Национальнай бибилэтиэкэ устуоруйаҕа саалатыгар сэтинньи 20 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Дмитрий Пономарев-Дьолуолаах «Ньырбакаан» диэн кинигэтин биһирэмэ буолан ааста.
Саҥа кинигэ биһирэмигэр дьон салааны толору мустубуттар, олорор миэстэ тиийбэккэ, сорохтор туран эрэн көрдүлэр-иһиттилэр. Биһирэми саҕалыырыгар «Бичик-Айар» кинигэ кыһатын генеральнай дириэктэрэ Август Егоров ону маннык быһаарда:
– Саҥа кинигэ сүрэхтэниитигэр өтөрүнэн маннык элбэх киһи мустубута диэн суоҕа, онон маны дьон болҕомтотун тардар кинигэ тахсыбытын быһыытынан сыаналыахха сөп. Бу кинигэни мин биир бастакынан аахпытым, дьэ, чахчы киһи умсугуйа, сорох түгэннэргэ уйадыйа ааҕар кинигэтэ. Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан төрүттээх, Ньурбаҕа олорор Дмитрий Пономарев-Дьолуолаах суруйар үлэнэн дьарыктаммыта уонча эрэ сыл буолла, сэттэ сыллааҕыта биһиги кини маҥнайгы кинигэтин таһаарбыппыт. Онтон бу сүрдээх дьоһун арамааны ааҕааччыларыгар уунна. Бу кинигэ 2 500 ахсаанынан бэчээттэммитэ эрээри, номнуо барыта кэриэтэ атыыланан, хаттаан таһааттаран эрэбит.
Саха норуодунай суруйааччыта Василий Яковлев-Далан «Тулаайах оҕо», «Тыгын Дархан» арамааннарын аахпыт, биһирээбит дьон «Ньырбакааны» эмиэ сэҥээрбит буолуохтааххыт. Литератутаҕа хорсун быһыыны оҥордо диэн сыаналыыбын, тоҕо диэтэххэ, Далан курдук улахан суруйааччы айымныытын эридьиэстээн, утумнаан, ону салҕаан суруйарга киһи эрэ холоммот. Онон, Дьолуолааҕы Далан үтүө саҕалааһынын утумнааччы диэн этиэххэ сөп.
Дьолуолаах айар үлэҕэ үктэниэҕитэн киһи хараҕар тута быраҕылар, устар ууну сомоҕолуур уус-уран тыллаах-өстөөх суруйааччы. Мин биир бэйэм бу арамааны ааҕа олороммун, элбэх билбэт тылларбыт буллум, хата, «Саха тылын быһаарыылаах улахан тылдьыта» баар буолан, онон сирдэтэн ол тыллар быһаарыыларын биллим, өссө онно суох тыллар эмиэ элбэхтэр. Ити ааптар суруйар кэмин, оччотооҕу олоҕу-дьаһаҕы, дьон-сэргэ сыһыанын, сиэри-туому үчүгэйдик үөрэппитин-чинчийбитин, баһылаабытын көрдөрөр. Мин кинини Далантан туох да диэн тутахсыта санаабатым, баҕар, баһан этии да курдук буоллар: «Бу Далан суруйан хаалларбытын бэчээттээтибит», — диэбиппит буоллар үгүстэр итэҕэйиэ, ылыныа этигит. Оннук үрдүк таһымнаахтык суруллубут айымньы буолар. Билигин, уус-уран айымньыны ааҕыы таһыма лаппа түспүт кэмигэр, бу арамаан ааҕааччы интэриэһин тардыа диэн эрэнэбит. Дьолуолаах бэйэтин аатын чахчы ааттатар айымньыны таһаарда диэн сыана быһабыт, махтанабыт… Дьолуолаах «Омолдоон олоҕо» диэн сэһэни суруйан бүтэрбитэ, ону биһиги бастаан «Ньырбакааны» таһаарарга быһаарбыппыт, тоҕо диэтэххэ, Омолдоон Ньырбакаан сиэнэ буолар. Эмиэ бэрт интэриэһинэй суруйуу. Мин бу кинигэҕэ сэҥээрбитим диэн, ааптар оччотооҕу саха дьонун дириҥ итэҕэллээх, сиэрдээх-туомнаах дьон быһыытынан үрдэтэн көрдөрбүтэ, Улуу Ил туһунан толкуйдатара буолар. Даҕатан эттэххэ, кэлиҥҥи сылларга Ньурба улууһун устуоруйатыгар сыһыаннаах икки арамаан таҕыста: иллэрээ сыл эмиэ Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан төрүттээх суруйааччы Василий Гоголев-Уйулҕан «Хаҥаластан хааннаахтар, тигиилээхтэн төрүттээхтэр. Уһун Дьуона» диэн кинигэтин таһаарбыппыт, бүгүн бу «Ньырбакааны» биһирэмниибит.
Источник: Саха парламент саайт
This post was published on 24.11.2025 15:27 15:27