Кулун тутар 31 күнүгэр Хаҥаласка, өрөспүүбүлүкэ Наукаларын аччыгый академиятын базатыгар «МИНИСТР» дьыалабыай оонньуу онус төгүлүн ыытылынна.
Дьыалабыай оонньуу аһыллыытыгар Ил Дархан Егор Борисов «МИНИСТР» оонньуу быйыл онус төгүлүн ыытылларын, бу кэм устата 1074 эдэр киһи кыттыбытын бэлиэтээтэ.
— Бу дьыалабыай оонньуу өрөспүүбүлүкэҕэ каадыр солбугун көрдүүргэ көдьүүстээх ньыма буолла. Маннык алтыһыыга кылгас кэм иһигэр эдэр киһи кыаҕа быһаарыллар, хамаандаҕа хайдах үлэлиирэ, бэйэтин санаатын төһө этинэрэ көстөр. Оонньуу «Молодёжь – ИНновационно-СТратегический Ресурс республики» диэн тыллартан таһаарыллан «МИНИСТР» диэн ааттаммыта. Ону сорохтор манна кыттыбыт дьон министиэристибэлэр үлэһиттэрэ буолуохтаахтарын курдук сыыһа өйдүүллэр, — диэтэ Егор Афанасьевич.
Өрөспүүбүлүкэ чулуу ыччатын түһүлгэтигэр кыттыан баҕалаах элбээн иһэр. Быйыл биир тыһыынча киһиттэн сайаапка киирбититтэн, 112 киһи талыллыбыт. Онон, оонньууга 14-түү киһилээх аҕыс хамаанда кииристэ, Ил Дархан сорудаҕынан, «Саха сирэ – цифровой экономика региона» тиэмэҕэ улуус эбэтэр өрөспүүбүлүкэ таһымынан олоххо киллэриллиэн сөптөөх бырайыактары оҥорон көмүскээтэ. «Кытархай араҕастар» хамаандалара Майа сэл. үлэлиир уонна үлэтэ суох нэһилиэнньэ туһунан чахчылар базаларын оҥорорго эппит. «Кыһыллар» хамаандаларын бырайыагар судаарыстыбаннай өйөбүл көрүҥэ барыта түмүллүбүт. «Араҕастар» электроэнергия 18 %-на туһанааччыга тиэрдиллибэтин ыйаннар, анал учуоттуур прибору туруорбуттар. «Халлаан күөхтэр» тыа хаһаайыстыбатын кыһалҕатын быһаарар хорсун бырайыагы оҥорбуттар. Николай Таркаев салайар «Бордуобайдар» хамаандалара өрөспүүбүлүкэ АПК-гар цифровой платформаны оҥорорго: сүөһүнү барытын чиптииргэ, астыыр-таҥастыыр, батарар, тиэйэр-таһар тэрилтэлэри биир фаундинговай былаһааккаҕа түмэргэ эппит.
Маны таһынан, хамаандалар ыйытыыларга хоруйдаатылар, билиҥҥи кэм сүрүн кыһалҕаларын, цифровой экономиканы сайыннарыыга тугу учуоттуур наадатын, үлэнэн хааччыйыы кыһалҕаларын, олохтоох табаары оҥоруу уо.д.а. тула санааларын үллэһиннилэр. «Фиолетовайдар» хамаандаларын чилиэнэ Михаил Слепцов (Абый) ыйытыыга харда быһыытынан икки бырайыагы аҕалбыт. «ГосХоз» бырайыакка хотугу улуустар дьоҕус бааһынай хаһаайыстыбалара хотон тутталларыгар, хамнаһы төлүүллэригэр судаарыстыба 50% көмөлөһөрө көдьүүстээх буолуоҕа бэлиэтэммит. «ФермерХ» бырайыакка уон сыл тыа хаһаайыстыбатыгар үлэлээбит киһиэхэ Дьокуускайга кыбартыыра бэриллэрэ наадата этиллибит.
Ил Дархан Саха сирин историятыгар, бырабыыталыстыба үлэтигэр-хамнаһыгар сыһыаннаах ыйытыылары бэлэмнээбит. «Халлаан күөхтэртэн» доллар кууруһа 5 солк. диэри түһэн, бүддьүөт аччыыр түбэлтэтигэр туох дьаһалы ылыаххытый, «от күөхтэртэн» тастан киирэр үлэһит илии аһары элбиир кыһалҕатын хайдах быһаарыа этигитий диэн ыйытта.
Түмүккэ үбүлүөйдээх оонньуу кыайыылааҕынан «бордуобайдар» хамаандалара таҕыста. «Кыһыллар» иккис, «от күөхтэр» үһүс буоллулар. Көхтөөхтүк кыттыбыттар араас номинациялары туттулар, бастыҥ оонньооччунан Лена Алексеева ааттанна.
— Барыгыт бырайыактарын сөбүлээтим, — диэтэ оонньууну түмүктүүрүгэр Егор Афанасьевич. — Сыллата бырайыактар таһымнара тупсан, үлэҕэ-хамнаска туһаныахха сөптөөхтөр элбээн иһэллэр. Холобур, 2012 с. оонньууга «араҕастар» хамаандалара итирдэр утахтары атыылааһыны хааччахтыыр туһунан бырайыагы оҥорбута. Онно тирэҕирэн, 2013 с. итирдэр утахтары биирдиилээн (розницанан) атыылааһыҥҥа эбии хааччахтааһыны олохтуур өрөспүүбүлүкэ сокуона ылыллыбыта. Арктика күнүн олохтуур, Уопсастыбаннай балаатаҕа олохтоох салайыныы уорганнарын бэрэстэбиитэлистибэтин кэҥэтэр, Венчурнай хампаанньаны, «Якутия» Технопаарканы о.д.а. тэрийэр туһунан этиилэр аан-бастаан «МИНИСТР» дьыалабыай оонньууга иһиллибиттэрэ итиэннэ олоххо киллэриллибиттэрэ.