Сүөһү иитэр сорох түүрдэргэ бүгүн Хыдыр күнэ (Хедерлез, Хыдырэллэс, Хыдырез) — кыһыҥҥы дьыл түмүктэнэн, сайыҥҥы дьыл саҕаланар.
1925 сыллаахха «Автономная Якутия» хаһыакка Өксөкүлээх Өлөксөй «Грядущая гидра (О предстоящей засухе)» диэн ыстатыйата тахсыбыт.
Бу күн саха былыргы таҥаһын чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата Римма Гаврильева, бэйиэт, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, «Чолбон» сурунаал тутаах эрэдээктэрэ Гаврил Андросов төрөөбүттэр.
Бэлиэ күннэр:
- Сүөһү иитэр сорох түүрдэргэ бүгүн Хыдыр күнэ (Хедерлез, Хыдырэллэс, Хыдырез) — кыһыҥҥы дьыл түмүктэнэн, сайыҥҥы дьыл саҕаланар. Бу күн хой оҕотун сииллэр, кутаа үрдүнэн ойуоккалыы оонньууллар, сүөһү маныыһыттарын кытта сөбүлэҥ түһэрсэллэр.
- Бу күн Саха сирин киин улуустарыгар эрдэлээбит кус кэлэр.
- Антигуа — Үлэ күнэ
- Болгария — Георгий Победоносец күнэ (Аармыйа күнэ)
- Грузия — Георгий Победоносец күнэ, Полиция күнэ
- Ливан, Сирия, Габон — Толук буолбуттар күннэрэ
- США — Сиэстэрэ күнэ
- Филиппины — Албан аат күнэ
Түбэлтэлэр:
- 1626 — Голландия колониһа Питер Минуит индеецтэртэн Манхэттен арыыны атыыласпыт. 1664 сыллаахха арыыны англичаннар баһылаабыттара, манна тутуллубут дьиэлэртэн саҕалаан Нью-Йорк куорат төрүттэммитэ.
- 1686 — Арассыыйа уонна Речь Посполита ыккардыгар эйэ түһэрсиллибит.
- 1881 — Арассыыйа импиэрийэтэ Ахал-Текин сирин бэйэтигэр холбообут (аныгы Туркменистаан сорҕото).
- 1889 — Парижка Аан дойдутааҕы быыстапка аһыллыбыт. Манна анаан Эйфель башня туппута, быыстапка кэнниттэн суох гынар былааннаахтара.
- 1900 сыллаахха Дьокуускайга кулун тутар 7 күнүттэн ыам ыйын 6 күнүгэр (урукку ааҕыыннан олунньу 23 — муус устар 23) диэри «Саха уобалаһын туора урдустарын олохторун-дьаһахтарын уонна салаллыыларын уларытыы туһунан» («О преобразовании устройства и управления инородцев Якутской области») диэн ааттаах Саха уобалаһын бырабылыанньатын мунньаҕа буолбут.
- 1925 — «Автономная Якутия» хаһыакка Өксөкүлээх Өлөксөй «Грядущая гидра (О предстоящей засухе)» диэн ыстатыйата тахсыбыт.
- 1937 — Нью-Йорк аттыгар «Гинденбург» дирижабль (Германия) умайбыт.
- 1944 — Саха сиригэр бортпроводниктар сулууспалара төрүттэммит. «Красноярскай — Уэлькаль» салгын траассатын солбуйааччы начаалынньыга К. Ефимов бирикээһинэн стюардессалар дуоһунастарын киллэрбит уонна кинилэргэ аналлаах инструкцияны бигэргэппит.
- 1994 — Ла-Манш аннынан Улуу Британияны уонна Францияны холбуур Евротоннель аһыллыыта.
- 2001 — Устуоруйаҕа бастакынан Римскэй папа (Иоанн Павел II) мусульмааннар мэчиэттэригэр сылдьыбыт.
Төрөөбүттэр:
- 1758 — Франция өрөбөлүүссүйэтин диэйэтэлэ Робеспьер.
- 1856 — Психоанаалыһы төрүттээбит быраас Зигмунд Фрейд.
- 1923 — Владимир Этуш, тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, педагог («Кавказская пленница», «Иван Васильевич меняет профессию»).
- 1941 — Римма Гаврильева (06.05.1941—15.07.2003) — саха былыргы таҥаһын чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 1985 — Гаврил Андросов — бэйиэт, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, «Чолбон» сурунаал тутаах эрэдээктэрэ.
Өлбүттэр:
- 1972 — Виктор Драгунскай (1913 төр.), оҕо сэбиэскэй суруйааччыта.
- 1992 — Марлен Дитрих (1901 төр.), ньиэмэс уонна АХШ артыыһа уонна ырыаһыта, секс-символ.
- 2004 — Нам Хатырыгыттан төрүттээх дьоһуннаах худуоһунньук Иннокентий Пестряков (19.07.1962 төр.).
- 2011 — Хаҥалас Иккис Дьөппөн нэһилиэгэр Михаил Скрябин (28.12.1946 төр.) — тыйаатыр уонна киинэ артыыһа. Биллиилээх Арассыыйа режиссера А. Балабанов бэйэтин киинэлэригэр сөбүлээн устар артыыһа этэ (Кочегар, Груз 200, Американец).
