Өбүгэлэрбит өйдөбүллэринэн, бу кэмтэн кыһын тыына биллэн барар, суруйар Саха сирэ саайт.
Дириҥ күһүн бүтэһик күннэрин олорон, айылҕа улуу утуйуутугар, кырыа кыһыҥҥа бэлэмнэнэр. Соторунан үрүҥ хаардаах Бокуруоп тиийэн кэлиэ. Бокуруоптан саҕалаан дьиҥнээх кыһын сатыылаан киирэр диэн буолар. Сир-дойду тоҥон, өрүстэр, күөллэр мууһунан бүрүллэллэр, маҥан суорҕан кэтэллэр. Норуот билгэтинэн, Бокуруоп хайдаҕыттан кэлэр кыһыны билгэлииллэр:
«Бокуруопка хаар түстэҕинэ – кыһын эрдэлиир, хаара суох буоллаҕына – кыһын хойутуур».
«Бокуруопка тыал хантан үрэр да, сааскыга диэри тыал ол диэкиттэн түһэр». Онон, «күн ат хаамыытынан кылгыыра» – бу айылҕа саҥа кэрдиис кэмҥэ киирбитин, дьон-сэргэ кыстыкка бэлэмнэниэхтээҕин сэрэтэр улахан бэлиэ күнүнэн буолар.
Алтынньыга кыһыны уонна кэлэр сааһы билгэлииллэр.
Алтынньы 17 күнүттэн муус устар 14 күнүгэр диэри кэмнэри атахтаһыннараллар: сайын өттө уонна кыһын өттө диэн. Көтөҕө түспэтэҕинэ, саас эрдэ хараарар. Кураан битэ. Күһүнэ дьогдьоот буоллаҕына, саас хойутуур.
Күһүҥҥү тибиини кураан битэ дииллэр. Биир ардахтаах: сири силимниир ардах, биир хаардаах: үөк хаара (бастакы сыарҕа хаара).
Алтынньы 8 күнэ – хаар түстэҕинэ, сэтинньи 21-гэр өрүһү таһаҕастаах атынан туорууллар. Хаппыыста тууһууллар.
Алтынньы 14 күнэ – Бокуруоп таҥара – кыһыҥҥы дьыл саҕаланыыта. Бу күнү өбүгэлэрбит дьыл кэлиитэ диэн билинэн туран, Дьыл Оҕуһа Муустаах байҕалтан тахсыытын кытта ситимнииллэр. Бу күн хаардаатаҕына, сэтинньи 21 күнүгэр диэри кыһын кэлиитин 40 хонук күүтэллэр. Хотуттан тыалырдаҕына – тымныы кыһын, арҕааттан тыалырдаҕына – сылаас кыһын буолар. Онтон Бокуруоп күн сылаас күн-дьыл турдаҕына, тымныы түһэрэ хойутуур, тымныйдаҕына – тымныы эрдэлиир.
Алтынньы 17 күнэ – кыһын саҕаланар, истээх таҥаһы кэтэр күн (Өрөппүөй).
Алтынньы 18 күнэ – муус аннынан муҥха саҕаланар. Күөл тааҥныыр, сүөһүнү кыһыҥҥылыы аһатыы саҕаланар.
Алтынньы 23 күнэ – Ый муоһа түүн ортото уһуктаммыт буоллаҕына, хаардаах тыал түһэр. Тоҥоруу саҕаланар.
This post was published on 07.10.2025 13:26 13:26