Бэс ыйын 19 күнүгэр Россия олохтоохторо өссө биир интэриэһинэй бырааһынньыгы бэлиэтииллэр — Былыты кэтээн көрүү күнэ. «Норуокка биллэр күн олус сэргэх уонна киһи сүргэтин көтөҕөр. Сүрүн сыала – киһи айылҕаны кытта алтыһыыта. Күннээҕи кыһалҕаны умнан, үтүөнү-кэрэни кэрэһэлииллэр диэн суруйаллар. Сорохтор былыт көрүҥүнэн, быһыытынан ыйытыыларыгар эппиэттэри көрдүүллэр диэн эмиэ этэллэр«, — суруллар Россия бырааһынньыктарын халандаарыгар.
🔹1809 — Финляндия Швецияттан арахсан Арассыыйа састаабыгар көспүтүн кэннэ ыҥырыллыбыт сейм (түмэн) Финляндияны Арассыыйа иһигэр киэҥ автономиялаах судаарыстыбанан биллэрбит. Ыраахтааҕы Александр I ол туһунан манифест таһаарбыт. Сейм дьокутааттара ыраахтааҕыга андаҕайбыттар.
🔹1862 — АХШ Кэнгириэһэ кулуттааһыны боппут. Бу кэмҥэ гражданскай сэрии хайыы-үйэ буола турара.
🔹1917 — Аан дойду бастакы сэриитин кэмигэр Улуу Британия хоруола Георг V бэйэтин кэргэттэрин ааттарыттан ниэмэстии титуллары суох гынарга ыйаах таһаарбыт. Инньэ гынан хоруол династиятын аата Саксен-Кобург-Гота оннугар Виндзор буолбута.
🔹1947 — Верхоянскай куорат суруксутун уола устуорук учуонай Афанасий Новгородов Тыл, литератуура уонна устуоруйа институутун дириэктэрэ буолбут.
🔹1960 — Тустуук, хапсаҕайга икки төгүллээх өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөнэ Үөгэн нэһилиэгиттэн төрүттээх Михаил Толбонов Томпо оройуонун спартакиадатыгар кыайбыт.
🔹1961 — Кувейт Улуу Британияттан тутулуга суох буолбут.
🔹1992 — Молдавияҕа Бендеры куорат иһин кыргыһыы саҕаламмыт. Биир өттүттэн Приднестровьены тутулуга суох гына сатыыр күүстэр, иккис өттүттэн Молдавия бүтүн буоларын туруулаһааччылар кыргыспыттар. Приднестровье өттүттэн генерал Лебедь салайааччылаах ССРС 14-с аармыйатын чаастара кыттыбыттара. Бу баччааҥҥа диэри сүгүн чинчиллибэтэх кыргыһыы кэмигэр Лебедь өстөөҕө Костенко диэн, кинини кытта Афганистааҥҥа сулууспалаабыт эппиһиэр, биллибэт быһыыга-майгыга өлбүтэ (Лебедь Афганистааҥҥа «договорной» кишлак дьонун ытыалаабытын иһин Костенко кинини кырбаабыта биллэр).
🔹1998 — Саха дьахталларыттан бастакы гроссмейстер Александра Бурнашева сүүс харахтаах дуобакка дьахталларга Арассыыйа чөмпүйүөнэ буолбут.
Төрөөбүттэр:
🔸1908 — Павел Мельников (21.07.1994 өлб.) — ирбэт тоҥу чинчийбит геолог, Социалистыы Үлэ Дьоруойа. Бу Петербурга төрөөбүт киһи 1939 сыллаахтан 1988 сыллаахха диэри Саха сиригэр үлэлээбитэ.
Өлбүттэр:
🔹2007 — Михаил Шкулев-Налимскай (3.07.1919 төр.) — тойуксут, олоҥхоһут, Абый улууһун устуоруйатын, уран тылын баайын хомуйааччы, чинчийээччи, толорооччу.
Түүрдэр тустарынан суруйууга бириистээх күрэс түмүктэнэрэ 11 хонук хаалла. Кыттыҥ!
https://sah.wikipedia.org/wiki/Новгородов_Афанасий_Иннокентьевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Бэс_ыйын_19
https://sah.wikipedia.org/wiki/Толбонов_Михаил_Семенович
https://sah.wikipedia.org/wiki/Мельников_Павел_Иванович
https://sah.wikipedia.org/wiki/Шкулев_Михаил_Петрович_(Налимскай)
