Атырдьах ыйын 5 күнэ. Абалаах санаторийа аһыллыбыт - Бикипиэдьийэ

Буркина Фасо — Тутулуга суох буолуу күнэ (1960, Францияттан)
Ираан — Ислаамҥа киһи быраабын күнэ. Бу күн 1990 сыллаахха Киһи быраабын ислаамҥа декларацията ылыныллыбыт
Хорватия — Кыайыы уонна аҕа дойдуга махтал күнэ

Түбэлтэлэр:

1583 — Англия айанньыта Хемфри Гилберт билиҥҥи Канадаҕа баар Ньюфаундленд арыытын Англия королеватын сиринэн биллэрбит уонна онно сэлиэнньэ олохтообут. Бу Хотугу Америкаҕа Англия бастакы колонията буолбут.
1772 — Арассыыйа, Пруссия уонна Австрия Речь Посполита сирдэрин аан бастаан түҥэттибиттэр.
1858 — Атлантика түгэҕинэн Британияны уонна Американы ситимниир телеграф хаабылын ыыппыттар. Виктория ыраахтааҕы АХШ бэрэсидьиэнин Джеймс Бьюкенены кытта эҕэрдэлэспиттэр.
1924 — Туурсуйаҕа элбэх ойохтонууну боппуттар.
1925 — Плайд Камри (Уэльс партията) үөскээбит. Бастаан олохтоноругар Уэльс төрүт олохтоохторун тыллара сүппэтин өйүүр тэрилтэ этэ, кэлин Уэльс бэйэтин бэйэтэ дьаһаныытын турууласпыта. 1966 сыллаахха Британия түмэнигэр бастакы дьокутааттарын талары ситиспитэ.
1932 — Афанасий Богатырев хапытааннаах икки бааржа соһуулаах «Лена» борокуот Тиксии хомоҕо киирбит. Ол саҕана манна ким да олорбот этэ. Борокуот хомо кытылыгар метеостанция тутуохтаах эспэдииссийэни уонна манан ааһыахтаах «Сибиряков» диэн мууһу хайытар борокуокка анаан чох аҕалбыт. Бу тэрээһин барыта Хотугу муора суолун арыйыыга, хоту сирдэр хааччыйыыларын тупсарыыга аналлаах этэ.
1935 — Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар Абалаах күөлүгэр бадараанынан эмтиир 12 койкалаах курорт аһыллыбыт. Бу курорт биэлсэр Тит Сосин көҕүлээһининэн тэриллибитэ.
1941 — 73 хонук устата барбыт Одессаны көмүскээһин саҕаламмыт, атырдьах ыйын 5 күнүттэн алтынньы 16 күнүгэр диэри.
1943 — ССРС-ка сэрии кэмигэр бастакы кыайыы салюта буолбут — 124 тэргэнинэн 12-тэ ыппыттар.
1948 — Сылгыһыттар Роман Константинов (Чурапчы оройуонун) Фрунзе аатынан холкуос сылгыһыта уонна Афанасий Степанов (Мэҥэ-Хаҥалас) Социалистыы Үлэ дьоруойдара буолбуттар.
1956 — Москубаҕа I ССРС норуоттарын спартакиадата саҕаламмыт. Маннык спартакиадалар 4 сыл арыттаан олимпиада буолуон иннинээҕи сыл буолаллар этэ.
1963 — Москубаҕа ССРС, АХШ уонна Британия ядернай сэрии сэбин атмосфераҕа, космоска уонна уу анныгар эһэри бобор сөбүлэҥҥэ илии баттаабыттар.
1966 — Мао Цзэдун Кытайга култуура өрөбөлүүссүйэтин саҕалыыр «Штабтары бомбалыырга!» диэн лозунг биллэрбит. Бу лозуҥу хунвейбин-устудьуоннар («кыһыл гвардеецтэр») уонна цзаофань-оробуочайдар («бууннааччылар») толорбуттар. Кинилэр маҥнай сөбүлээбэтэх салайааччыларын истиэнэ хаһыатыгар сэмэлииллэр эбит, онтон кэлин парткомнары, дьаһалталары штурмалаан ылар буолбуттар.
1980 — Бельгия тылы билииннэн үс автономиялаах эрэгийиэҥҥэ араарыллыбыт: Фламандия, Валлония уонна Брюссель киин региона.
2016 — Рио-де-Жанейро куоракка (Бразилия) XXXI сайыҥҥы Олимпиада аһыллыбыт.

Төрөөбүттэр:

1909 — Ефрем Андреев, РСФСР уонна ЯАССР үтүөлээх бырааһа, мэдиссиинэ билимин хандьыдаата (1964 өлб.).
1916 — Александра Велижанина — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, «Хотугу Сулус» уордьан кавалера.
1917 — Степан Макаров (12.06.1969 өлб.) — РСФСР уонна Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, Чурапчы улууhун бастакы Ытык киһитэ (бочуоттаах гражданина), Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа. Олоххо ураты дьулуурун иhин Саха Маресьевынан ааттаммыта.
1930 — Нил Армстронг — Ый ньууругар бастакынан үктэммит астронавт.
1942 — Анатолий Новиков — саха бөдөҥ учуонайа, бөлүһүөпүйэ билимин дуоктара.
1996 — Анжелика Протодьяконова, Саха сиригэр хойуу хаас уруһуйданан 2016 сыллаахха киэҥник биллибит кыыс, инстаблогер, фрик.

Өлбүттэр:

1962 — наркотиктан сылтаан Мэрилин Монро (1926 с.т.) — Америка артыыһа, ырыаhыта, моделэ уонна секс-символа.
1996 — Эдуард Соколов (Тулусхан) (03.07.1944—05.08.1996) — суруйааччы.