Бу күннэргэ дойду киинэ тыйаатырдарыгар «Девятаев» диэн Сэбиэскэй Сойуус Геройа, истребитель-лүөччүк Михаил Девятаев туһунан киинэ көстө турар. Улуу Кыайыы күнүн көрсө тахсыбыт киинэ дьон сэҥээриитин ылбытын туһунан киин иһитиннэрэр сириэстибэлэр суруйаллар. Дьиктитэ диэн Михаил Девятаев 70-с сылларга Саха сиригэр, Ньурбаҕа кэлэ сылдьыбыт.
1971 сыллаахха Михаил Девятаев Ньурбаҕа ниэмэс концлааҕырыгар бииргэ сылдьыбыт доҕорун Аркадий Цоуну көрсө кэлэ сылдьыбыт. Ити туһунан улуус хаһыатыгар бэчээттэммит хаартыскалар туоһулууллар.
Аркадий Цоун 1939 сыллаахха Иркутскайдааҕы авиационнай-тэхиниичэскэй училищены бүтэрэн, Забайкальскайдааҕы байыаннай уокурукка сулууспалаабыт. 1943 сыллаахха Вязниковскайдааҕы пилоттар байыаннай истребительнэй оскуолаларын бүтэрбит. Белорусскай фроҥҥа сулууспалаабыт. Белоруссия босхолооһунун кыттыылааҕа. Уочараттаах кыргыһыы кэмигэр Барановичи куорат таһыгар өстөөх сөмөлүөтүн табан, сууллан, билиэҥҥэ түбэһэр. Бастаан Польша Лодзь куоратыгар баар байыаннай билиэннэйдэр лааҕырдарыгар түбэһэр. Салгыы аччыгый Кенигсберга баар лааҕырга быраҕыллар. Онно Михаил Девятаевы кытары куотаары холлороон оҥостон, тутуллар. Араас сордооһуну, эрэйи ааһар. Ол эрэн биир куомуннаахтарын кими да ыйан биэрбэккэ, Девятаевы кытары “Заксенхаузен” лааҕырыгар ыытыллар. Девятаевы ити лааҕыртан Узедом арыытыгар быраҕаллар. Киинэҕэ ойууланар күрээһинин ити лааҕыртан оҥорор.
Аркадий Цоун 1944 сыл балаҕан ыйын 23 күнүгэр Ломоносов Николай Матвеевич диэн киһни кытары лааҕыры эвакуациялааһын кэмигэр күрүүллэр.
Сэрииттэн саппаас офицера званиелаах демобилизацияланар.
1946 сыллаахха Ньурбатааҕы авиаэтэрээккэ тиэхиньигинэн үлэҕэ киирэр. Кэлин аэропорт начаалынньыгар тиийэ үрдүүр, хаста да профсоюз бэрэссэдээтэлинэн талыллар.
Михаил Девятаев Ньурбаҕа сырыытын кэмигэр нэһилиэнньэни кытары көрсүбүт. Көрсүһүүгэ сылдьыбыт билигин киин быыбардыыр кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Евгений Федоров Ulus.Media-ҕа кэпсээбитинэн Михаил Девятаев киппэ көрүҥнээх, улахан куоластаах, бэйэтигэр эрэллээх киһи эбит. Оттон Аркадий Цоун төттөрүтүн олус симик, курус, биллибэт-көстүбэт көрүҥнээҕэ үһү.
Михаил Девятаев ниэмэс лааҕырдарыгар бииргэ сылдьыбыт доҕорун Аркадий Цоун туһунан «Полет к солнцу» кинигэтигэр суруйбут. Герой олоҕун тиһэх күннэригэр диэри доҕотторун кытары ситимин тута сылдьыбыт. Ньурбаҕа Аркадий санаатын көтөҕөөрү, кинини өйөөрү, кини туһунан дьоҥҥо кэпсээри кэлбит.
Матырыйаал уонна хаартыскалар К. Д. Уткин аатынан Ньурбатааҕы Доҕордоһуу мусуойун инстаграм сирэйиттэн итиэннэ Ulus.Media саайтыттан туһанылыннылар.
This post was published on 12.05.2021 13:01 13:01