыбата, нэһилиэктэр икки ардыларыгар тыһыынчаттан тахса туонна от тиэйилиннэ. Ол эрээри, кыһалҕа атын өттүттэн кыһарыйда — өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүгэр нолуок киириитэ бытааран, хотугу улуустарга ынах сүөһү ахсыгар көрүллэр 30 тыһ. солк. тиэрдиллэ илик. Бу үп кэмигэр кэлэр эрдэҕинэ, дьон кыһыҥҥы суолу баттаһа уматыгынан толору хааччынар этилэр.
Мария Шарина, улуустааҕы тыа хаһаайыстыбатын управлениетын начальнигын эбээһинэһин толорооччу:
— Төрүөҕү биэрэр ийэ сүөһүгэ көрүллэр харчы кэмигэр кэлбэтэҕэ күчүмэҕэйдэри үөскэттэ. Нэһилиэктэр суоллара олунньу ыйга аһыллар уонна муус устар бүтүүтэ сабыллар. Бу кылгас кэм иһигэр дьоммут оттуурга туттар уматыктарын улуус кииниттэн атыылаһан, тиэйэн илдьиэхтээхтэр. Онуоха биллэн туран, дьон ити субсидияҕа суоттана сырыттаҕа. Улахан хаһаайыстыбалар уматыгынан хааччыналларыгар улуус тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар көрөр үбүнэн көмөлөстүбүт, оттон чааһынайдар боппуруоһу бэйэлэрин күүстэринэн дьаһаналлар. Ким киһитэн иэс, ким баантан кирэдиит ылан.
Тыйыс усулуобуйалаах хотугу дойду дьоно сүөһүттэн дохуот аахсаллара уустук. Дьоҕус нэһилиэктэргэ үүт тутар сыах да суох, онон бэйэлэрин эрэ хааччынан сүөһү ииттэллэр. Орто Халыма улууһа тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар сылга 11 мөл. солк. көрөр. Быйыл бу үптэн 6 мөл. оту тиэйиигэ-таһыыга барбыт. Дьиҥинэн, айылҕа мэһэйдэрэ тахсыбаттара буоллар, бу харчы бородууксуйаны оҥорууга, түргэнник ситэр салааҕа о.д.а. ананан, дьон дьарыктаах, дохуоттаах буолуутун хааччыйарга үлэлиэ этэ.
Халаан уута хайдах ааһыай?
Былырыын халыҥ хаар содулуттан Алаһыай өрүс үрдүгэр турар Арҕахтаах, Сыбаатай бөһүөлэктэрэ уонна Березовка өрүс биэрэгэр турар Березовка диэн эбээн омук түөлбэлээн олорор бөһүөлэгэ халаан уутугар улаханнык оҕустарбыттара. Онон, билигин бу нэһилиэктэр олохтоохторо быстах кэмҥэ олорор пууннары, иһэр ууну итиэннэ ынах-сылгы сүөһүнү уу ылбат сиригэр көһөрүү о.д.а. үлэлэрин тэрийэллэр.
Евгений Слепцов, улуус баһылыга:
— Быйыл да хаарбыт халыҥ, тыаҕа биир миэтэрэттэн тахса. Соторутааҕыта бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Алексей Колодезников салайааччылаах бөлөх кэлэн үлэлээн барда. Березовка, Алаһыай, 2 Мээтис нэһилиэктэрэ уонна Орто Халыма куорат халаантан эмсэҕэлиэхтэрин сөп. Уу кэлбэтэ буоллар диэн баҕарабыт, дьоммут-сэргэбит ууттан сынньаныа этилэр. Алаһыай үрдүгэр олорор нэһилиэк дьоно ууттан сылайдылар, олохторо-дьаһахтара да уустук. Санаан көрүҥ: сайыҥҥы өттүгэр ууттан куоталлар, күһүҥҥү өттүгэр, күнү-дьылы баттаһа, дьиэлэрин-уоттарын оҥостор түбүгэр түһэллэр. Аны уу түргэнник түспэт, былырыын бэрт уһуннук турбута. Биһиги дойдубут сайына да, күһүнэ да кылгас. Маннык уустук балаһыанньаҕа, өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбата өйөөн, оҕолорбут лааҕырга сынньанан кэлбиттэрэ. Билигин улуус, нэһилиэк дьаһалталара уу кэлиитин-барыытын кэтиибит уонна дьаһанан бэлэм олоробут.
Орто Халыматтан Екатерина Захарова, “Саха сирэ”, edersaas.ru сайтка анаан.
Кыһын устата отторун хаар анныттан булан тиэннилэр.
Хотон хаара маннык ыраастанар.
Сыбаатайга сүөһү уу ылбат сиригэр, Байкал учаастагар көһөрүллэр.
