Дьокуускай оройуонугар Өлүөнэ эбэни туоруур муоста тутуутун бырайыага президент өйөбүлүн ылла диэн, «Коммерсант» иһитиннэрэр. Владимир Путин правительство этии оҥороругар сорудахтаата, «олоххо киллэрэр кэм кэллэ» диэн бэлиэтээтэ. Баар былаанынан 11 км киирэр-тахсар суоллаах үс килэмиэтир уһуннаах муоста 83 млрд солк. тэҥ, НДС-таах. Манна 54 млрд солк хапытаалынай грант уонна чааһынай инвестордар кыттыылара көрүллэр. Чэпчэки ыйааһыннаах массыыналар босхо, улахан уйуктаахтар 1–4 тыһ. солк. төлүүллэрэ суоттанар.
Сэтинньи 9 күнүгэр Владимир Путин Дьокуускай оройуонугар Өлүөнэ эбэни туоруур муоста тутуутун бырайыагын бигэргэттэ. Саха сирин баһылыга Айсен Николаев муоста тутуутун бырайыагар бюджекка үбүлээһин көрүүтүгэр көрдөһүүлээх суругар «Олоххо киллэрэр кэм кэллэ» диэн резолюция таһаарда. Сонно правительство этии киллэрэригэр сорудахтаата диэн докумуону билээччи иһитиннэрдэ. Правительство аппаратыгар комментарий биэрбэтилэр. Президент бэрэстэбиитэлэ Дмитрий Песков “Ъ” ыйытыгар суһаллык эппиэттээбэтэ.
Сэтинньи 8 күнүнээҕи суругар Ил Дархан Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэ былааһа муоста тутуутугар инвестордары кытта кэпсэтиини ыыппытын суруйар. Тутуу трассировката быһаарыллыбыт — 3,1 км муоста бэйэтэ уонна 10,9 км киирэр-тахсар суола. Барыллаан суоттааһынынан муоста 63,7 млрд солк., онтон 9,5 млрд солк.— инвестор ороскуота. Сүрүн чааһа — хапытаалынай грант 54,2 млрд руб. (47,8 млрд солк.— федеральнайдааҕы бюджет, 6,4 млрд солк.— регионнааҕы). НДС киллэрэн туран бырайыак сыаната — 82,9 млрд солк., НДС төлөбүрэ инвесторга сүктэриллэр.
Гран көрүлүннэҕинэ муоста тутуута 2025 сылга түмүктэниэхтээх. Николаев суруйарынан, муоста үлэлээтэҕинэ нэһилиэнньэ сылы эргиччи айанынан туһаныыта 2025 сылга 70% тэҥнэһиэхтээх, 2018 сылга бу сыыппара 20,9%. Саха сирин ВРП-ра 2,5–тэн 3%-ҥа тиийэ улаатыахтаах, хотугу тиэйии-таһыы ороскуота сылга 4,1 млрд солк. кыччыахтаах. Регион баһылыга 2021–2024 сыллар бюджеттарыгар үбүлээһини көрөргө этэр.
Билиҥҥи суоттааһынынан, муоста айанныырга икки балаһалаах буолуохтаах. Бастакы сылларга 1,5 мөл. тахса массыына сылдьара, ол иһигэр хас бэһис массыына улахан уйуктаах буолара суруллар. 2043 сылга 2 мөл. массыына айанныыра былааннанар. Улахан массыыналар сырыылара икки төгүл эбиллиэхтээх. 2025 сылга тиэйии-таһыы 5,8 мөл. туоннаҕа тиийиэхтээх. Манна Жатайдааҕы судоверфь, «Сахатрансгаз», ЯТЭК уонна атыттар улахан күүһү ылыахтара.
