Тырааныспарынан сырыы боппуруоһун Уһук Илиҥҥи регионнар эрэ күүстэринэн буолбакка, кэлимсэ миэрэлэри торумнаан уонанна олоххо киллэрэн быһаарыахха. Маннык санааны Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев эттэ.
“Тырааныспарынан сырыы кыһалҕаларын регионнар бэйэлэрэ эрэ кыайан быһаарбаттар. Миэрэлэр кэлимсэ буолуохтаахтар: пассажирдары авиатиэйиини субсидиялааһын эрэ буолбакка, аэропортар тарыыптарын аччатыы уонна авиауматык сыанатын сүрүннээһин. Ити быһаарыылартан биирдэстэрэ – авиабилиэккэ НДС суох оҥоруу. Илиҥҥи сайдыы министиэристибэтэ элбэх оҕолоохторго чэпчэтиилээх категорияны кэҥэтиини былаанныыр. Маны сэргэ аэропортары, көтөр былаһааккалары реконструкциялааһын ирдэнэр. Өрөспүүбүлүкэ оройуоннарыгар 4 аэропорт бырагыраамаҕа киирбитэ. Бу испииһэк кэҥиэҕэ диэн эрэнэбит”, — диэн Айсен Николаев бэлиэтээтэ.
Уһук Илиҥҥэ пассажирдары авиатиэйиигэ эбии субсидиялааһыны балаҕан ыйын бүтүүтэ Арассыыйа Бырабыыталыстыбата ылыммыта. 2018 сылга Уһук Илинтэн уонна төттөрү айанныырга авиатиэйиини хааччыйыыга салгын суудуналарын тэрилтэлэригэр субсидияны биэриигэ 40 мөл солкуобай кээмэйдээх эбии үбү биэрэргэ этиллэр. Үбү Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын саппаас фондатыттан биэриэхтэрэ. 300 мөл солк. регионнааҕы салгынынан тиэйиигэ туһаныахтара. Өссө 100 мөл солкуобай Уһук Илин уонна дойду Европатааҕы чааһын кытта сибээстэһиигэ барыаҕа.
Маны сэргэ Айсен Николаев саныырынан, массыына уонна тимир суол тырааныспарын боппуруостара кэлимсэтик быһаарыллыахтаахтар. “Тырааныспарынан сибээстэһии – өрөспүүбүлүкэ социальнай-экономическай сайдыытын тутаах аспектарыттан биирдэстэрэ. Кэнники сылларга бу хайысхаҕа үгүс үлэ ыытылынна. Ол иһигэр, Беркакит-Томмот-Дьокуускай тимир суол линиятын Томмот-Аллараа Бэстээх пусковой комплексын тутуу өттүгэр. Сыл бүтүөр диэри Аллараа Бэстээх тимир суолун ыстаансыйатын тутуу түмүктэниэҕэ. Сайыҥҥыттан пассажирдары эргиччи таһыы былааннанар”, — диэн регион баһылыга иһитинэрэр.
Тырааныспар инфраструктуратыгар региоҥҥа сүрүн бырайыагынан Өлүөнэни туоруур муостаны тутуу буолар. “Бу өрөспүүбүлүкэ сүрүн бырайыактарыттан биирдэстэрэ. Боппуруоһу киэҥник көрүөххэ наада. Билиҥҥэ диэри муостаны Дьокуускайга тиийэр эрэ салаа курдук көрөллөрө. Бу муоста федеральнай госбырагыраамалартан экономическэй өттүнэн көдьүүһэ суох диэн уһуллубута. Билигин Арассыыйа бэрэсидьиэнэ В.В.Путин бу боппуруоска эргиллэргэ федеральнай бырабыыталыстыбаҕа сорудаҕа баар”, — диэн Айсен Николаев чопчулаата.
Айсен Николаев быһаарарынан, муоста “Иркутскай-Магадан” тырааныспар көрүдүөрүн үөскэтиини кытта сибээстээх тутаах звенонан буолар. Өлүөнэтээҕи муоста “Халыма”, “Лена” уонна “Бүлүү” федеральнай тыраассаларын ситимниэхтээх. “Бүлүү” массыына суола Мирнэй нөҥүө Иркутскай уобаласка тиийиэхтээх уонна салгыы федеральнай суоллары кытта ситимнэһиэхтээх. “Оччоҕуна дойдубут историятыгар аан бастаан Чуумпу акыйааҥҥа соҕуруу кыраныыссаларынан буолбакка, Иркутскай, Мирнэй, Дьокуускай уонна Магадан нөҥүө тахсар кыахтаныахпыт”, — диэтэ кини. Маны сэргэ бырайыагы олоххо киллэрии регион ис кыһалҕатын быһаарыаҕа – хотугу таһаҕаһы тиэрдии ороскуота аччыаҕа, Саха сирин олохтоохторун 87 бырыһыана сылы эргиччи айанныыр кыахтаныахтара. “Бу муостаны тутуу ороскуотун толуйуоҕа. Быһа барыллаан ааҕыынан, Өлүөнэни туоруур муостаны тутуу 70 млрд солкуобайга тэҥнэһиэҕэ”, — диэтэ Айсен Николаев.
