Алта сүүстэн тахса киһи олорор Бүлүүчээн нэһилиэгэ — Сунтаар улууһун саамай уһук нэһилиэгэ.
— Улуус кииниттэн ыраах буолан, дьон-сэргэ өйө-санаата, олоҕу көрүүтэ, бэйэ-бэйэтигэр сыһыана чыҥха атын. Ханна да сырытталлар, бүлүүчээннэр нэһилиэктэрин аатын өрүү чиэстээхтик сураҕырда, ааттата сылдьаллар. Былыр-былыргыттан түмсүүлээҕинэн аатырар Бүлүүчээн дьоно билигин да уопсай дьыыалаҕа бары бүттүүн түһүнэбит. Ол курдук, олохтоохтор 100 000 солк. тахсаны хомуйан, балыыһабытын өрөмүөннэппиппит. Улуус киинигэр айанныыр суол саас алдьанан, массыына кыайан сылдьыбат буолбутугар, нэһилиэк эр дьоно бары мустан, сүүсчэкэ миэтэрэ сири оҥорбуттара. Субуотунньукка сэттэ тыраахтар тахсан суолу кутан тэҥнээбитэ.
Сайын биир күннээх дохсун ардах кэнниттэн, үрэх уута халааннаан, айан суолун суурайан, муостабытын алдьаппытыгар нэһилиэк эр дьоно эмиэ муста охсон, биир күн күүскэ субуотунньуктаан, муостаны чөлүгэр түһэрбиттэрэ.
Бүлүүчээннэр сэбиэскэй сойуус саҕанааҕы өйү-санааны ыһыктыбакка сылдьаллар. Нэһилиэккэ ыытыллар тэрээһиннэргэ, субуотунньуктарга бары көхтөөхтүк кытталлар. Сыл аайы олохтоох дьаһалта, ыччат, баһаарынай чаас үлэһиттэрэ социальнай харалта өҥөтүнэн туһанар дьону босхо мууһунан хааччыйаллар.
Баһаарынай чаас уолаттара сыл аайы үс кыаммат ыалга мастарын саһааннаан биэрэллэр. Маны таһынан кинилэр олохтоох оҕо саадын кытта шефтэһэллэр. Туох эмэ тутар-хабар үлэ баар буоллаҕына, кими да көрдөһүннэрбэккэ, барытын оҥоро-оһоро сылдьаллар.
ОДьКХ үлэһиттэрэ балыыһаҕа бэйэлэрин тутуу матырыйаалларынан толору хааччыллыылаах эбии дьиэ тутан биэрбиттэрэ. Бу үлэ барыта буор босхо оҥоһуллубута.
Орто оскуола 5-11 кылааһын үөрэнээччилэрэ күһүн уонна саас сылга иккитэ кырдьаҕастарга, кыамматтарга дьиэ ис-тас үлэтигэр аһымал аахсыйа оҥороллор, дьиэлэрин сууйаллар, хомуйаллар. Биир дойдулаахтарбыт ыарахан ыарыыга ылларбыттарыгар олохтоох нэһилиэнньэ бары көмөлөөн эмтэнэллэригэр, кэнсиэр, араас аахсыйа тэрийэн, үп-харчы хомуйан биэрбиттэрэ. Онон киин сиртэн ыраах олорор дьон бэйэбитин бэйэбит эрэ өйөстөхпүтүнэ, нэһилиэкпит сайдыытыгар бэйэбит эрэ ылыстахпытына, олох араас уустук өрүттэрин этэҥҥэ туоруохпут диэн санаалаах сарсыардааҥҥы чаҕылхай күнү көрсөбүт, — диэн кэпсиир Бүлүүчээн нэһилиэгин баһылыга Геннадий Васильев.
Кырдьык да, бүлүүчээннэр «сэбиэскэйдии» толкуйдарын ыһыкта иликтэрэ хайҕаллаах суол. Билигин хас хардыы барыта харчынан кэмнэнэр кэмигэр тэрилтэҕэ дьиэ тутан биэрии, суолу субуотунньуктаан оҥоруу, муостаны саҥардыы — бу маны барытын БОСХО оҥоруу… остуоруйаҕа тэҥнээх.
Үтүө дьулуур сылыгар эрэ буолбакка, бүлүүчээннэр олохторун төрүт укулаата үтүө дьыаланы оҥоруу эбит. Дьиҥэр хас биирдии нэһилиэккэ кырдьаҕастарга, кыамматтарга көмө баар эрээри, бүлүүчээннэр кыаммат кырдьаҕастара, элбэх оҕолоох ыаллара бу хаартыскаларга көстөр дьон болҕомтолорун киинигэр баалларыттан, ыраахтан олорон нэһилиэк эр дьонунан киэн туттуох санааҥ кэлэр.
Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
