“Хотугу Синергия”: инженердэр, урбаанньыттар, доброволецтар

Быйылгы форум Мэҥэ Хаҥалас улууһун Аллараа Бэстээх бөһүөлэгэр үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Манна өрөспүүбүлүкэ араас муннугуттан 200-чэ ыччат муһунна. Форум үс хайысхаланна: “Мин — Инженербин” (салайааччы Василий Севергин), “Эн — урбаанньыккын” (салайааччы Тимур Ханды) уонна “Биһиги – доброволецтарбыт” (салайааччы Айыллаан Винокуров). Бырабыыталыстыбаттан уопсайа биир мөлүйүөн суумалаах 14 грант көрүлүннэ.

Ураты толкуйдаах инженердэр

Евгений Соловьев, «Технопрогресс» тэрилтэ салайар инженерэ:

— Мин форумҥа шнекоход көмөтүнэн хамсыыр тэрил барылын көмүскээтим. Бу тэрил уу аннынан сылдьан, бэйэтин тула 360′ эргийэн, видеоҕа устар кыахтаах. Кини көмөтүнэн уу анныгар сытар гаас, ньиэп утаҕа алдьаммытын, тэстибитин, тимирбит массыыналары көрдүөххэ сөп. Водолаз үлэтин чэпчэтэргэ аналлаах. Маннык толкуй Өлүөнэ өрүс нөҥүө гаас утаҕын тардарга үлэлэһэ сырыттахпына кэлбитэ, водолазтар үлэлэрэ буолан, олохторун кэрэйбэккэ бэрэбиэркэлии умсалларыттан харааста санаабытым. Кэллиэгэлэрбин кытта биир сыл иһигэр  шнекоход барылын оҥордубут. Дьиҥэ, маннык хабааннаах тиэхиньикэ баар, ол эрээри сыаната 60 мөл. солк. тиийэр, биһиэнэ ырыынакка таҕыстаҕына — 2 мөл. солк. буолуоҕа.

Степан Андросов, эдэр инженер:

— Мин бырайыагым аата — «Дьокуускай — Арктика цифровой тутуутун киинэ». Виртуальнай көрдөрүүлэри туһанан, эбийиэктэри бырайыактааһыҥҥа олоҕурар. Ол аата тутууну кэрчиктэринэн, туочукаларынан, тардан көрөн былаанныыр эбит буоллахпытына, сотору кэминэн тута сыбаайалары, баалкалары, холуонналары ууран көрөн оҥоруохпут. Бу маннык ньыманан эбийиэги тутууга төһө матырыйаал наадатын, тутуу иэнин, бөҕөтүн билиэхпит. Маны барытын виртуальнай ачыкынан көрөр буолуохпут, тутулла илик дьиэбит иһинэн хаамар, туох, ханна баарын көрөр кыахтаныахпыт.

Николай Местников, Казаннааҕы университет магистрана:

— Уһук Илиҥҥи гектар иһигэр баар эбийиэктэри дизель генераторынан уонна күн панелин туһанан уотунан хааччыйыыга үлэлэһэбин. Сүүйбүт гранмынан маныаха матырыйааллары — конденсаттары уонна панеллары атыылаһыам. Магистратураҕа үөрэнэр кэммэр өссө дириҥэтэн үөрэтиэм. Салгыы бу бырайыакпын чиҥэтэн, аны «Мин — Инженербин» куонкурус үһүс түһүмэҕэр киирдим.

Волонтердар аҕыс граны ыллылар

Волонтер диэн үтүө санааттан үлэни босхо оҥорор киһини ааттыыллар. Ол эрээри ханнык баҕарар дьыала олоххо киирэригэр харчы наада. Үтүө санаалаах ыччат хайысхатыгар быйыл аҕыс грант көрүлүннэ. Харчынан көмөнү уулуссалары тупсарар бырайыактаах Сардаана Туралысова уонна Элена Романова, “Бумеранг добра” бырайыагынан Кирилл Рычков, медик-волонтердар биригээдэлэриттэн Надежда Михайлова, Сунтаар улууһугар волонтер киинэ бырайыактаах Егор Андреев, пара-фестиваль бырайыактаах Айнана Сокольникова, донордар марафоннарын тэрийэр Мария Фофонова, аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар култуураларын үйэтитэр сыаллаах Пелагея Слепцова уонна “Спринт добра” бырайыактаах Дайаана Васильева ыллылар.

Холобур, “Харысхал” Чурапчытааҕы балыыһа быраастара ыраах сытар нэһилиэктэри кэрийэ сылдьан, дьону көрөллөр, эмтииллэр.

Маннык айан икки сыл анараа өттүгэр саҕаламмыт. Ол тухары барыта, холбоон, 50-на айаннаабыттар, 15 киһи онкология ыарыылаах буолуохтарын сөп диэн быһаарбыттарыттан 5-э бигэргэммит. Итиэннэ 40-ча саахарнай диабеты уонна сүрэх ыарыытын булбуттар.

Бырайыак аҕам саастаах, элбэх оҕолоох, оройуон киинигэр сатаан киирэр кыаҕа суох дьоҥҥо туһуланар.

Урбаанньыттар: сахалыы букубаар, уу уонна саха быһаҕа

Бастыҥ урбаанньыттарынан “Родничок” диэн уу таһар хампаанньа салайааччыта Владислав Ядреев мобильнай сыһыарыытынан, саха быһаҕын, батыйатын оҥорор Михаил Данилов уонна “Сахалыы букубаар” төлөпүөҥҥэ сыһыарыытын оҥорбут Арсений Колодезников ааттаннылар.

Арсений Колодезников, урбаанньыт:

—        Мин 2016 сыллаахтан күнүстэри-түүннэри үлэлиир полиграфияны арыйбытым. Форумҥа сахалыы алпаабыт бырайыагын аҕаллым. Биирдэ дьиэбэр кэлбиппэр, оҕолорум төлөпүөннээҕим эрэ иһин күүппүттэр диэн санааҕа оҕустарбытым. Төлөпүөммэр мультик көрөөрү үөрбүттэрэ-көппүттэрэ. Ону көннөрөр санаалаах, кинилэр интэриэһиргиир эйгэлэригэр – интернеккэ киирэргэ санаммытым. Магнитогорскайга олорор доҕорбун кытта сахалыы алпаабыт сыһыарыытын оҥорбуппут. Бастаан утаа сыһыарыыбын элбэх киһи хачайдаабыта. Билигин улаханнык рекламалаабат буоламмын, соччо барбакка турар.

Санаалар

Саха сирин Ил Дарханын эбээһинэһин быстах кэмҥэ толорооччу Айсен Николаев:

— “СахаСелигер” уонна “Хотугу Синергия” форумнар ыытыллан, дьоһуннаах уларыйыы, сайдыы барбытын бэлиэтиибин. Сылтан сыл кыттааччылар олоҕу көрүүлэрэ уларыйар, таһымнара үрдүүр. Форум үс хайысхатын кыттыылаахтара Саха сирин сайыннарыахтара диэн эрэнэбин.

СӨ Ыччат дьыалаларыгар уонна дьиэ кэргэн бэлиитикэтин миниистирэ Иван Луцкан:

— Араас хайысханы билиһиннэрэр интэриэһинэй өйдөөх-санаалаах ыччаты кытта билистим. Кинилэр олоххо киллэриэхтэрин баҕарар бырайыактарын олус биһирээтим. Форум сүрүн сыалынан ыччат саҥаттан саҥаны айа-тута турарын көҕүлээһин буолар. Кыттааччылары кытта Москва, Уһук Илин бастыҥ экспертэрэ үлэлэстилэр. Форумҥа араас бырайыактаах Саха сирин отут улууһуттан ыччат муһунна.

Анна Кочемасова, форум ыалдьыта, эксперт, экэниэмикэ наукатын хандьыдаата, логистика эйгэтин консультант-тириэньэрэ:

— Форум кыттыылаахтарыгар биир эрэ күн лиэксийэ аахтарбын даҕаны, ыччат билиэн-көрүөн, сайдыан баҕарарын тута бэлиэтээтим. Биисинэс, бэйэ дььыалатын тэринии кистэлэҥнэрин кэпсэттибит, араас эйгэҕэ үлэлии-хамныы сылдьар ыччаты кытта элбэҕи ырытыстыбыт. Саха сирин эдэр урбаанньыттара күүскэ үлэлииллэр, араас дьыаланы барытын арыйар кыахтаахтар эбит. Форум сылтан сыл сайдан, эдэр дьоҥҥо саҥа билиини-көрүүнү аҕала турарыгар баҕарабын.

Надежда Самсонова, Айтана Аммосова.

Виктор Олесов хаартыскаҕа түһэриилэрэ.