Аны туран, дьон-сэргэ биир санаанан чөл олоҕу талан, сорох нэһилиэккэ арыгы атыыланара бобулунна. Нэһилиэнньэ ол көҕүлээһинин сокуонунан ытаһалыыр уон докумуон таҕыста.
Ол да буоллар, икки атахтаах өйүн-санаатын сүүйэр күөх моҕой букатыннаахтык кыайтарар аата биллибэт. Республикаҕа төгүрүк сылга атыылаһыллар арыгыны, нэһилиэнньэ уопсай ахсааныгар үллэрдэххэ, биир киһиэхэ 14-17 лиитирэ итирдэр утах тиксэр.
Биир өттүттэн көрдөххө, улахан маҕаһыыннарга арыгы атыыта кэм сокуон кытаанах күүһүнэн иҥнэр-туорайданар курдук. Арай уора-көстө атыылааччылар социальнай ситим киэҥ куйаарыгар көҥүл көччүйэн, уоттаах утаҕы күнүстэри-түүннэри ыйбыт аадырыска бэрт түргэнник аҕалан биэрэллэр. Биһиги репортаһы бэлэмниирбитигэр бутлегердарга эрийэ сырыттыбыт.
Арыгынан сокуоннайа суох эргиниини бэрэбиэркэлээн, Ис дьыала министиэристибэтин үлэһиттэрэ кыттыгас рейдэлэри тиһигин быспакка ыыталлар.
Алдьатыылаах аһы уора-көстө атыылааһын ордук Дьокуускай, Нерюнгри, Мирнэй, Ньурба куораттарга тэнийбит. Бу өттүгэр Анаабырга, Абыйга бэрээдэк тутуһуллар.
Кутталлааҕа баар, харытыттан харбаппат күлүк эргиэҥҥэ араас химическэй булкаастаах аһыы утах эмиэ эргийэр. Биология наукатын кандидата Любовь Ильина этэринэн, аҥардас сүүс миллиграмм да хара дьайдаах утах эти-хааны көрүөх бэтэрээ өттүгэр буомурдар.
Федеральнай уонна регионнааҕы арыгы рыногын чинчийиигэ киин иһитиннэрэринэн, Россияҕа бүгүҥҥү күҥҥэ иһиллэр итирдэр утах 65 бырыһыана, ол эбэтэр балтараа миллиард лиитирэ, хаачыстыбата суох бородууксуйа буолар. Дьэ итинник амырыын утаҕы анал бэрэбиэркэтэ суох, араарыахха, быһаарыахха сөп дуо?
Онон киһи-аймах олоҕун айгыратар хара дьайы бохсор үлэ күнтэн-күн кытаатыахтаах. Ол иһигэр сокуоннайа суох эргиниини хааччахтыыр эбии дьаһал ылыллар. Маны тэҥэ быйылгыттан дойду үрдүнэн арыгы атыытын хонтуруоллуур-бэрээдэктиир биир кэлим автоматизированнай тиһик олохтонуохтаах.. Ол эбэтэр собуоттан тахсыбыт аһыы утаҕы, ити иһигэр пиибэни эмиэ, регистрациялыахтара уонна систиэмэҕэ киллэриэхтэрэ, маҕаһыыннары эмиэ ити биир кэлим тиһиккэ холбоон анал аппараттары туруоруохтара. Бүгүҥҥү күҥҥэ республикаҕа үлэлиир арыгы атыылыыр маҕаһыыннар 40 бырыһыаннара оннук программаҕа холбонорго бэлэмнэр. Онтон арыгы атыытын хонтуруоллуур саҥа ньыма муус устар ыйтан үлэлиэхтээх. Дьэ ол төһө көдьүүстээх буолуоҕун күн-дьыл көрдөрүөҕэ
