Валерий Николаевич Россия суруйааччыларын сойууһун салайааччытын быһыытынан, уустук кэмҥэ үлэлээн ааспыта. Үлэлиир сылларыгар Россия литературатын хараабылын сатабыллаахтык салайан, суруйааччылары барыларын биир ситимҥэ киллэрбитэ, түмпүтэ. Кини Саха сиригэр, суруйааччыларга ураты сыһыаннааҕа. 1995 сыллаахха, Россия суруйааччыларын сойууһун салайааччытын бурҕалдьытын сүкпүт сылыгар, Дьокуускайга Саха сирэ уонна “АЛРОСА” Сойуус көһө сылдьар мунньаҕын ыыппыттара. Валерий Николаевич бу мунньаҕы Россия суруйааччыларын күүһүн түмэр бэлиэ түгэнинэн ааҕара уонна бастакы бэрэсидьиэммитигэр Михаил Никлолаевка, “АЛРОСА” оччотооҕу салайааччытыгар Вячеслав Штыровка куруутун махтанара.
Ол иһин сүүрбэ сыл буолан баран, 2015 с. Литература сылыгар Саха сиригэр эмиэ литературнай улахан десант кэлэн барбыта, Россия суруйааччыларын сойууһа көһө сылдьар мунньаҕын ыыппыта. Бу мунньахха национальнай литературалар сайдыыларын, кыһалҕаларын тустарынан киэҥ ис хоһоонноох кэпсэтии тахсыбыта.
Валерий Николаевич биһиги литературабыт аксакала Суорун Омоллооннуун доҕордоһоро. Ону сэргэ норуодунай суруйааччыга Николай Лугиновка аҕалыы истиҥ сыһыаннааҕа. Кини Саха сирин суруйааччыларын сойууһугар туох буола турарын куруутун истэ, сураһа сылдьара, саха суруйааччыларын айымньыларын ааҕа билэрэ, биһиги көҕүлээһиммитин, туруорсар боппуруостарбытын куруутун өйүүрэ.
Валерий Николаевич Сойуус хапытаанынан талыллыан иннинэ хаһыат, сурунаал редактордарынан, кинигэ кыһатын дириэктэринэн үлэлээн салайар үлэҕэ миккиллибитэ. Ол курдук, “Эдэр гвардия” сурунаал редакторынан, “Эдэр гвардия” ЫБСЛКС Киин кэмитиэтин кинигэтин кыһатын дириэктэринэн, “Комсомольская правда” хаһыат, “Роман-газета” сурунаал кылаабынай редактордарынан үлэлээбитэ. Маннык баай, киэҥ уопуттаах салайааччы Сойуус хапытаанын быһыытынан, Россия суруйааччыларын түмсүүлэрин биир тиһиккэ, биир санааҕа киллэрбитэ. Дойдубут историятын биир уустук түһүмэҕэр айар түмсүүнү салайан илдьэ сылдьыы, салайары ааһан, национальнай литературалар сайдыыларыгар төһүү күүс буолуу, уус-уран тылбааһы сөргүтүү, ону көҕүлээһин киһи аайы кыаллыбат суол.
Валерий Николаевич итини таһынан историяны чинчийээччи, үөрэтээччи быһыытынан биллэр. Кини Нуучча норуодунай аан дойдутааҕы собуорун биир тэрийээччитэ буолар. Кини Россия флотун историятын, адмирал Федор Ушаков туһунан олус элбэҕи хаһыспыта, үөрэппитэ, сурукка тиһэн хаалларбыта.
Валерий Ганичев үс сыллааҕыта биһиэхэ буолбут Россия суруйааччыларын сойууһун көһө сылдьар мунньаҕар өрөспүүбүлүкэ дьонугар-сэргэтигэр, Ил Дархаҥҥа Егор Борисовка махтанан туран, Дьокуускайы Россия литературнай киининэн ааттаабыта. Биһиэхэ, суруйааччыларга, махталын биллэрэн туран, тус бэйэбэр: “Литератураҕа сулууспалыырыҥ иһин махтанабын”, — диэн иһитиннэрбитэ. Ити эппит тылларын урут да, билигин да бэйэтигэр сыһыары тутабын.
Биһиги кэккэбититтэн суруйааччы, историк, салайааччы, бөлүһүөк, муударай, үйэтин сааһын тухары нуучча, Россия литературатыгар сулууспалаабыт киһибит барда…
Наталья ХАРЛАМПЬЕВА,
Саха норуодунай поэта, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ.
