Хатас «Кэрэ Куолара» 10 сыллаах үбүлүөйдэрин Москваҕа «Добровидениеҕа» кыттыынан бэлиэтээтилэр

Ыам ыйын 21 күнүгэр Саха сиригэр Ырыа күнэ бэлиэтэнэрэ күүтүллэр. Норуот бу күнү өрөспүүбүлүкэ таһымыгар бэлиэтиир баҕатын өр сылларга турууласпыт киһинэн мелодист Алексей Калининскай — Луҥха буолар. Кини баҕа санаата туолан, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын уурааҕынан, 2022 сылтан Ырыа күнүн дуоһуйа бэлиэтиибит.

Алексей Калининскай Хатас нэһилиэгин «Тускул» култуура киинин иһинэн үлэлиир «Кэрэ Куо» ырыа ансаамбыл кыттыылаахтарын айар талааннарын таба көрөн, аартыктарын арыйбыт киһинэн буолар. Ырыа бөлөҕүн салайааччыта — кыра сааһыттан ырыаны ымыы оҥостубут СӨ Култууратын туйгуна Татьяна Окорокова.

Кини салайыытынан ансаамбыл быйыл Москваҕа 10-с төгүлүн ыытыллыбыт дойдулар ардыларынааҕы «Добровидение» ырыа бэстибээлигэр ситиһиилээхтик кытынна.

«Добровидение» бэстибээл тоҕус сыл устата Санкт-Петербург куоракка ыытыллыбыта. Быйыл Москва куоракка тэрилиннэ. Бырайыак ааптара уонна салайааччыта — Госдума депутата Олег Нилов. Тэрээһин сүрүн сыала-соруга — Россия норуоттарын ырыаларын араас көлүөнэлэр нөҥүө тиэрдии уонна харыстааһын, ону сэргэ аан дойду норуоттарын ырыа нөҥүө сомоҕолооһун уонна или-эйэни олохтооһун буолар.

Быйылгы тэрээһин нэдиэлэ устата Москваҕа араас былаһааккаларга ыытылынна. Ол курдук  «Кэрэ Куолар» Николай Егоров тылларыгар, Алексей Калининскай матыыбыгар «Нам предки землю завещали» уонна Николай Андросов «Гимн Москва — Якутск» ырыалары үрдүк сыанаттан ыллаатылар. Кинилэр быйыл тэриллибиттэрэ 10 сыллаах үбүлүөйдэрэ. Онон сиэттэрэн үбүлүөйдэрин бу киэҥ далааһыннаах бэстибээлгэ кыттыынан бэлиэтээтилэр, бу сыллар тухары муспут репертуардарыттан ыллаан, үгүс көрөөччү болҕомтотун тартылар, сэҥээриитин ыллылар.

Үөһээ этиллибитин курдук, «Добровидение» бэстибээл тэрийээччитэ Олег Нилов Кремль Дыбарыаһыгар анаан-минээн Саха сирин «Кэрэ Куоларын» ыҥыран, аттыларыгар туран интервью биэрбитэ элбэҕи кэрэһилиир. Ол кэнниттэн саха далбардара федеральнай телевидениеҕа ырыаларын толорон иһитиннэрдилэр.

Олег Анатольевич манан эрэ муҥурдаммакка, аны ансаамбылы Храм Христа Спасителя кэнсиэрдиир саалатыгар ыҥыран, сахалыы ырыаларын толотторбута.

Ансаамбыл кыттыылаахтарын туһунан билиһиннэрдэххэ, манна Хатаска олорор элбэх оҕолоох эдэр ыал ийэлэрэ ырыаны кынат оҥостон, нэһилиэк эрэ иһигэр буолбакка, өрөспүүбүлүкэ араас  култуурунай түһүлгэлэригэр көхтөөх кыттыыны ылаллар. «Кэрэ Куолар» салайааччылара Татьяна Окорокова бэйэтэ түөрт оҕо ийэтэ, элбэх оҕону ырыа биһигэр иитээччи, уһуйааччы буолар. Бу ырыа куттаах кыргыттар истэригэр араас идэлээхтэр бааллар: учууталлар, предпринимателлэр, оҕо уһуйаанын иитээччилэрэ, о.д.а.

Татьяна Григорьевна Окорокова Хатас нэһилиэгин киэн туттар Далбар Хотуна, сатабыллаах салайааччы, истиҥ дьүөгэ, киэҥ билиилээх муусука исписэлииһэ. Биир дойдулаахтара кининэн киэн тутталлар, ытыктыыллар. Кини аата ханна иһилиннэ да, дьон ол тэрээһиннэргэ көтүппэккэ сылдьар.

«Кэрэ Куо» кыттыылаахтара Москваҕа сырыыларын чэрчилэринэн Улуу Кыайыы күнүгэр, «Бэс Чагда» санаторийга тиийэн, эмтэнэ сытар анал дьайыы кыттыылаахтарыгар кэнсиэртээтилэр.

Салгыы бэс ыйын 14 күнүгэр Москваҕа СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтин Олоҥхотун саалатыгар дойдубут киин куоратыгар олорор биир дойдулаахтарыгар анаан ырыа түһүлгэтин тэрийдилэр. Кинилэри түмэ тардан, ырыа умсулҕаныгар киллэрбит, муусука кэрэ эйгэтигэр аартыктарын арыйан биэрбит убаастыыр киһилэригэр, мелодист Алексей Калининскайга – Луҥхаҕа үрдүк сыанаттан үгүс махтал тыл этилиннэ.

Бу айымньылаах сырыыны фольклорист, СӨ Култууратын туйгуна Варвара Обоюкова тэрийэн илдьэ сырытта.

Ансаамбыл кыттыылаахтара репертуардарыгар ытык киһилэрин ырыаларын киллэрэн, сөбүлээн толороллорун биллэрдилэр. Чуолаан кэрэни, сырдыгы ыраланар, алгыс тыллардаах ырыалары талан дьоҥҥо тиэрдэллэрин эттилэр.

Төһө да бу күн үлэ күнэ түбэстэр, Олоҥхо саалатын муҥунан толору көрөөччү муһунна. Онно Саха сириттэн эрэ буолбакка, атын да дойдулартан көрөөччүлэр кэлэннэр, саха омук ырыаларын сэргии иһиттилэр.

Бу тэрэһиннэр тустарынан Варвара Обоюкова бу курдук санаатын үллэһиннэ:

«Куруук буоларын курдук, Саха сирин бэрэстэбиитэлистибэтэ өйөбүлүн иһин барҕа махталбытын тиэрдэбит. Чуолаан салайааччы Андрей Сандаминович Федотовка, бэрэстэбиитэлистибэ социальнай салааҕа үлэһитэ Татьяна Глушкоҕа, «Бэс Чагда» салаайааччыта Георгий Никоновка, маны таһынан Ньургууна Протодьяконоваҕа, Аида Макароваҕа махталбыт муҥура суох.

Бэлиэтээн эттэххэ, 2017 сыллаахтан биир да сылы көтүппэккэ, маннык баараҕай түһүлгэлэргэ Сахабыт сирин ырыаларын, култууратын тарҕатабыт, киэҥ түһүлгэҕэ көрдөрөбүт. Онуоха өйүүр уонна сүбэ-ама буолар киһибитигэр, Госдума депутата Федот Тумусовка эмиэ туспа махталбытын тиэрдэбит».

Ааптар: Анфиса Слепцова, РФ суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ.